Kiedy można wnieść ponaglenie i następnie skargę do sądu?

Ostatnia duża nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca br., wprowadziła nowy środek zwalczania bezczynności lub przewlekłości prowadzonego postępowania, jakim jest ponaglenie. Trzeba się tylko zastanowić, w jakich sprawach można je składać.

Publikacja: 24.10.2017 06:20

Kiedy można wnieść ponaglenie i następnie skargę do sądu?

Foto: 123RF

Obecny kształt przepisów art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) wynika z rezygnacji ustawodawcy z dotychczasowego rozwiązania i specyficznego zażalenia w zamian za nowy środek w postaci ponaglenia. Instytucja ponaglenia jest jednak nowa i daje do myślenia, do jakich tak naprawdę spraw znajdzie zastosowanie – także w kontekście możliwości późniejszego skarżenia bezczynności albo przewlekłości postępowania do sądu administracyjnego.

Do spraw nowych

Jak bowiem wynika z przepisów przejściowych, do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia niniejszej ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, z tym że do tych postępowań stosuje się przepisy art. 96a-96n ustawy zmienianej w art. 1 (art. 16 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw z 7 kwietnia 2017 r.).

Oznacza to, że jedynie przepisy o mediacji w administracji stosuje się także do spraw, które były już w toku w momencie wejścia w życie nowelizacji. Pozostałych przepisów – w tym o ponagleniu – do spraw już wszczętych się nie stosuje, co oznacza, że ponaglenie w obecnym kształcie można wnosić jedynie w sprawach, które zostały wszczęte po 1 czerwca br.

We wszystkich innych sprawach bezczynność lub przewlekłość postępowania należy zwalczać „starym" zażaleniem.

Do sądu ze sprawami jeszcze nowszymi

Powyższe przekłada się także wprost na sprawy o bezczynność lub przewlekłość postępowania przed sądami administracyjnymi. Tu z kolei analizy wymagają art. 17 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, zgodnie z którymi znowelizowane przepisy również stosuje się co do zasady w sprawach nowych (ust. 1), aczkolwiek zmienione art. 52 i art. 53 p.p.s.a. stosuje się też do aktów i czynności organów administracji publicznej dokonanych po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (ust. 2).

Co to oznacza? To mianowicie, że w sprawach, w których strona chciałaby zaskarżyć bezczynność lub przewlekłość postępowania, korzystając z dobrodziejstwa zniesienia terminu na wniesienie takiej skargi, przewidzianego w art. 53 § 2b p.p.s.a., zgodnie z którym skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu, strona musi uczestniczyć w nowej sprawie, tj. takiej, która została wszczęta po 1 czerwca br. W takich bowiem tylko sprawach można wnosić ponaglenia, a wniesienie ponaglenia (nie zażalenia ani innego środka) jest tutaj warunkiem złożenia skargi i skorzystania z możliwości złożenia jej bez terminu.

Wobec takiego kształtu przepisów zasadne jest przyjęcie, że w przypadku spraw wszczętych wcześniej (przed 1 czerwca br.) w dalszym ciągu trzeba posłużyć się zażaleniem albo wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa i tym samym zmieścić się w terminie 30- albo 60-dniowym, wynikającym z poprzedniego brzmienia art. 53 § 2 p.p.s.a.

Wniosek

Powyższe rozważania pokazują, że jakkolwiek różne wprowadzone nowelizacją zmiany są potrzebne i powinny okazać się pomocne w praktyce, tuż po wejściu w życie nowych przepisów pojawia się sporo wątpliwości interpretacyjnych, jak je stosować. Wątpliwości te jednak powinny albo rozwiać się z czasem i przyzwyczajeniem do nowych przepisów przez organy administracji i strony, albo też będą najpewniej wyjaśniane przez sądy administracyjne przy rozpatrywaniu konkretnych spraw.

dr Maciej Kiełbowski, adwokat, praktyka sporów administracyjnych kancelarii Wardyński i Wspólnicy Co do zasady.pl

Co mówią przepisy

Art. 37. Kodeksu postępowania administracyjnego

§ 1. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli:

1) nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 (bezczynność);

2) postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).

§ 2. Ponaglenie zawiera uzasadnienie.

§ 3. Ponaglenie wnosi się:

1) do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie;

2) do organu prowadzącego postępowanie - jeżeli nie ma organu wyższego stopnia.

§ 4. Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany przekazać ponaglenie organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania. Organ przekazuje ponaglenie wraz z niezbędnymi odpisami akt sprawy. Odpisy mogą zostać sporządzone w formie dokumentu elektronicznego. Przekazując ponaglenie, organ jest obowiązany ustosunkować się do niego.

§ 5. Organ, o którym mowa w § 3, rozpatruje ponaglenie w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania.

§ 6. Organ rozpatrujący ponaglenie wydaje postanowienie, w którym:

1) wskazuje, czy organ rozpatrujący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, stwierdzając jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa;

2) w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości:

a) zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy, wyznaczając termin do jej załatwienia, jeżeli postępowanie jest niezakończone,

b) zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.

§ 7. Organ rozpatrujący ponaglenie może z urzędu zmienić postanowienie, o którym mowa w § 6, wyznaczając dłuższy termin zakończenia postępowania, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, wymagające dłuższego postępowania, nieznane w momencie wyznaczania terminu.

§ 8. W przypadku, o którym mowa w § 3 pkt 2, przepisów § 4, 6 i 7 nie stosuje się. W przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości organ prowadzący postępowanie niezwłocznie załatwia sprawę oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości. (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1257)

Obecny kształt przepisów art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) wynika z rezygnacji ustawodawcy z dotychczasowego rozwiązania i specyficznego zażalenia w zamian za nowy środek w postaci ponaglenia. Instytucja ponaglenia jest jednak nowa i daje do myślenia, do jakich tak naprawdę spraw znajdzie zastosowanie – także w kontekście możliwości późniejszego skarżenia bezczynności albo przewlekłości postępowania do sądu administracyjnego.

Do spraw nowych

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami