Jak dokumentować transakcje VAT współwłaścicieli nieruchomości

Dostawcy mediów powinni wystawiać tyle egzemplarzy faktur, aby każdy z nabywców otrzymał własny. Nie muszą natomiast wykazywać udziałów poszczególnych kupujących we współwłasności nieruchomości.

Publikacja: 14.12.2017 04:20

Jak dokumentować transakcje VAT współwłaścicieli nieruchomości

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

- Mam małą firmę zarządzającą nieruchomościami. Ich współwłaścicieli, w zależności od nieruchomości, jest od 2 do 30 i są to osoby fizyczne. Posiadam ich notarialne pełnomocnictwa do wszystkich czynności, w tym do wystawiania w ich imieniu faktur i rachunków za wynajem lokali użytkowych i mieszkalnych, na podstawie zawartych umów. Część z współwłaścicieli to czynni podatnicy VAT, część nie (wówczas wystawiane są rachunki). Dotychczas z orzecznictwa wynikało, że nie ma przeszkód, aby jedna faktura dokumentowała sprzedaż towaru lub usługi przez kilku podatników lub aby jedna faktura dokumentowała sprzedaż towaru lub usługi na rzecz kilku nabywców. Wystawiana w imieniu kilku współwłaścicieli faktura za wynajem lokalu zawiera wszystkie dane, zgodnie z art. 106e ustawy o VAT. Udziały w nieruchomości są różne i to księgowa mojej firmy robi już konkretne rozliczenia VAT w imieniu każdego podatnika.

Ostatnio, oprócz interpretacji podatkowych, które uznawały wystawianie jednej faktury VAT za usługę wynajmu jako prawidłową, pojawiły się także niekorzystne stanowiska organów. Dotarły też do mnie opinie, że VAT z faktur kosztowych nie będzie mógł być odliczony, jeśli nie będzie prawidłowego oryginału. Trudno wymóc na dostawcach mediów, aby wystawiali faktury w oryginale np. na każdego z 18 współwłaścicieli nieruchomości, podając przypadające na ich udział kwoty. To samo dotyczy zakupów w sklepach i hurtowniach towarów remontowych, instalacyjnych itp. Czy rzeczywiście trzeba mieć oryginały? – pyta czytelnik.

Czynności podlegające opodatkowaniu mogą być wykonywane wspólnie przez dwóch lub więcej podatników. Podobnie jest z zakupami. W takich przypadkach pojawiają się wątpliwości co do sposobu wystawiania faktur, w szczególności ich liczby.

Inaczej wygląda dokumentowanie czynności dokonywanych przez dwóch lub więcej podatników, a inaczej, jeżeli chodzi o zakupy dokonywane przez dwóch lub więcej podatników.

Odrębnie na swoją część

W przypadku sprzedaży przez dwóch lub więcej podatników każdy z tych podatników powinien wystawić odrębną fakturę (na „swoją" część sprzedaży). Niedopuszczalne jest wystawianie przez takich podatników wspólnej faktury. Jak czytamy w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 sierpnia 2017 r. (0114-KDIP1-1.4012.370. 2017.1.MAO), „(...) prawidłowo wystawiona faktura dokumentująca wykonanie usługi powinna zawierać dane uregulowane w art. 106e ustawy dotyczące nabywcy i sprzedawcy, przy czym wskazany sprzedawca nie może być identyfikowany przez kilku niezależnych podatników. (...) gdy na fakturze wystawionej przez zarządcę nieruchomości zamieszczono dane sześciu współwłaścicieli w polu dotyczącym danych sprzedawcy, to faktura taka jest wystawiona w sposób nieprawidłowy – wadliwy". Nie są mi przy tym znane wyjaśnienia organów podatkowych czy orzeczenia sądów administracyjnych prezentujące odmienne stanowisko, tj. dopuszczające wystawianie faktur wspólnie przez dwóch lub więcej podatników.

Jeden dokument, wszyscy nabywcy

Natomiast w przypadku zakupów dokonywanych przez dwóch lub więcej podatników powinna być wystawiana, co do zasady, tylko jedna faktura wskazująca jako nabywców wszystkich nabywców towaru lub usługi. Wyjątek ma miejsce, gdy sprzedawcami również są dwa lub więcej podmiotów. Ponadto przyjmuje się, że tylko jednego nabywcę mogą wskazywać faktury dokumentujące zakupy dokonywane przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej. Potwierdzają to organy podatkowe, np. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 23 maja 2016 r. (ITPP2/4512-256/16/AK). Czytamy w niej, że „(...) z treści przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie wynika jednak zakaz wystawiania faktur na więcej niż jeden podmiot. Zatem nabywcą towaru, czy usługi, może być więcej niż jedna osoba, jednak dane zwarte w fakturze muszą umożliwiać jednoznaczną identyfikację stron transakcji gospodarczej, zarówno po stronie nabywcy, jak i sprzedawcy".

Zachowane prawo do odliczenia VAT

Co istotne, z faktur takich nabywcy mogą odliczać podatek naliczony. Przyjmuje się, że uprawnienie to może przysługiwać poszczególnym nabywcom w zakresie, w jakim przypada na nich udział w zakupie. Jak orzekł WSA w Gdańsku w wyroku z 25 stycznia 2011 r. (I SA/Gd 1004/10), „(...) wystawienie faktury na dwa lub więcej podmiotów, które nabyły wspólnie ten sam towar, nie stoi na przeszkodzie obniżenia przez każdego z nich podatku o odpowiadającą udziałowi we współwłasności część kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towaru".

W mojej ocenie, w celu realizacji prawa do odliczenia każdy z takich nabywców powinien posiadać swój egzemplarz faktury. Nie musi to być jednak „oryginał" faktury. Obecnie obowiązujące przepisy – w przeciwieństwie do obowiązujących do końca 2013 r. – nie dzielą faktur na oryginały i kopie (dlatego w istocie nieprawidłowe jest oznaczanie egzemplarzy faktur słowami oryginał lub kopia).

Z art. 106g ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnicy wystawiają po prostu egzemplarze faktur. Z przepisu tego wynika, że faktury wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje nabywca, a drugi zachowuje w swojej dokumentacji sprzedawca. Nie ma przeszkód, aby wystawionych egzemplarzy faktur było więcej niż dwa.

Co więcej, w mojej ocenie, niekiedy istnieje obowiązek wystawienia więcej niż dwóch egzemplarzy faktur. Jest tak, gdy faktura dokumentuje zakup dokonany przez dwóch lub więcej nabywców. W takim przypadku wystawienie faktury w  dwóch tylko egzemplarzach (z których jeden w swojej dokumentacji zachowuje sprzedawca) powodowałoby bowiem, że przynajmniej jeden nabywca nie otrzymałby należnego mu egzemplarza faktury.

Uważam, że w przedstawionej sytuacji dostawcy mediów powinni wystawiać tyle egzemplarzy faktur, aby każdy z nabywców (współwłaścicieli) otrzymał własny dokument. Na fakturach tych dostawcy mediów nie mają natomiast obowiązku wskazywania udziałów we współwłasności przypadających na poszczególnych nabywców (przepisy nie określają bowiem takiego obowiązku). ?

Autor jest doradcą podatkowym

- Mam małą firmę zarządzającą nieruchomościami. Ich współwłaścicieli, w zależności od nieruchomości, jest od 2 do 30 i są to osoby fizyczne. Posiadam ich notarialne pełnomocnictwa do wszystkich czynności, w tym do wystawiania w ich imieniu faktur i rachunków za wynajem lokali użytkowych i mieszkalnych, na podstawie zawartych umów. Część z współwłaścicieli to czynni podatnicy VAT, część nie (wówczas wystawiane są rachunki). Dotychczas z orzecznictwa wynikało, że nie ma przeszkód, aby jedna faktura dokumentowała sprzedaż towaru lub usługi przez kilku podatników lub aby jedna faktura dokumentowała sprzedaż towaru lub usługi na rzecz kilku nabywców. Wystawiana w imieniu kilku współwłaścicieli faktura za wynajem lokalu zawiera wszystkie dane, zgodnie z art. 106e ustawy o VAT. Udziały w nieruchomości są różne i to księgowa mojej firmy robi już konkretne rozliczenia VAT w imieniu każdego podatnika.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona