VAT: jak rozliczyć przekazanie samochodu na cele osobiste

W związku z wycofaniem auta z firmy i jego późniejszą sprzedażą przedsiębiorca będzie musiał opodatkować tę transakcję, jeśli przy nabyciu pojazdu odliczył podatek naliczony. Dotyczy to również części zamiennych i wyposażenia.

Publikacja: 07.12.2017 04:00

VAT: jak rozliczyć przekazanie samochodu na cele osobiste

Foto: 123RF

Około trzy lata temu kupiłem prywatnie samochód osobowy, a więc nie odliczyłem VAT. Po założeniu jednoosobowej działalności wprowadziłem pojazd do środków trwałych, nie prowadziłem ewidencji przejazdów. Aktualnie otrzymałem samochód służbowy od pracodawcy, który de facto zmusił mnie do założenia działalności. Z tego powodu chciałbym wycofać pojazd z ewidencji środków trwałych, a ponieważ ciągle się psuje, chciałbym go sprzedać. Czy muszę sprzedawać jako firma, tj. wystawić FV, w związku z czym będę stratny o VAT i podatek dochodowy? Czy jest możliwość wycofania auta ze środków trwałych na podstawie protokołu przekazania na własne potrzeby? Wtedy – jak rozumiem – zapłaciłbym tylko podatek dochodowy. – pyta czytelnik.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i wykorzystujące w tej działalności samochody, mogą w każdym momencie podjąć decyzję o wycofaniu ich z ewidencji środków trwałych i przeznaczeniu samochodu na cele osobiste. Czynność taka w zasadzie nie wywołuje żadnych skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych (poza koniecznością wykreślenia samochodu z ewidencji środków trwałych oraz zaprzestania amortyzacji takiego samochodu). Przepisy nie wymagają również szczególnego sposobu dokumentowania takiej czynności (tym niemniej warto sporządzać, przykładowo, protokół wycofania samochodu z działalności gospodarczej).

Nie ma przychodu, gdy minęło sześć lat

Ewentualne odpłatne zbycie takiego samochodu najczęściej skutkuje jednak powstaniem przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przychód ten nie powstaje tylko wtedy, gdy zbycie to nastąpi po upływie sześciu lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu wycofania samochodu z działalności gospodarczej (zob. art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a w zw. z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT). Oznacza to, że sprzedając przedmiotowy samochód krótko po przekazaniu go na cele osobiste będzie Pan musiał rozpoznać przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podatek od czynności cywilnoprawnych zapłaci nabywca

Inaczej jest w VAT. Po przekazaniu samochodu na cele osobiste nie sprzeda go Pan działając w charakterze podatnika VAT. W konsekwencji, sprzedaż taka nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w związku z czym nabywca samochodu będzie obowiązany zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Tym samym nie będzie Pan miał obowiązku dokumentowania tej sprzedaży fakturą.

Części składowe też trzeba uwzględnić

Trzeba jednak zauważyć, że na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT przekazanie należących do przedsiębiorstwa podatnika towarów (w tym samochodów) na jego cele osobiste może podlegać opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów. Nie dotyczy to jednak przekazania na cele osobiste wszystkich towarów, lecz tylko tych, w przypadku których podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W przedstawionej sytuacji prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodu nie przysługiwało (skoro nabył Pan auto przed rozpoczęciem działalności gospodarczej), lecz mogło przysługiwać później w związku z nabywaniem części składowych do przedmiotowego samochodu. A zatem to, czy w związku z przekazaniem przedmiotowego samochodu na cele osobiste dojdzie do opodatkowania VAT, zależy od tego czy w samochodzie tym znajdują się części składowe (np. części zamienne czy dodatkowe wyposażenie), przy których nabyciu (względnie imporcie lub wytworzeniu) przysługiwało Panu prawo do odliczenia. Jeżeli nie, to przekazanie samochodu na cele osobiste nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT. Jeżeli tak, to przekazanie samochodu na cele osobiste będzie podlegać opodatkowaniu jako nieodpłatna dostawa towarów.

W tej drugiej sytuacji podstawą opodatkowania nie będzie przy tym wartość samochodu, lecz wartość rynkowa części składowych samochodu, przy których nabyciu firmie przysługiwało prawo do odliczenia (zob. art. 29a ust. 2 ustawy o VAT oraz wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 i C-323/99). Podstawa ta (a w konsekwencji VAT z tytułu przekazania samochodu na cele osobiste) najprawdopodobniej będzie więc niewielka.

Dokument nie jest wymagany, ale  warto go mieć

Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują obowiązku wystawiania żadnego dokumentu (np. faktury wewnętrznej) w celu udokumentowania nieodpłatnego przekazania towarów podlegającego opodatkowaniu VAT. Tym niemniej, na wszelki wypadek warto, aby dokument taki był jednak wystawiany. Nie ma przy tym przeszkód, aby pełnił on jednocześnie funkcję protokołu wycofania samochodu z działalności gospodarczej.

Przykład:

W listopadzie 2014 r. podatnik wprowadził „prywatny" samochód osobowy do ewidencji środków trwałych. W listopadzie 2017 r. podatnik zdecydował się przekazać go na cele prywatne.

Scenariusz A. W samochodzie nie znajdują się żadne części składowe, przy których nabyciu – w związku z wykorzystywaniem samochodu do wykonywania czynności opodatkowanych – podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia. W takim przypadku przekazanie samochodu na cele osobiste nie podlegało opodatkowaniu VAT.

Scenariusz B. Po wprowadzeniu samochodu do środków trwałych podatnik zlecił założenie do niego instalacji gazowej, za co zapłacił 4600 zł netto + 1058 zł VAT. Z tytułu tego zakupu podatnik odliczył 50 proc. VAT (czyli 529 zł). Oszacowana przez podatnika wartość instalacji gazowej na dzień przekazania na cele osobiste to 2500 zł netto. W takim przypadku podatnik będzie obowiązany opodatkować przekazanie samochodu na cele osobiste, przyjmując jako podstawę opodatkowania 2500 zł, a więc VAT z tytułu tego przekazania wyniesie 575 zł. Kwoty te (2500 zł oraz 575 zł) podatnik powinien wykazać w poz. 19 i 20 ewidencji VAT oraz w deklaracji VAT-7 za listopad 2017 r.(względnie w deklaracji VAT-7K za IV kwartał 2017 r.).

Autor jest doradcą podatkowym

Około trzy lata temu kupiłem prywatnie samochód osobowy, a więc nie odliczyłem VAT. Po założeniu jednoosobowej działalności wprowadziłem pojazd do środków trwałych, nie prowadziłem ewidencji przejazdów. Aktualnie otrzymałem samochód służbowy od pracodawcy, który de facto zmusił mnie do założenia działalności. Z tego powodu chciałbym wycofać pojazd z ewidencji środków trwałych, a ponieważ ciągle się psuje, chciałbym go sprzedać. Czy muszę sprzedawać jako firma, tj. wystawić FV, w związku z czym będę stratny o VAT i podatek dochodowy? Czy jest możliwość wycofania auta ze środków trwałych na podstawie protokołu przekazania na własne potrzeby? Wtedy – jak rozumiem – zapłaciłbym tylko podatek dochodowy. – pyta czytelnik.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawnicy
Awans prokuratora szykanowanego za Ziobry i Święczkowskiego
Prawo karne
Prokuratura przeszukała dom Zbigniewa Ziobry. "Okien nie wybijano"
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe