NSA: Przy kompensacie fiskus nie zwróci VAT w 25 dni

Potrącenie wierzytelności nie daje podatnikowi prawa do przyspieszonego zwrotu VAT – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.

Publikacja: 30.11.2015 16:05

NSA: Przy kompensacie fiskus nie zwróci VAT w 25 dni

Foto: 123RF

Zła wiadomość dla firm, które potrącają z kontrahentami wzajemne należności. W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że taka forma płatności wyklucza przyspieszony zwrot VAT.

Łatwiej, ale czy szybciej

We wniosku o interpretację spółka wyjaśniła, że prowadzi działalność handlową. W wielu przypadkach reguluje zobowiązania względem dostawców krajowych w drodze potrącenia wzajemnych należności. Gdy w danym okresie ma nadwyżkę VAT, składa wniosek o zwrot w terminie przyspieszonym, tj. 25 dni. Firma zapytała, czy jeśli zapłata za faktury zakupowe następuje w drodze potrącenia, to przysługuje jej taki szybki zwrot.

Fiskus odpowiedział, że nie. W jego ocenie, gdy podatnik chce skorzystać z uprawnienia z art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT, musi bezwzględnie dokonać zapłaty za zakupy gotówką bądź przelewem za pośrednictwem rachunku bankowego. Nie odnosi się to do regulowania należności w drodze potrącenia (kompensaty) wzajemnych wierzytelności.

Spółka, chcąc otrzymać zwrot nadwyżki VAT w terminie 25 dni, musi zapłacić gotówką lub przelewem za faktury dotyczące transakcji poniżej 15 000 euro. Wyłącznie przelewem z rachunku musi też opłacić transakcje udokumentowane fakturami, gdy należność przekracza 15 000 euro (chodzi o kwotę, o której mowa w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Tego restrykcyjnego podejścia nie zaakceptował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Przypomniał, że zapłata należności pieniężnych może polegać również na kompensacie wierzytelności. W jego ocenie tożsamość skutku, jaki wywiera potrącenie oraz zapłata, nie może przesądzać o konieczności uwzględnienia dyspozycji art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Innego zdania był NSA. Co prawda zgodził się, że co do zasady potrącenie jest zapłatą. Jednak takie rozliczenie nie daje prawa do zwrotu VAT w przyspieszonym 25-dniowym terminie. Powodem takiej wykładni okazał się art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, do którego odsyła art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Przypadek szczególny

Jak podkreślał sędzia NSA Sylwester Marciniak, w spornej sprawie chodzi o szczególny sposób zwrotu VAT. Jest on zależny od określonych warunków, które przy potrąceniu nie są spełnione.

Sąd miał świadomość, że rozstrzygnięcie nie wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą NSA. W przyszłości może więc stać się przyczynkiem do podjęcia uchwały.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt I FSK 1292/14

Opinia dla „Rz"

Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL

Komentowane orzeczenie bardzo utrudni prowadzenie działalności gospodarczej. NSA w swoich analizach warunków prawnych uprawniających do 25-dniowego zwrotu VAT oderwał się od trudnej rzeczywistości prowadzenia działalności, lecz także podążył błędną ścieżką wymuszenia na przedsiębiorcach dokonywania zapłat poprzez rachunki bankowe w każdej sytuacji. Nawet Ministerstwo Finansów zrozumiało swój błąd, kiedy to szumnie wprowadzane przepisy dyscyplinujące przedsiębiorców do płatności na czas przyniosły więcej szkód niż pożytku. Wykładnia NSA wydłuża czas oczekiwania podatnika na jego własne pieniądze z należnego mu zwrotu. W efekcie zwiększa się fiskalizm państwa i koszty finansowania przerzuca na podatnika. Gdy skład wydający orzeczenie miał odmienne zdanie, mógł sam wystąpić o uchwałę do składu siedmiu sędziów, a nie robić wyłom w utrwalonej linii.

Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe