Takie wnioski płyną z analizy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2016 r. w sprawie C-518/14 Senatex GmbH.
Stan faktyczny
Spółka prawa niemieckiego Senatex GmbH zajmująca się handlem wyrobami tekstylnymi nabywała do celów prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej m.in. usługi przedstawicieli handlowych oraz usługi reklamowe. Nabycie tych usług było dokumentowane fakturami VAT, a spółka odliczała wynikający z nich podatek naliczony. W trakcie kontroli przeprowadzonej przez niemiecki urząd skarbowy okazało się, że faktury otrzymywane przez spółkę nie zawierały jednego z obowiązkowych elementów wymaganego przez niemieckie przepisy, tj. numeru indentyfikacyjnego VAT. W konsekwencji, niemiecki urząd skarbowy zakwestionował prawo do odliczenia wynikające z takich faktur. Na wniosek spółki, faktury zostały co prawda skorygowane przez usługodawców, ale nastąpiło to dopiero w momencie, gdy problem został zidentyfikowany (w trakcie kontroli). W rezultacie, niemiecki urząd skarbowy zmniejszył kwotę VAT odliczoną w przeszłości przez spółkę i uznał, że odliczenie możliwe jest dopiero w okresie, w którym skorygowano faktury.
Stanowisko TSUE
Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że korekta obowiązkowych danych faktury (w przedmiotowej sprawie numeru identyfikacyjnego dla celów VAT) wywołuje skutek wsteczny. W rezultacie, wykonywane na podstawie korygowanej faktury prawo do odliczenia odnosi się do okresu, w którym faktura została pierwotnie wystawiona, a nie okresu, w którym faktura została skorygowana (korekta ma skutek ex tunc). Niemieckie regulacje i praktyka zostały w związku z tym ocenione jako sprzeczne z przepisami Dyrektywy 2006/112.
W swoim wyroku TSUE po raz kolejny przypomniał, że prawo do odliczenia jest podstawową zasadą wspólnego systemu VAT. Jednym z głównych założeń tego sytemu jest bowiem uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru VAT należnego lub zapłaconego w ramach całej prowadzonej działalności gospodarczej.
Trybunał podkreślił również, że prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje przyznane podatnikowi już w momencie spełnienia przez niego tzw. materialnych przesłanek odliczenia, nawet jeżeli nie są spełnione niektóre wymogi formalne, np. podatnik nie posiada (jeszcze) faktury lub zawiera ona błędy. Zdaniem TSUE, w katalogu materialnych przesłanek odliczenia, do których zalicza się posiadanie przez podmiot odliczający VAT statusu podatnika w rozumieniu przepisów Dyrektywy VAT oraz wykorzystywanie przez podatnika towarów i usług stanowiących podstawę do odliczenia do wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, nie mieści się okoliczność posiadania przez podatnika faktury. Dysponowanie fakturą jest więc wyłącznie wymogiem formalnym wyznaczającym okres realizacji prawa do odliczenia, a nie warunkującym samą możliwość odliczenia.