Ulga na złe długi to określenie rozwiązania uregulowanego w art. 89a i 89b ustawy o VAT. Polega ono na skorygowaniu podatku należnego przez dostawcę towarów (świadczącego usługi) w przypadku, gdy nie otrzymał on od kontrahenta zapłaty w ciągu 150 dni od terminu płatności, z zastrzeżeniem spełnienia pozostałych warunków przewidzianych w art. 89a ustawy VAT.
Zgodnie z art. 89 ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT, istotnym ograniczeniem skorzystania z ulgi na złe długi jest warunek, aby od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona. Ograniczenie to jest istotne, ponieważ 2-letni termin liczy się od końca roku, w którym faktura została wystawiona, a nie od daty płatności, co może stanowić dla podatników problem w przypadku płatności odroczonych lub rozłożonych na raty.
Zgodnie z dyrektywą
Podstawą wprowadzenia do polskiej ustawy o VAT ulgi na złe długi jest art. 90 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE. Stanowi on, że w przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu państwa członkowskie mogą odstąpić od zastosowania ust. 1. w zakresie w jakim dotyczy całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności.
Wprowadzenie ulgi na złe długi pozostawione jest więc decyzji państwa członkowskiego.
Decyduje państwo członkowskie UE
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 15 maja 2014 r. w sprawie C-337/14 (Almos Agrárkűlkereskedelmi Kft przeciwko Nemezti Ado-es Vámhivatal) stwierdził, że o ile art. 90 ust. 1 pozostawia państwom członkowskim pewien zakres uznania przy określaniu środków umożliwiających ustalenie wysokości obniżki, o tyle jednak okoliczność ta nie wpływa na precyzyjny i bezwarunkowy charakter obowiązku dopuszczenia obniżki podstawy opodatkowania w sytuacjach, o których mowa w rzeczonym artykule. Spełnia on zatem przesłanki konieczne do tego, by mógł być bezpośrednio skuteczny w przypadku niezgodności prawa krajowego z dyrektywą.