Kiedy menedżer zapłaci VAT

Czynności wykonywane w ramach umowy o świadczenie usług zarządzania, która przewiduje brak podporządkowania zleceniobiorcy wobec spółki oraz pełną odpowiedzialność za podejmowane przez niego działania, to działalność gospodarcza.

Publikacja: 28.09.2016 02:00

Kiedy menedżer zapłaci VAT

Foto: www.sxc.hu

Osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług zarządzania i doradztwa, zawarła kontrakt menedżerski ze spółką kapitałową. Spółka powierzyła jej pełnienie funkcji członka zarządu, a menedżer zobowiązał się do zarządzania spółką. Zarządzanie spółką obejmuje jej reprezentowanie oraz prowadzenie wszystkich jej spraw. Wszelkie czynności związane z zarządzaniem spółką menedżer wykonuje w imieniu i na rzecz spółki, samodzielnie i osobiście, co – stosownie do przepisów kodeksu spółek handlowych, statutu spółki i regulaminu zarządu – nie uchybia obowiązkowi współdziałania z pozostałymi członkami zarządu. W kontrakcie zastrzeżono, że obowiązki z zakresu zarządzania spółką menedżer powinien wykonywać ze starannością, jakiej wymaga się od firmy zajmującej się profesjonalnie zarządzaniem cudzymi interesami i jest on odpowiedzialny za niedochowanie takiej staranności. Menedżer ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również wobec innych podmiotów oraz ponosi ryzyko związane z brakiem wystarczającej staranności w podejmowanych działaniach. Jest on ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej, deliktowej i kontraktowej (warunek z kontraktu menedżerskiego). Kontrakt przewiduje, że menedżer sprawuje swoje główne czynności w siedzibie spółki, w czasie niezbędnym do sprawnego zarządzania, jednak powinien być stale dostępny dla spółki w sprawach wymagających jego osobistego zaangażowania.

Menedżerowi przysługuje wynagrodzenie, na które składa się podstawowe wynagrodzenie określone miesięcznie oraz nagroda roczna (przyznawana przez radę nadzorczą spółki). Przysługuje mu także zwrot udokumentowanych wydatków ponoszonych w związku z prowadzeniem spraw spółki, w szczególności kosztów podróży służbowych, udziału w konferencjach i reprezentacji. Wynagrodzenie menedżera to przychód z działalności wykonywanej osobiście, od którego spółka jako płatnik pobiera zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz odprowadza należne składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Czy usługi świadczone przez menedżera na podstawie kontraktu menadżerskiego podlegają opodatkowaniu VAT? – pyta czytelniczka.

Podatnikami w rozumieniu ustawy o VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 tej ustawy , bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Związek ze zlecającym

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy o PIT, jeżeli wykonujące je osoby są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich (zob. art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT).

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, uważa się m.in.:

- przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (zob. art. 13 pkt 7 ustawy o PIT);

- przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT (zob. art. 13 pkt 9 ustawy o PIT).

Do spełnienia łącznie

Z artykułu 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT wynika, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie są samodzielnie wykonywaną działalnością gospodarczą i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o VAT. Istotne jest przy tym spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, które muszą wystąpić łącznie. Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy o PIT, lecz także muszą zostać spełnione pozostałe kryteria przedmiotowe, określające m.in. czy działanie usługodawcy odbywa się w warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Samodzielną działalnością gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, nie są tylko i wyłącznie te czynności, w przypadku których pomiędzy zlecającym a wykonawcą istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie

1. warunków wykonywania tych czynności,

2. wynagrodzenia i

3. odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Wobec osób trzecich

Odnośnie do dwóch pierwszych warunków należy stwierdzić, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania tych czynności oraz wynagrodzenia. Natomiast sformułowanie odnoszące się do odpowiedzialności należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy w stosunku do osób trzecich za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje bowiem, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich. Podatnikiem VAT nie będzie więc osoba, która w ramach podpisanej umowy będzie tworzyć ze zlecającym więzi zbliżone do umowy o pracę, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Wyłączenie samodzielności działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania VAT.

Kto i czym ryzykuje

W przedstawionym stanie faktycznym menedżer ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również względem podmiotów innych niż sama spółka oraz ponosi ryzyko związane z brakiem wystarczającej staranności w podejmowanych działaniach. Nie powinno być zatem wątpliwości, że ponosi on tym samym ryzyko gospodarcze związane ze świadczonymi przez siebie usługami w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Ryzyko ekonomiczne znajduje z kolei odzwierciedlenie w konstrukcji wynagrodzenia, jakie przewidziano w kontrakcie menedżerskim.

Co ustaliły strony

Mając na uwadze charakterystykę prowadzonej przez menedżera działalności gospodarczej, w ramach której zawarł on ze spółką, w której pełni funkcję członka zarządu, kontrakt menedżerski o świadczenie usług w zakresie zarządzania, przewidujący zarówno brak podporządkowania wobec spółki, jak i ponoszenie pełnej odpowiedzialności za podejmowane przez siebie działania, należy uznać, że stosunek prawny łączący menedżera ze spółką nie ma cech właściwych ani dla stosunku pracy, ani dla stosunków do niego zbliżonych. Kontrakt menedżerski nie formułuje pomiędzy stronami więzi analogicznych ze stosunkiem pracy. Zleceniobiorca ponosi w istocie odpowiedzialność wobec osób trzecich za efekt wykonywanej pracy. W celu realnego zagwarantowania wykonania przez menedżera zobowiązania wynikającego z nałożonego na niego rygoru odpowiedzialności menedżer zawarł umowę o odpowiedzialności cywilnej w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. Menedżer samodzielnie podejmuje decyzje. Czynności wykonywane w ramach kontraktu menedżerskiego należy zatem uznać za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

Nie wszystkie warunki

W przypadku analizowanego kontraktu menadżerskiego nie zostały spełnione łącznie wszystkie warunki określone w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, co nie pozwala na wyłączenie wykonywanych czynności poza zakres opodatkowania VAT. Nie został spełniony warunek dotyczący warunków wykonania czynności oraz odpowiedzialności zlecającego wykonywanie czynności wobec osób trzecich. Zatem usługi świadczone na podstawie opisanego kontraktu menedżerskiego podlegają opodatkowaniu VAT.

Stanowisko takie zajmują także organy podatkowe (por. interpretacje Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 lipca 2016 r., ITPP1/4512-399/16/MS; z 3 sierpnia 2016 r., ITPP1/4512-398/16/MS i z 25 lipca 2016 r., ITPP1/4512-440/16/BS).

Autor jest doradcą podatkowym

Osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług zarządzania i doradztwa, zawarła kontrakt menedżerski ze spółką kapitałową. Spółka powierzyła jej pełnienie funkcji członka zarządu, a menedżer zobowiązał się do zarządzania spółką. Zarządzanie spółką obejmuje jej reprezentowanie oraz prowadzenie wszystkich jej spraw. Wszelkie czynności związane z zarządzaniem spółką menedżer wykonuje w imieniu i na rzecz spółki, samodzielnie i osobiście, co – stosownie do przepisów kodeksu spółek handlowych, statutu spółki i regulaminu zarządu – nie uchybia obowiązkowi współdziałania z pozostałymi członkami zarządu. W kontrakcie zastrzeżono, że obowiązki z zakresu zarządzania spółką menedżer powinien wykonywać ze starannością, jakiej wymaga się od firmy zajmującej się profesjonalnie zarządzaniem cudzymi interesami i jest on odpowiedzialny za niedochowanie takiej staranności. Menedżer ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie usługi również wobec innych podmiotów oraz ponosi ryzyko związane z brakiem wystarczającej staranności w podejmowanych działaniach. Jest on ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej, deliktowej i kontraktowej (warunek z kontraktu menedżerskiego). Kontrakt przewiduje, że menedżer sprawuje swoje główne czynności w siedzibie spółki, w czasie niezbędnym do sprawnego zarządzania, jednak powinien być stale dostępny dla spółki w sprawach wymagających jego osobistego zaangażowania.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe