Kiedy urząd może odmówić wydania wniosku o interpretację

Gdy zdaniem fiskus zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że opisane we wniosku o interpretację okoliczności faktyczne mogą stanowić nadużycie prawa z ustawy o VAT, wydaje postanowienie o odmowie. Podatnik może je skarżyć bezpośrednio do sądu.

Publikacja: 18.07.2018 05:40

Kiedy urząd może odmówić wydania wniosku o interpretację

Foto: 123RF

We wrześniu 2017 r. gmina wystąpiła o interpretację w zakresie prawa do odliczenia VAT związanego z budową hali sportowej wraz z zapleczem. Gmina podała, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Jako jednostka samorządu terytorialnego jest odpowiedzialna za realizację zadań własnych w zakresie m.in. edukacji publicznej oraz kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. W ramach tych zadań zrealizowała inwestycję związaną z budową hali sportowej przy zespole szkół i w związku z budową nabywała towary i usługi opodatkowane VAT.

Czytaj także: Jacek Brolik: Interpretacje podatkowe nie dają gwarancji bezpieczeństwa

Gmina podkreśliła, że od początku realizacji inwestycji zamiarem jej było wykorzystywanie obiektu wyłącznie w sposób komercyjny. Nowo wybudowana hala została oddana gminnemu ośrodkowi kultury w odpłatną dzierżawę. Kwartalny czynsz dzierżawny ustalono na 500 zł plus 23 proc. VAT. Samorządowcy tłumaczyli, że taka wysokość czynszu została skalkulowana przy uwzględnieniu specyfiki działalności gminy, którą jest dążenie do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

Gmina zapytała czy w związku z przeznaczeniem inwestycji, po oddaniu jej do użytkowania, w odpłatną dzierżawę, przysługuje jej pełne odliczenie VAT.

Fiskus nie tylko nie odpowiedział na to pytanie, ale w ogóle odmówił wszczęcia postępowania. W jego ocenie stan faktyczny przedstawiony we wniosku wzbudza uzasadnione przypuszczenie, że może stanowić nadużycie prawa zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o VAT. Wszystko przez symboliczną kwotę czynszu. W opinii urzędników, wartość czynszu nie została skalkulowana w sposób uwzględniający wydatki poniesione na inwestycję. Z wniosku nie wynika żadne ekonomiczne i gospodarcze uzasadnienie dla ustalenia go na poziomie 500 zł. A to budzi wątpliwości co do prawdziwej natury czynności, czyli, że w istocie jest nią użyczenie, a nie dzierżawa. Uzasadnia to przypuszczenie, że działania gminy miały na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą przepisy ustawy o VAT.

Gmina zaskarżyła odmowę i wygrała. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie przyjęta formuła uchylenia się od wydania interpretacji, poprzez odmowę wszczęcia postępowania nie znajduje oparcia w zaistniałym stanie faktycznym oraz w obowiązujących przepisach. Organ nie dostrzegł bowiem różnicy między wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, na podstawie którego postępowanie w ogóle nie może się toczyć, gdyż nie dotyczy on unormowanej w przepisach podatkowych sfery praw i obowiązków zainteresowanego podmiotu, a wnioskiem podmiotowo i przedmiotowo poprawnym, uznanym jednak w toku postępowania za prawdopodobny środek do uzyskania przez zainteresowanego swoistej gwarancji pozwalającej uchylić się od skutków ewentualnego unikania opodatkowania.

Tymczasem WSA uznał, że ta różnica w ujęciu procesowym ma zasadnicze znaczenie. Należy bowiem odróżnić brak zdolności postulacyjnej wnioskodawcy, czyli niemożność skutecznego wszczęcia postępowania, od stwierdzonych dopiero w toku postępowania wątpliwości dotyczących przyszłej realizacji przez stronę jej prawa, w tym w szczególności w zakresie otrzymania skutecznej ochrony w sferze stosunków materialnoprawnych.

Zatem w przypadku, w którym w toku postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej, fiskus stwierdzi, że w zakresie określonych elementów stanu istnieje uzasadnione przypuszczenie stanowi nadużycie prawa z ustawy o VAT, to wydaje postanowienie o odmowie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Postanowienie to kończy postępowanie administracyjne o wydanie interpretacji, a podatnikowi przysługuje na nie skarga do sądu administracyjnego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 13 czerwca 2018 r.

sygnatura akt: I SA/Ol 216/18

Komentarz eksperta

Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy senior partner w kancelarii Modzelewski & Partners Tax & Accounting Services

Uchylenie postanowienia fiskusa nie daje gminie powodu do radości. Wyrok nie odnosi się do jej prawa do odliczenia VAT. Sąd zajął się jedynie kwestią tytułu odmowy postanowienia fiskusa. Sprawa wróci do fiskusa, który zapewne zmieni jedynie tytuł postanowienia. Nie będzie to już postanowienie „o odmowie wszczęcia postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej", lecz „o odmowie wydania interpretacji indywidualnej". Można oczekiwać, że fiskus nie potwierdzi stanowiska gminy odnośnie do prawa do odliczenia. Gmina będzie wprawdzie mogła zaskarżyć nowe postanowienie do sądu, jednak nie powinna spodziewać się sukcesu. Przypadek ten nosi bowiem, w mojej ocenie, wyraźne znamiona nadużycia prawa do odliczenia VAT.

Gminy są zobowiązane do zaspokajania określonych potrzeb ich mieszkańców, np. w zakresie kultury, edukacji i sportu. Realizując zadania publiczne nie mają one prawa odliczać VAT od zakupów związanych takimi przedsięwzięciami. W opisanym przypadku, gdyby gmina udostępniała mieszkańcom halę bez pośrednictwa gminnego ośrodka kultury, to z pewnością nie mogłaby odliczyć VAT od zrealizowanej inwestycji. Gmina zdecydowała się jednak skorzystać z furtki wynikającej z zasad tzw. centralizacji VAT w jednostkach samorządowych. Zgodnie z tymi regułami, gminna instytucja kultury (tu: gminny ośrodek kultury) oraz gmina są formalnie odrębnymi podatnikami VAT. Wykorzystując to, gmina wykreowała sytuację, w której rzekomo świadczy ona innemu podatnikowi usługi (komercyjny wynajem), dające jej pełne odliczenie VAT od inwestycji. Natomiast zadania publiczne w zakresie sportu i edukacji realizuje dopiero gminy ośrodek kultury, dla którego jedynym „mankamentem" jest brak odliczenia VAT od (niskiego) czynszu najmu. W mojej ocenie trudno oczekiwać, aby w takiej sytuacji nie tylko fiskus, ale i sądy przyznały gminie prawo do odliczenia VAT. ?

We wrześniu 2017 r. gmina wystąpiła o interpretację w zakresie prawa do odliczenia VAT związanego z budową hali sportowej wraz z zapleczem. Gmina podała, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Jako jednostka samorządu terytorialnego jest odpowiedzialna za realizację zadań własnych w zakresie m.in. edukacji publicznej oraz kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. W ramach tych zadań zrealizowała inwestycję związaną z budową hali sportowej przy zespole szkół i w związku z budową nabywała towary i usługi opodatkowane VAT.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów