VAT: kiedy split payment może być neutralny dla płynności finansowej firmy

Świadomość przepisów i zasad dotyczących mechanizmu podzielonej płatności i rachunku VAT oraz umiejętne zarządzanie przepływami na nim pozwoli na utrzymanie, a w niektórych przypadkach – paradoksalnie – na poprawę płynności finansowej.

Publikacja: 18.07.2018 07:00

VAT: kiedy split payment może być neutralny dla płynności finansowej firmy

Foto: 123RF

Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT (DzU z 2018 r. poz. 62) od 1 lipca 2018 r. przewidują możliwość zapłaty za zakupione towary i usługi w mechanizmie podzielonej płatności. Ustawodawca ustalił również, że każdy bank oraz SKOK automatycznie i obowiązkowo każdemu przedsiębiorcy, posiadającemu rachunki rozliczeniowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, otwiera jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla niego rachunków. Na wniosek przedsiębiorcy bank może otworzyć więcej niż jeden rachunek VAT, np. do każdego numeru rachunku.

Czytaj także: Split payment - podzielona płatność: co trzeba wiedzieć

Środki pieniężne, zasilające rachunek VAT, mogą być przeznaczone wyłącznie do zapłaty kwoty VAT naliczonego na rachunki VAT innych przedsiębiorców (dostawców) oraz do zapłaty zobowiązań z tytułu VAT do urzędu skarbowego. Możliwy jest również przelew z rachunku VAT na bieżący rachunek rozliczeniowy, jednak zgodnie z art. 108b ust. 1 ustawy o VAT wymaga to zgody naczelnika urzędu skarbowego w formie postanowienia, wydawanego w ciągu 60 dni od złożenia wniosku przez podatnika. Zatem środki znajdujące się na rachunkach VAT są środkami należącymi do przedsiębiorcy, jednak o ograniczonej możliwości dysponowania.

O zapłacie w mechanizmie podzielonej płatności (MPP) decyduje nabywca i jeżeli wyda dyspozycję w komunikacie „podzielona płatność", bank zgodnie z nią zrealizuje przelew. Sprzedający może jednak nie zechcieć zaakceptować tej formy zapłaty i, jak podkreślał to wielokrotnie w udzielanych wywiadach i odpowiedziach Paweł Gruza, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów „nic nie stoi na przeszkodzie, żeby dostawca towarów lub usług, w drodze postanowień umownych, gwarantował sobie zapłatę poza MPP.".

Zatem to od obydwu stron transakcji zależy ustalenie zasad zapłaty za dostawy. Co istotne, ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania MPP w przypadku zapłaty kartą, gotówką oraz przy transakcjach walutowych. Negocjacje i ustalenia pomiędzy kontrahentami w sprawie sposobu zapłaty dotyczą przelewów z rachunku złotówkowego. Należy oczekiwać, że część nabywców zechce je realizować w mechanizmie podzielonej płatności.

Dzieje się tak za sprawą kilku zachęt wymienionych w art. 108c i 108d ustawy o VAT:

- brak sankcji 30 proc. i 100 proc.,

- brak ryzyka solidarnej odpowiedzialności przy zakupie towarów z załącznika nr 13 ustawy o VAT,

- skonto za wcześniejszą zapłatę zobowiązania z tytułu VAT z rachunku VAT.

Jednak gdy nabywca upewni się, że ma do czynienia z wiarygodnym dostawcą, największą zachętą może okazać się ta wymieniona w art. 87 ust. 6a ustawy o VAT – zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym w terminie 25 dni na rachunek VAT, na wniosek podatnika, bez wymogu spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków, jakie obowiązują np. przy zwrocie w ciągu 25 dni w trybie art. 87 ust. 6 ustawy o VAT. Zatem należy przewidywać, że to przedsiębiorcy mający regularny zwrot nadwyżki naliczonego nad należnym, z przyczyn ekonomicznych rozpoczną proces zapłat w MPP.

Czytaj także: Split payment: zalety i wady podzielonej płatności

W związku z wejściem w życie przepisów dotyczących MPP wielu przedsiębiorców obawia się pogorszenia płynności finansowej firm, którymi zarządzają. Znajomość przepisów i zasad dotyczących rachunku VAT oraz umiejętne zarządzanie przepływami pieniężnymi realizowanymi przez ten rachunek pozwoli jednak na utrzymanie, a w niektórych przypadkach – paradoksalnie – na poprawę płynności.

Przedstawione w artykule studium przypadków dla różnych typów podatników VAT – mam nadzieję – będą pomocne w efektywnym zarządzaniu płynnością finansową po wejściu w życie MPP.

Przedsiębiorcy z regularną nadwyżką VAT naliczonego nad należnym:

Przykład 1

Z deklaracji VAT-7 ALFA Sp. z o.o. wynikają następujące kwoty:

- sprzedaż objęta mechanizmem odwróconego obciążenia (krajowa, WDT, usługi np.) 1 200 000 zł,

- zakupy dające prawo do odliczenia VAT: kwota netto 900 000 zł, VAT naliczony 85 000 zł,

- nadwyżka VAT naliczonego nad należnym (kwota do zwrotu) 85 000 zł.

Założenia:

1. kwota VAT, dla której nie będzie możliwa płatność na rachunek VAT (płatności gotówką, kartą, walutowe) wynosi 35 000 zł,

2. koszt finansowania zewnętrznego ew. WACC wynosi 11 proc.

Polecenie:

Znaleźć optymalny dla ALFA Sp. z o.o. sposób zwrotu VAT.

Rozwiązanie

Możliwe są dwie opcje (pominięto opcję 25 dni na rachunek bieżący, jako wymagającą spełnienia dodatkowych warunków):

- zwrot całej kwoty nadwyżki na rachunek VAT w terminie 25 dni, albo

- zwrot na rachunek rozliczeniowy w terminie 60 dni (według informacji uzyskanych z Krajowej Informacji Skarbowej nie jest możliwy zwrot „mieszany").

Ponieważ w ALFA Sp. z o.o., występuje sprzedaż wyłącznie bez kwot VAT, na rachunku VAT nie mamy żadnej kwoty pochodzącej z zapłat od odbiorców. Decyzja, w jaki sposób aplikować o zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym, będzie zależeć od tego, ilu wiarygodnych dostawców, którym ALFA może zapłacić w MPP, jest skłonnych udzielić rabatu za płatność na ich rachunek bieżący całej kwoty brutto. To nam się opłaca, ponieważ wystąpienie o zwrot całej kwoty nadwyżki w terminie 25 dni na rachunek VAT spowoduje zaleganie kwoty 35 tys. zł, bo nie mamy możliwości jej zapłaty w MPP.

Wyliczenie minimalnego opłacalnego, oferowanego dla ALFA rabatu (R min), jest następujące:

R min = (60 – 25) x i proc. / 360 x K – P

Gdzie (we wszystkich wzorach w przykładach):

i proc. – oprocentowanie dostępnego dla ALFA źródła finansowania albo WACC (średnio ważony koszt kapitału),

K – kwota VAT, którą można, ale nie trzeba płacić na rachunki VAT dostawców,

L – kwota VAT, której nie można zapłacić w MPP

P – korekta o koszty, które musielibyśmy ponieść dodatkowo, wnioskując o zwrot VAT w terminie 25 dni.

Uwaga! Dla kwoty L wystąpienie o zwrot w ciągu 25 dni oznacza czas oczekiwania 85 dni (25 + 60 na wydanie postanowienia przez naczelnika US). Ponieważ nie mamy możliwości wydania tej kwoty, musielibyśmy wystąpić do US o pozwolenie na przelew na rachunek bieżący. Taki ruch kosztuje nas zwłokę 25 dni w stosunku do wystąpienia o zwrot w terminie 60 dni, czyli:

P = 25/360 x i proc. x L

Dla ALFA Sp. z o.o. kwota rabatu od dostawców (dla których mamy możliwość zapłaty na rachunek VAT), powyżej którego opłaca się wystąpić o zwrot VAT na rachunek bieżący w ciągu 60 dni wyniesie:

K = 85 000 – 35 000 = 50 000 zł L = 35 000 zł

P = 25/360 x 11 proc. x 35 000 = 267 zł

R min = 35/360 x 11 proc. x 50 000 – 25/360 x x 11 proc. x 35 000

R min = 535 – 267 = 268 zł

Kwota łączna minimalnego rabatu oferowanego przez wiarygodnych dostawców, przy którym dla ALFA opłacalne jest wystąpienie o zwrot w terminie 60 dni na rachunek bieżący, powinna wynieść 268 zł.

Jeżeli ALFA będzie miała możliwość zapłaty pełnej kwoty VAT naliczonego w MPP, to poprawi swoją płynność, gdy zamiast w terminie 60 dni wystąpi o zwrot VAT na rachunek VAT w terminie 25 dni, ale wówczas musi wszystkim swoim dostawcom zapłacić w MPP.

Przykład 2

Z deklaracji VAT-7 BETA Sp. z o.o. wynikają następujące kwoty:

- sprzedaż objęta mechanizmem odwróconego obciążenia (krajowa, WDT, usługi np.) 1 200 000 zł,

- sprzedaż opodatkowana stawką 8 proc. – 1 000 000 zł netto, 80 000 zł VAT,

- zakupy dające prawo do odliczenia VAT 1 800 000 zł, VAT naliczony 170 000 zł,

- nadwyżka VAT naliczonego nad należnym (kwota do zwrotu) 90 000 zł.

Założenia:

1. kwota VAT, dla której nie będzie możliwa płatność na rachunek VAT (płatności gotówką, kartą, walutowe), wynosi 20 000 zł,

2. koszty finansowania zewnętrznego dla BETA wynoszą 11 proc.

Polecenie:

Znaleźć optymalny dla BETA Sp. z o.o. sposób zwrotu VAT.

Rozwiązanie

Możliwe są dwie opcje (pominięto opcję 25 dni na rachunek bieżący, jako wymagającą spełnienia dodatkowych warunków):

- zwrot całej kwoty nadwyżki na rachunek VAT w terminie 25 dni, albo

- zwrot na rachunek rozliczeniowy w terminie 60 dni (według informacji uzyskanych z Krajowej Informacji Skarbowej nie jest możliwy zwrot „mieszany").

Możemy spodziewać się na rachunku VAT maksymalnie kwoty 80 000 zł, którą powinniśmy wydać z rachunku VAT na zapłatę wybranym dostawcom w MPP, tak aby wydać środki z rachunku VAT. Zatem można rozważyć sposób zapłaty reszcie dostawców pozostałej kwoty, tj. 170 – 80 – 20 = 70 tys. zł. Decyzja będzie zależała od tego, ilu wiarygodnych dostawców, którym BETA może, ale nie musi wpłacić na rachunek VAT 70 000 zł, jest skłonnych udzielić rabatu za płatność na rachunek bieżący całej kwoty brutto.

Wyliczenie minimalnego opłacalnego rabatu, oferowanego dla BETA (R min), jest następujące:

R min = (60 – 25) x i proc. / 360 x K – P

K = 90 000 – 20 000 = 70 000 zł

L = 20 000 zł

P = 25/360 x 11 proc. x 20 000 = 153 zł (uzasadnienie, jak w przykładzie 1)

R min = 35/360 x 11 proc. x 70 000 – 25/360 x x 11 proc. x 20 000 = 749 zł – 153 zł

R min = 596 zł

Przedsiębiorcy z nieregularną nadwyżką VAT naliczonego nad należnym:

Przykład 3

Z deklaracji VAT-7 TETA Sp. z o.o. wynikają następujące kwoty:

- sprzedaż objęta mechanizmem odwróconego obciążenia (krajowa, WDT, usługi, itp.) 1 200 000 zł,

- sprzedaż opodatkowana stawką 23 proc. – 500 000 zł netto, 115 000 zł VAT,

- zakupy dające prawo do odliczenia VAT 1 800 000 zł, VAT naliczony 175 000 zł,

- nadwyżka VAT naliczonego nad należnym (kwota do zwrotu) 60 000 zł.

Założenia:

1. kwota VAT, dla której nie będzie możliwa płatność na rachunek VAT (płatności gotówką, kartą, walutowe), wynosi 35 000 zł,

2. koszty finansowania zewnętrznego dla TETA wynoszą 11 proc.

Polecenie:

Znaleźć optymalny dla TETA Sp. z o.o. sposób zwrotu VAT.

Rozwiązanie:

a) jeżeli w następnym miesiącu wystąpi wystarczająca nadwyżka VAT należnego nad naliczonym, to przeniesienie kwoty 60 tys. zł do rozliczenia na następny miesiąc jest najkorzystniejszym rozwiązaniem ze względu na czas odzyskania (28-31 dni) i niezasilanie rachunku VAT.

b) jeżeli wystarczająca nadwyżka VAT należnego nad naliczonym pojawi się za dwa miesiące, to na pewno opłaca się przenieść do rozliczenia na ten miesiąc kwoty, dla której nie będzie możliwa płatność na rachunek VAT dostawców, w naszym przykładzie 35 tys. zł. W stosunku do pozostałej kwoty przeprowadzamy analizę, czy bardziej opłaca się wystąpić o zwrot na rachunek VAT (25 dni), czy przenieść do rozliczenia za dwa miesiące.

Decyzja zależy od tego, ile środków zasili rachunek VAT. Przy założeniu, że wpłynie 115 tys. zł (wszyscy odbiorcy zapłacą na nasz rachunek VAT), tę kwotę zapłacimy naszym dostawcom na ich rachunki VAT, a dalsze rozważania dotyczą kwoty 175 – 115 – 35 = = 25 tys. zł.

Decyzja będzie zależała od tego, ilu pozostałych wiarygodnych dostawców, którym TETA może wpłacić na rachunek VAT 25 000 zł, jest skłonnych udzielić rabatu za płatność na rachunek bieżący całej kwoty brutto zobowiązania.

Wyliczenie minimalnego opłacalnego rabatu, oferowanego dla TETA (R min), jest następujące:

K = 60 000 – 35 000 = 25 000 zł

R min = (61–25)/360 x 11 proc. x 25 000 = = 275 zł

W tym wyliczeniu kwota P wynosi zero zł, ponieważ możemy decydować o zwrocie/przeniesieniu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym w sposób dowolny i „mieszany" (tj. dowolną część przenieść na następny okres rozliczeniowy). Jeżeli nie znajdą się dostawcy, którzy udzielą firmie co najmniej wyliczonego rabatu, opłaca się wystąpić z wnioskiem o zwrot na rachunek VAT w terminie 25 dni i zapłacić im w MPP.

c) jeżeli wystarczająca nadwyżka VAT należnego nad naliczonym pojawi się za trzy miesiące, rozważania są takie, jak w przykładzie 2, ponieważ opłaca się wystąpić o zwrot do US.

Przedsiębiorcy z nadwyżką VAT należnego nad naliczonym:

Przykład 4

Z deklaracji VAT-7 DELTA Sp. z o.o. wynikają następujące kwoty:

- sprzedaż objęta mechanizmem odwróconego obciążenia (krajowa, WDT, usługi itp.) 1 200 000 zł,

- sprzedaż opodatkowana stawką 23 proc. – 1 500 000 zł netto, 345 000 zł VAT,

- zakupy dające prawo do odliczenia VAT 1 800 000 zł, VAT naliczony 175 000 zł,

- nadwyżka VAT należnego nad naliczonym 170 000 zł

Założenia:

1. kwota VAT, dla której nie będzie możliwa płatność na rachunek VAT (płatności gotówką, kartą, walutowe), wynosi 40 000 zł,

2. koszty finansowania zewnętrznego dla DELTA wynoszą 11 proc.

Polecenie:

Znaleźć optymalny dla DELTA Sp. z o.o. sposób rozliczeń VAT.

Rozwiązanie:

Kwota, którą płacimy do urzędu, może być opłacona z rachunku VAT, albo rachunku bieżącego (mamy możliwość wyboru). Przy założeniu, że wszyscy odbiorcy zapłacą DELTA w trybie MPP, DELTA powinna zapłacić zobowiązanie do US z rachunku VAT, a ponadto wszystkim swoim dostawcom w MPP, wówczas jej rachunek VAT wyzeruje się.

Jeżeli jednak DELTA nie może wszystkich zobowiązań zapłacić w MPP, to dla tej kwoty powinna rozważyć udzielenie rabatu swoim odbiorcom, aby byli skłonni zapłacić kwotę brutto na rachunek bieżący. Oczywiście, jeśli nie znajdą się tacy, którzy z własnej inicjatywy zapłacą należności DELTA, pomijając MPP. Im więcej jest takich kontrahentów, tym większą mamy swobodę w płaceniu naszym dostawcom.

Wyliczenie kwoty maksymalnego rabatu, który DELTA może zaoferować odbiorcom, opiera się na spostrzeżeniu, że kwota, której nie możemy zapłacić dostawcom w MPP będzie „zalegać" na rachunku VAT, zatem musimy wystąpić o zgodę naczelnika US na przelanie środków z rachunku VAT na rachunek bieżący i będzie dla nas dostępna po 60 dniach.

R max = 60/360 x i proc. x L

L = 40 000 zł

R max = 60/360 x 11 proc. x 40 000 zł = = 733 zł ?

ZASADY PODSTAWOWE

Aby analiza przykładów była pełna, konieczne są cztery kluczowe spostrzeżenia:

1. VAT jest neutralny dla podatnika VAT czynnego, któremu przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego od zakupów. Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT wynikają z porównania kwoty VAT naliczonego z zakupów, z których można odliczyć VAT oraz VAT należnego. Gdyby nawet wszyscy nasi odbiorcy zapłacili nam w MPP, to rachunek „wyzerujemy", jeżeli zapłacimy wszystkim naszym dostawcom w MPP (przynajmniej tam gdzie odliczamy VAT jako naliczony) oraz, o ile wystąpi nadwyżka VAT należnego nad naliczonym, zapłacimy zobowiązanie z tytułu VAT do US z rachunku VAT. Nie zawsze, zwłaszcza na początku obowiązywania MPP, będziemy mogli przewidzieć zachowanie wszystkich naszych odbiorców, gdy przyjmujemy zapłaty przelewem, ale jedno jest pewne – jeżeli płacimy zobowiązanie z tytułu VAT do urzędu, to powinniśmy tak zarządzać środkami na rachunku VAT, aby w całości przelać je z rachunku VAT. Nieracjonalna jest zapłata zobowiązania do urzędu skarbowego z tytułu VAT z rachunku bieżącego, bo może spowodować zaleganie środków na rachunku VAT.

2. Kwoty VAT naliczonego, które możemy odliczyć (tj. te, które wpływają na rozliczenie VAT podatnika z US), płacone poza MPP (np. gotówką, kartą, obcą walutą) czyli z rachunku bieżącego, powodują „zaleganie" środków na rachunku VAT, zatem naszym staraniem powinno być znalezienie przynajmniej części nabywców, którzy podobną kwotę będą skłonni zapłacić nam na rachunek bieżący z pominięciem MPP.

3. Kwoty VAT naliczonego, którego nie mamy prawa odliczyć, a możemy zapłacić dostawcom w MPP, pomagają nam upłynnić środki z rachunku VAT i mogą być przeciwwagą dla tych sytuacji, gdzie VAT odliczamy, a nie możemy zapłacić w MPP, ponieważ płacimy np. gotówką albo kartą.

4. Zakupy bez prawa do odliczenia VAT, płacone poza MPP, są neutralne dla naszego rachunku VAT.

Małgorzata Mazurkiewicz

biegły rewident, dyplomowany księgowy, sekretarz Zarządu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce Oddział Okręgowy w Warszawie, wykładowca SKwP

Firma powinna zaktualizować strategię współpracy z kontrahentami

W pierwszym okresie działania mechanizmu podzielonej płatności może być trudno przewidzieć zachowania wszystkich kontrahentów firmy. Jednak wiedza o kluczowych elementach, wpływających na przepływy środków na rachunku VAT, jest szalenie istotna już dzisiaj, ponieważ będzie decydować o strategii zapłat i negocjacji. Kluczowe pytania, na które odpowiedź będzie pomocna przy podejmowaniu decyzji, są następujące:

1. Jakiego rzędu kwota zapłaty VAT naliczonego, który firma odlicza, nie będzie mogła być zapłacona w MPP (gotówka, karta, płatności walutowe)?

2. Czy firma może płacić w MPP za faktury, z których nie odlicza VAT albo odlicza częściowo? Kwoty VAT w części nieodliczonej z tych faktur, np. leasing samochodów osobowych, karty paliwowe, zapłacone w MPP pomagają upłynnić środki z rachunku VAT i pozwalają na obniżenie kwoty oszacowanej w pytaniu nr 1.

3. Jakiego typu podatnikiem jest moje przedsiębiorstwo? Regularne kwoty VAT do zwrotu czy do zapłaty do urzędu, czy kombinacja obu tych przypadków.

Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT (DzU z 2018 r. poz. 62) od 1 lipca 2018 r. przewidują możliwość zapłaty za zakupione towary i usługi w mechanizmie podzielonej płatności. Ustawodawca ustalił również, że każdy bank oraz SKOK automatycznie i obowiązkowo każdemu przedsiębiorcy, posiadającemu rachunki rozliczeniowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, otwiera jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla niego rachunków. Na wniosek przedsiębiorcy bank może otworzyć więcej niż jeden rachunek VAT, np. do każdego numeru rachunku.

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami