Mianem tzw. pustych faktur określa się dokumenty wskazujące na czynności, które nie zostały w rzeczywistości wykonane. Podmiot wystawiający pustą fakturę może być zobowiązany do zapłaty wykazanego na niej podatku na mocy art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Brzmienie tej regulacji zdaje się wskazywać, że obowiązek zapłaty wystąpi w każdym przypadku wystawienia pustej faktury. O tym, że jest inaczej świadczy jednak wyrok NSA z 27 kwietnia 2017 r. (I FSK 1857/15). W orzeczeniu tym określono przesłanki do zastosowania art. 108 ustawy o VAT.
Sprzedaż bez towaru
Stan faktyczny z przytoczonego orzeczenia dotyczył spółki, u której zakwestionowano faktyczne dokonanie sprzedaży udokumentowanej fakturami. Organ podatkowy udowodnił, że podatnik sprzedawał więcej niż był w stanie faktycznie wyprodukować i zbyć. Faktury wystawiano na rzecz podmiotów świadczących usługi zwolnione. Niemniej organ (a także sąd I instancji) uznał, że były to dokumenty puste, co miało skutkować bezwzględną koniecznością zapłaty podatku.
NSA, uwzględniając skargę podatnika, wyszedł od tego, że celem omawianej regulacji jest zapobieganie nadużyciom. W związku z tym, sformułował przesłankę do opodatkowania, którą jest możliwość wystąpienia uszczuplenia dochodów Skarbu Państwa. Bez takiego uszczuplenia art. 108 ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania, nawet gdy dana faktura będzie pusta.
Zmniejszenie wpływów budżetowych
NSA nie poprzestał na ogólnych wnioskach, ale wskazał także dwa konkretne przypadki kiedy wystąpi uszczuplenie wpływów budżetowych. Będzie to miało miejsce gdy:
1. wystawiane faktury służą kontrahentom podatnika do odliczenia podatku naliczonego, albo też
