Zakup wina dla kontrahenta można odliczyć w VAT

Fiskus zrozumiał, że kieliszek wina podczas służbowej kolacji czy lampka szampana pieczętująca podpisanie kontraktu służy interesom. I w konsekwencji pozwolił takie wydatki zaliczać do kosztów.

Zielone światło

Odpuszcza też w dziedzinie VAT. Z odpowiedzi otrzymanej przez „Rz" z resortu finansów wynika, że ustawa o przeciwdziałaniu alkoholizmowi sama w sobie nie jest przeszkodą do odliczenia VAT z faktur zakupowych na alkohol.

– To dobra wiadomość dla podatników. Do tej pory dla wielu urzędników przepisy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi były głównym argumentem za odmową prawa do odliczenia VAT w razie zakupu alkoholu – mówi Konrad Piłat, doradca podatkowy z kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy.

Dodaje jednak, że nadal skorzystanie z prawa do odliczenia VAT od alkoholu może być trudne i będzie zależeć od okoliczności.

Pierwszą przeszkodą może być to, że – zdaniem ministerstwa – warunkiem umożliwiającym skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. MF chce, żeby ta zasada miała zastosowanie podczas oceny, czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących zakup alkoholu przekazywanego kontrahentom bądź też wykorzystywanego w związku z imprezami firmowymi.

Ogólny związek

Zdaniem Macieja Grochulskiego, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii Paczuski, Taudul, Korszla, Grochulski, trudno podzielić pogląd, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu alkoholi wystąpi wyłącznie, gdy jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi.

Skoro bowiem do alkoholi stosuje się ogólne zasady odliczania VAT, to także w ich wypadku do odliczenia wystarczający jest pośredni (ogólny) związek z działalnością opodatkowaną.

– Z punktu widzenia VAT nie ma podstaw, aby zakupy i wykorzystanie alkoholu do celów firmowych traktować inaczej niż zakupy w tym celu innych artykułów konsumpcyjnych – uważa Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy, senior partner w kancelarii Modzelewski & Partners Audit Tax Accounting.

Maciej Grochulski dodaje, że przeszkodą do odliczenia VAT od alkoholi może być wyłączenie wynikające z art. 88 ust. 1 ustawy o VAT dotyczące usług gastronomicznych. I nie ma ono zastosowania w sytuacji, gdy nabycie alkoholu jest częścią kompleksowej usługi kateringowej.

MF wyjaśnia

Alkohol i przepisy

Uprzejmie wyjaśniam, że podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Ustawa o VAT nie odnosi się w tej kwestii do przepisów dotyczących przeciwdziałania alkoholizmowi.

Powyższe regulacje w zakresie VAT znajdą odpowiednie zastosowanie przy ocenie czy podatnikowi służy prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących zakup alkoholu przekazywanego kontrahentom czy też wykorzystywanego w związku z imprezami firmowymi. Prawo do odliczenia podatku wystąpi wyłącznie w przypadku, gdy w danym stanie faktycznym występuje bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Należy jednak pamiętać, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się jednak do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób (vide art. 88 ust. 1 ustawy o VAT).

W kontekście zadanych pytań należy wskazać, że nieodpłatne dostawy towarów lub nieodpłatne świadczenia usług mogą być w niektórych przypadkach uznane za podlegające opodatkowaniu VAT-em.

Przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności: 1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, 2) wszelkie inne darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Nieodpłatne świadczenie usług na terytorium kraju co do zasady nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o ile wpisuje się w cel działalności gospodarczej prowadzonej przez świadczącego ją podatnika.

Odnosząc się do kwestii nieodpłatnego przekazania kontrahentowi butelki alkoholu (wina) należy wskazać, że nie stosuje się to do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary: 1) o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób; 2) których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika: 1) ma na celu promocję tego towaru oraz 2) nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

Wyłączenia te znajdą odpowiednie zastosowanie do nieodpłatnego przekazania kontrahentowi butelki alkoholu (wina), jeżeli zostaną spełnione przesłanki wskazane w art. 7 ust. 3 i 4 ustawy o VAT. Należy wskazać, że butelka alkoholu nie spełnia co do zasady definicji próbki w rozumieniu art. 7 ust. 7 ustawy o VAT.

W przypadku gdy przekazywana kontrahentowi butelka alkoholu nie będzie spełniać definicji prezentu o małej wartości, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, będzie on zobowiązany do opodatkowania tej czynności na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT (vide opinia Rzecznika Generalnego z dnia 15 kwietnia 2010 r. w sprawie C-581/08, pkt 85).

Odnosząc się do pytania dotyczącego odliczania podatku od towarów i usług od alkoholu wykorzystywanego w związku np. z imprezą firmową należy wskazać, że w przypadku zapewnienia pracownikom czy kontrahentom darmowego wyżywienia w tym napojów (np. alkoholu) na takiej imprezie będziemy mieć do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej „(...) wydawanie posiłków pracownikom ma co do zasady na celu zaspokojenie potrzeb prywatnych i należy do sfery wyboru pracownika, w której pracodawca nie interweniuje. Wynika z tego, że w zwykłych okolicznościach świadczenie usług polegających na nieodpłatnym wydawaniu posiłków pracownikom zaspokaja prywatne potrzeby tych ostatnich w rozumieniu art. 6 ust. 2 szóstej dyrektywy." (vide wyrok TSUE w sprawie C-371/01, pkt 57).

Główną kwestią dla zastosowania przywołanego przepisu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku zapewnienia pracownikom czy kontrahentom darmowego wyżywienia w tym napojów (np. alkoholu) w związku z imprezami firmowymi jest ustalenie czy w omawianej sytuacji występuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Takie podejście do omawianego zagadnienia znajduje potwierdzenie w opinii Rzecznika Generalnego z dnia 23 października 2008 r. w sprawie C-371/07, który stwierdził że „(...) możliwość odliczenia podatku naliczonego stanowi wyraźną przesłankę jedynie dla zastosowania art. 5 ust. 6 lub art. 6 ust. 2 lit. a), jednakże sądzę, że w art. 6 ust. 2 lit. b ma charakter bezwzględnie dorozumiany. Nie ma w tym przypadku charakteru wyraźnego zasadniczo z uwagi na to, że przepis ten odnosi się głównie do usług świadczonych przez pracowników, a koszty pracowników (w formie wynagrodzenia) nie są obciążone podatkiem VAT. Jednakże w przypadku gdy kompleksowa dostawa winna być sklasyfikowana jako dostawa usług, wykorzystane towary zazwyczaj będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, a podstawę opodatkowania w odniesieniu do wszystkich transakcji wymienionych w art. 6 ust. 2 stanowi: „suma wydatków poniesionych przez podatnika na wykonanie usług" [art. 11 część A ust. 1 lit. c)]. Objęcie tą podstawą opodatkowania kosztu dostaw, od których podatek naliczony nie podlegał odliczeniu, byłoby sprzeczne nie tylko z systematyką art. 5 ust. 6 i art. 6 ust. 2 w całości, ale również z fundamentalną zasadą neutralności podatku VAT dla podatników." - vide pkt 40 opinii.

Odnosząc powyższe do polskich regulacji ustawy o VAT należy podkreślić (o czym była mowa powyżej), że stosownie do art. 88 ust. 1 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób. Zgodnie z tym przepisem nie przysługuje zatem co do zasady prawo do odliczenia podatku VAT od usługi gastronomicznej, w skład której to usługi wchodzi w przedstawionym przypadku również alkohol, nie wystąpi tym samym obowiązek opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego świadczenia ww. usług.

Końcowo należy podkreślić, że w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług na potrzeby osobiste pracowników itp., jeżeli podatnikowi przysługiwałoby w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, znajdzie zastosowanie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.