VAT: brak podatku nie narusza zasad konkurencji

W zakresie świadczonych usług opiekuńczych gmina nie jest podatnikiem VAT, a pobierane za nie opłaty nie podlegają opodatkowaniu.

Publikacja: 27.06.2018 05:40

VAT: brak podatku nie narusza zasad konkurencji

Foto: www.sxc.hu

We wniosku o interpretację gmina wyjaśniła, że realizuje zadania własne, do których należą m.in. sprawy ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (art. 7 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy o samorządzie gminnym). W strukturach gminy funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS), który realizuje jej zadania własne oraz zlecone. Zapytała, czy świadczone przez nią za pośrednictwem GOPS usługi opiekuńcze podlegają opodatkowaniu VAT.

Sama uważała, że nie, bo działała ona jako podmiot prawa publicznego. Tym samym, czynności polegające na świadczeniu usług opiekuńczych nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Czynności te są wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Przypomniał, że wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

W ocenie fiskusa, w opisanym przypadku bezpośrednim odbiorcą usług jest osoba korzystająca z pomocy społecznej, która korzysta z usług świadczonych przez jednostkę organizacyjną gminy. W odniesieniu do uzyskanych dochodów mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie (usługi opiekuńczej), wykonywane z nakazu organu władzy (decyzja administracyjna) pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności. Zdaniem urzędników to, że gmina obarczona jest zadaniem w postaci realizacji usług wynikających z decyzji administracyjnych, nie oznacza automatycznego wyłączenia z zakresu VAT. W sprawie zachodzi bowiem związek pomiędzy otrzymywanymi dochodami (uiszczanymi opłatami), a zobowiązaniem się wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Tym samym, uiszczane opłaty są niczym innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług. Jednocześnie, podobne lub takie same czynności mogą być wykonywane przez inne podmioty, tzw. podmioty konkurencyjne.

Fiskus nie miał wątpliwości, że świadcząc wskazane we wniosku usługi gmina jest podatnikiem VAT, a pobierane opłaty za świadczone usługi opiekuńcze podlegają opodatkowaniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim był innego zdania. Uwzględniając skargę gminy przeanalizował przepisy i orzecznictwo, także unijne. Podkreślił, że zarówno wypełnianie obowiązków socjalnych, jak i organizacja publicznego systemu opieki społecznej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE traktowana jest jako wyłączona z działalności gospodarczej (np. sprawa C–70/95).

Nie bez znaczenia jest również to, że pomoc społeczna, realizacją której zajmuje się gmina, udzielana jest i uzależniona od dochodów osoby ubiegającej się o tę pomoc czy dochodów jej rodziny. Przyznanie takiej pomocy następuje w formie decyzji administracyjnej. Organ samorządu terytorialnego w ramach władztwa publicznego decyduje kto i na jakich zasadach skorzysta z tej pomocy.

W ocenie WSA, pobierane opłaty są uzależnione od dochodów osoby objętej taką pomocą i mają charakter daniny publicznej. Nie można bowiem mówić o ekwiwalentności pobieranych przez gminę świadczeń. Pobierane opłaty rekompensują jedynie niewielki procent kosztów świadczonych usług.

WSA uznał, że brak opodatkowania objętych pytaniem usług opiekuńczych nie spowoduje zakłócenia konkurencji. Gmina nie działa bowiem na analogicznych zasadach jak podmioty prywatne prowadzące domy pomocy społecznej. Inny jest cel działania obu tych podmiotów, adresatami tych świadczeń są też różne grupy społeczne.

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 23 maja 2018 r.

—Aleksandra Tarka

sygnatura akt: I SA/Go 133/18

Czytaj także: Czy wynagrodzenie z tytułu zakazu konkurencji podlega VAT

Komentarz eksperta

Emilia Wolnowska, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego BDO, biuro w Poznaniu

Istota komentowanego sporu sprowadza się do ustalenia, czy świadcząc usługi opiekuńcze za pośrednictwem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (GOPS), który został objęty centralizacją rozliczeń VAT, gmina działa jako organ władzy publicznej, czy w charakterze podatnika VAT, ponieważ wykonuje odpłatne usługi, dla których można zidentyfikować bezpośredniego beneficjenta. Różnica ta jest trudna do uchwycenia, gdyż jak wskazał w omawianym wyroku WSA pomioty te bardzo często działają na styku prawa publicznego i prywatnego.

WSA stwierdził, że gmina nie działa jako podatnik VAT. Nie konkuruje bowiem w tym przypadku z podmiotami prawa prywatnego oraz nie można mówić o ekwiwalentności pobieranych przez gminę świadczeń z uwagi na ich niską wysokość. Rekompensują one jedynie niewielki procent kosztów świadczonych usług.

Wyrok WSA uchylający zaskarżoną interpretację zasługuje na pełną aprobatę, w szczególności z uwagi na spójne i logiczne uzasadnienie. WSA powołał się na bogate orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tym zakresie, wskazując, że w orzecznictwie TSUE wypełnienie obowiązków socjalnych oraz organizacja publicznego systemu opieki społecznej traktowane są jako wyłączone z działalności gospodarczej. Miejmy nadzieję, że wyrok ten przyczyni się do zmiany aktualnej niekorzystnej linii interpretacyjnej organów podatkowych.

We wniosku o interpretację gmina wyjaśniła, że realizuje zadania własne, do których należą m.in. sprawy ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (art. 7 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy o samorządzie gminnym). W strukturach gminy funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS), który realizuje jej zadania własne oraz zlecone. Zapytała, czy świadczone przez nią za pośrednictwem GOPS usługi opiekuńcze podlegają opodatkowaniu VAT.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona