Kryptowaluty: Jak są opodatkowane wirtualne waluty

Gdy nie ma technicznej możliwości ustalenia rzeczywistej podstawy opodatkowania transakcji, to nie ma też jak zmusić podatnika handlującego krypowalutą do rozpoznania przychodu w momencie zamiany jednej na inną.

Publikacja: 20.06.2018 17:02

Kryptowaluty: Jak są opodatkowane wirtualne waluty

Foto: 123RF

We wniosku o interpretację podatnik wyjaśnił, że prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem VAT. Jego firma zajmuje się głównie handlem różnymi rodzajami wirtualnej waluty elektronicznej (m.in. Bitcoin, Ethereum) za pośrednictwem internetu. Podatnik zauważył, że obrót kryptowalutą nie jest regulowany przepisami, nie ma też żadnego centralnego organu czy instytucji nadzoru. Kryptowalut nie można traktować na równi ze środkiem płatniczym, bo nie funkcjonują one jako instrument rynku pieniężnego. Nie są również stosowane w rozliczeniach międzynarodowych.

Z wniosku wynikało, że podatnik będzie nabywać kryptowaluty w zamian za walutę tradycyjną, np. dolary czy euro. W następstwie handlu może dochodzić do wymiany jednych jednostek kryptowaluty na inne. Działania te będą wykonywane głównie za pośrednictwem giełd wirtualnych walut zlokalizowanych w różnych krajach położonych w Unii Europejskiej i poza nią. Podatnik tłumaczył, że ze względu na specyfikę takiego obrotu nie ma dostępu do żadnych informacji związanych z identyfikacją drugiej strony tran sakcji. Giełdy zazwyczaj udostępniają uczestnikom konta walutowe, które uczestnik zasila określoną walutą (euro lub dolary), a następnie może w dowolnym momencie przeprowadzać transakcji kupna lub sprzedaży kryptowaluty. Do zawarcia transakcji dochodzi w momencie płatności z konta walutowego lub wpływu na konto walutowe.

Podatnik będzie posiadać wyciągi z kont walutowych udostępnionych przez giełdy wirtualne oraz z rachunków bankowych, tj. płatności (przelewy) otrzymane tytułem zbycia kryptowaluty oraz płatności (przelewy) dotyczące jej nabycia. Zapytał, czy przychód ze sprzedaży kryptowaluty może zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkować 19-proc. stawką PIT i w którym momencie go rozpoznać.

Sam uważał, że transakcja wymiany posiadanych jednostek kryptowaluty nie podlega opodatkowaniu, bo rzeczywistą wartość kryptowaluty można wycenić dopiero w momencie jej sprzedaży w zamian za walutę tradycyjną bądź zapłaty za towar lub usługę.

Innego zdania był fiskus. Stwierdził, że przychód powstaje nie tylko w sytuacji, gdy dochodzi do zamiany kryptowaluty na walutę tradycyjną, ale także wtedy, gdy ma miejsce zamiana jednej kryptowaluty na inną kryptowalutę. Zamianę walut wirtualnych należy traktować analogicznie jak zamianę innych praw majątkowych (np. wierzytelności).

Odnosząc się do momentu powstania przychodu, fiskus uznał, że za datę jego powstania należy uznać dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. W przypadku transakcji przeprowadzanych w walutach obcych, dla celów prawidłowego wykazania uzyskanych przychodów, wartości te należy przeliczać na złote polskie, zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 11a ust. 1 ustawy o PIT. W ocenie urzędników, podatnik powinien rozpoznać przychód z obrotu kryptowalutami w momencie ich sprzedaży, w wysokości otrzymanych wartości pieniężnych. Natomiast w przypadku zamiany jednej na drugą – w momencie wymiany, w wysokości otrzymanych wartości pieniężnych. Dodatkowo, w przypadku nabycia za kryptowaluty towarów lub usług – w momencie nabycia, w wysokości ceny nabytych towarów lub usług.

Podatnik zaskarżył interpretację a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uwzględnił jego skargę. Zauważył, że kryptowaluty mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. W orzecznictwie nie budzi też wątpliwości, że przychody osiągane z obrotu nimi podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Po szczegółowej analizie WSA uznał, że momentem powstania przychodu w spornej sprawie jest niewątpliwie moment przewalutowania na walutę tradycyjną, kiedy to skarżący otrzymuje określone wartości pieniężne lub moment zapłaty kryptowalutą za towar bądź usługę, kiedy dochodzi również do realnego przysporzenia w majątku podatnika.

Sąd odniósł się też do sytuacji, gdy w związku z zamianą kryptowaluty na inną skarżący nie otrzymuje wartości pieniężnych rozumianych jako prawny środek płatniczy, a rzeczywistą jej wartość można wycenić dopiero w momencie jej sprzedaży w zamian za walutę, bądź zapłaty za towar lub usługę. W jego ocenie, ponieważ organ nie wskazał metody i sposobu takiej wyceny na chwilę zamiany, nie można uznać za należycie uzasadnione stanowiska, że w tym przypadku przychód należy ustalić w wysokości otrzymanych wartości pieniężnych. A to oznacza, że przy braku technicznej możliwości ustalenia rzeczywistej podstawy opodatkowania transakcji, nie ma jak zobowiązać skarżącego do rozpoznania przychodu w momencie zamiany jednej kryptowaluty na inną.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 9 maja 2018 r. (I SA/Ol 201/18).

—Aleksandra Tarka

Jarosław Ziobrowski adwokat, partner w kancelarii Kurpisz i Ziobrowski Adwokacka sp.p.

Należy się zgodzić, że w związku z zamianą kryptowaluty na inną kryptowalutę nie otrzymuje się wartości pieniężnych rozumianych jako prawny środek płatniczy. Rzeczywistą wartość kryptowaluty można wycenić dopiero w momencie jej sprzedaży. Może się bowiem zdarzyć, że w ciągu jednej chwili podatnicy mogą zyskać lub stracić równowartość nawet kilku bądź kilkudziesięciu dolarów lub euro. Ponadto, co również istotne, nie ma technicznej możliwości określenia wartości przychodu w tego rodzaju transakcjach, dlatego zamiana kryptowalut powinna być neutralna podatkowo. Sąd wskazał też, że możliwe jest dokumentowanie kosztów podatkowych powstałych przy nabyciu kryptowalut z wykorzystaniem dostępnych dokumentów, niekoniecznie wskazanych w rozporządzeniu o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wyrok nie jest prawomocny i można przewidywać, że zostanie zaskarżony przez organy podatkowe. Pojawiły się także wyroki przeciwne, w których sądy wskazują, że przychód powstaje już w momencie zamiany kryptowaluty na inną wirtualną walutę. Trudno przewidywać, kiedy powstanie ugruntowane stanowisko sądów w tym zakresie. W mojej ocenie, kontrowersje wokół rozliczenia kryptowalut biorą się z braku ich precyzyjnej definicji oraz dostatecznej wiedzy na ich temat.

Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Materiał Promocyjny
Tajniki oszczędnościowych obligacji skarbowych. Możliwości na różne potrzeby
Sądy i trybunały
Wierzyciel powinien sprawdzić, czy dłużnik jeszcze żyje
Za granicą
Polacy niewpuszczeni na obchody wyzwolenia obozu w Ravensbrück
Sfera Budżetowa
Setki milionów dla TVP po cichu. Posłowie w Komisji Finansów Publicznych zdecydowali
Zawody prawnicze
Prokuratura Krajowa podjęła kolejne działania ws. Ewy Wrzosek