We wniosku o wydanie interpretacji spółka wyjaśniła, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych i budowlano-montażowych. Firma podkreśliła, że umowy zawierane na roboty budowlane zawierają klauzule, zgodnie z którymi ona jako wykonawca zobowiązuje się zealizować usługi budowlane lub budowlano-montażowe na rzecz inwestora. Prace są wykonywane w dłuższym okresie z uwagi na specyfikę takich kontraktów. Z reguły prace dzielone są na etapy. Umowy zwykle określają, że dany etap kończy się sporządzeniem protokołu odbioru, którego podpisanie bez zastrzeżeń przez inwestora oznacza formalnie zakończenie tego konkretnego etapu prac budowlanych.
Spółka zapytała czy obowiązek podatkowy w VAT od jej usług powstaje z chwilą wystawienia faktury za wykonanie całości lub części usługi, nie później jednak niż z upływem 30 dni od dnia podpisania przez inwestora protokołu odbioru potwierdzającego wykonanie bez zastrzeżeń całości lub części usługi. Sama uważała, że wykonanie usługi następuje z chwilą podpisania bez zastrzeżeń protokołu odbioru przez inwestora.
Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Przypomniał, że momentem powstania obowiązku podatkowego z tytułu realizacji usług budowlano-montażowych, wykonanych zarówno w całości, jak i częściowo, będzie – stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT – moment wystawienia faktury. Natomiast gdy faktura nie zostanie wystawiona, momentem powstania obowiązku podatkowego jest upływ terminu określonego w art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, tj. 30 dni od dnia wykonania robót budowlanych. Jednocześnie, w ocenie urzędników, dniem wykonania usług budowlanych będzie dzień faktycznego ich wykonania, włączając w to wszystkie czynności składające się na zleconą usługę. Na moment powstania obowiązku podatkowego nie może zaś wpłynąć data formalnego zakończenia robót, czyli data podpisania protokołu odbioru.
Spółka zaskarżyła interpretację, ale przegrała. Najpierw racji odmówił jej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. Uznał, że utożsamianie daty wykonania usługi w VAT jedynie z dniem podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego miałoby nieuprawniony charakter prawotwórczy.
Ostatecznie stanowisko niekorzystne dla spółki potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Zauważył, że w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych fakturę wystawia się nie później niż 30. dnia od ich wykonania. Ustawodawca nie określił, kiedy można mówić o wykonaniu tego typu usług. W ocenie NSA nie ma jednak uzasadnienia, aby moment wykonania usług budowlanych utożsamiać z podpisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego i do tego bez zastrzeżeń. Z orzecznictwa wynika bowiem, że protokół zdawczo- odbiorczy czy protokół odbioru końcowego potwierdza fakt wykonania usługi i jest podstawą do rozliczenia finansowego między stronami. Nie przesądza jednak o terminie i zakresie wykonania robót. Brak protokołu zdawczo-odbiorczego w chwili wykonania usługi budowlanej nie świadczy o tym, że nie doszło w ogóle lub w konkretnej dacie do wykonania usługi.
