Błędna stawka VAT na fakturze - co z prawem do odliczenia

Nawet gdy na dokumencie sprzedaży usługodawca nieprawidłowo wpisał stawkę 23 proc. VAT zamiast zerowej, kupujący ma pełne prawo do odliczenia wykazanego podatku.

Publikacja: 21.05.2018 06:40

Błędna stawka VAT na fakturze - co z prawem do odliczenia

Foto: 123RF

Stawka VAT w wysokości zero proc. ma zastosowanie do szczególnych przypadków dostawy towarów i usług. Aby skorzystać z opodatkowania w preferencyjnej wysokości, trzeba spełnić dodatkowe warunki w zakresie udokumentowania danego świadczenia. Dotyczy to m.in. niektórych usług związanych z transportem lotniczym (art. 83 ust. 2 ustawy o VAT) oraz usług transportu międzynarodowego (w przypadku tych świadczeń wskazano konkretne rodzaje dowodów, które usługodawca powinien posiadać – art. 83 ust. 5 ustawy o VAT). Może to wywoływać wątpliwości po stronie podatników, czy w danym przypadku faktycznie mają prawo do zastosowania zerowej stawki. Ponadto, niekiedy usługodawcy (dostawcy) w ogóle nie są świadomi, że mogą stosować stawkę preferencyjną.

W praktyce zdarza się, że usługodawca (dostawca towaru) nieprawidłowo zastosuje podstawową – 23-proc. stawkę VAT. Usługobiorca (nabywca) otrzyma wtedy fakturę z doliczonym podatkiem. W takim przypadku pojawia się pytanie, czy możliwe jest odliczenie podatku naliczonego z takiego dokumentu.

Przykład

Polska spółka A prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. W ramach tej działalności, nabyła od firmy transportowej (spółki B) świadczenie polegające na transporcie towaru z Ukrainy do Polski. Jest to usługa transportu międzynarodowego, opodatkowana, z zasady, stawką zero proc. (art. 83 ust. 1 pkt 23 w zw. z ust. 3 pkt 1 lit. b ustawy o VAT). Świadczeniobiorca posiada dokumenty wymagane dla zastosowania opodatkowania w tej wysokości, o których mowa w art. 83 ust. 5 ustawy o VAT. Spółka B wystawiła jednak z tytułu swojej usługi fakturę ze stawką VAT 23 proc.

W przykładzie tym, w odniesieniu do usługi transportowej właściwa jest zerowa stawka VAT. Doliczenie podatku na fakturze jest z pewnością błędne. Nie oznacza to jednak automatycznie, że świadczeniobiorca nie ma prawa do odliczania podatku naliczonego.

Co mówią przepisy

Przy rozpatrywaniu przedstawionego zagadnienia należy wyjść od ogólnych zasad odnoszących się do prawa do odliczenia. Podstawową przesłanką do skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jest wykorzystywanie nabytych towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych. Z kolei w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

W powołanym przypadku niewątpliwe nastąpiło świadczenie usługi. Kwota z otrzymanej faktury stanowi więc dla usługobiorcy (dla spółki A) kwotę podatku naliczonego. Ponadto, zakupione świadczenie jest wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (związanych z działalnością gospodarczą). W związku z tym, spełnione są ogólne warunki do odliczania.

Wyłączenia nie mają zastosowania

W ustawie o VAT znajdują się przepisy wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego. Żadna z regulacji nie zabrania jednak wprost odliczania podatku w przypadku przyjęcia niewłaściwej stawki.

W szczególności, w omawianym przypadku nie znajduje zastosowania art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Po pierwsze, w przedstawionej sytuacji mamy do czynienia z czynnością, która podlega opodatkowaniu, a więc z taką, co do której ma zastosowanie ustawa o VAT. Co więcej, zerowa stawka nie jest równoznaczna ze zwolnieniem z podatku. Ustawodawca wyraźnie odróżnia te dwie odrębne sytuacje.

Ponadto, wydaje się, że omawiany przypadek nie mieści się w zakresie zastosowania art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o VAT, który stanowi, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności. Regulacja ta odnosi się jedynie do przypadków, w których wprost wyłączono możliwość wykazania podatku w fakturze (wynikają one z art. 106e ust. 2- 4 ustawy o VAT). Chodzi tu m.in. o dostawy i usługi objęte odwrotnym obciążeniem (gdy podatek jest rozliczany przez nabywcę). W przypadku natomiast, gdy zastosowanie powinna mieć stawka zero proc., żaden przepis nie zwalnia z obowiązku wskazania na fakturze kwoty podatku (art. 106e ust. 1 pkt 14 ustawy o VAT), choć kwota ta powinna wynosić zero zł.

W analizowanym przypadku nie można ponadto twierdzić, że faktura stwierdza czynność, która nie została dokonana lub podaje kwoty niezgodnie z rzeczywistością (zakazy odliczenia z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a i b ustawy o VAT). Faktura z błędną stawką potwierdza rzeczywiście dokonane zdarzenie gospodarcze (nie jest to faktura pusta).

W rozpatrywanym przypadku spełnione są zatem podstawowe przesłanki odliczenia. Odliczenie podatku naliczonego jest zaś podstawowym prawem podatnika, a więc można go pozbawić tego prawa tylko gdy wyraźnie stanowi o tym ustawa. Nie ma natomiast przepisu, który wyłączałby odliczenie z faktury, w której błędnie zastosowano stawkę 23 proc. w miejsce zero proc.

W sytuacjach, o których mowa w niniejszym artykule, odbiorca faktury ma więc pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Fiskus potwierdza

Organy podatkowe także nie negują prawa do odliczenia, gdy zastosowana zostaje zbyt wysoka stawka VAT. Przykładowo, dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 24 czerwca 2013 r. (IPPP3/443-252/13-2/JK) stwierdził, że: „na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach otrzymanych od polskich kontrahentów, w których wykazana zostanie błędna stawka podatku w wysokości 5%, 8% lub 23% zamiast 0%". Identyczne stanowisko przyjęto w interpretacjach dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 października 2015 r. (IPPP2/4512-708/15-2/DGO) oraz z 11 września 2014 r. (IPPP3/443-562/14-2/KB), a także w interpretacjach dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 czerwca 2017 r. (0115-KDIT1-3.4012.217.2017. 1.MZ) oraz z 24 października 2017 r. (0114-KDIP1-2.4012. 364.2017.1.KT).

Kontrahent wystawi korektę i co dalej

Odbiorca faktury z zawyżoną stawką powinien pamiętać o tym, że usługodawca (dostawca) może wystawić w takiej sytuacji fakturę korygującą, w której poprawi stawkę VAT z 23 proc. na zero proc. Otrzymanie takiej korekty spowoduje konieczność obniżenia podatku naliczonego (art. 86 ust. 19a ustawy o VAT).

Autor jest doradcą podatkowym w ECDDP sp. z o.o. www.ecdpgroup.com

podstawa prawna: art. 83, art. 86 ust. 1 i 2, art. 88 oraz art. 106e ust. 1 pkt 14 i ust. 2-4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

Stawka VAT w wysokości zero proc. ma zastosowanie do szczególnych przypadków dostawy towarów i usług. Aby skorzystać z opodatkowania w preferencyjnej wysokości, trzeba spełnić dodatkowe warunki w zakresie udokumentowania danego świadczenia. Dotyczy to m.in. niektórych usług związanych z transportem lotniczym (art. 83 ust. 2 ustawy o VAT) oraz usług transportu międzynarodowego (w przypadku tych świadczeń wskazano konkretne rodzaje dowodów, które usługodawca powinien posiadać – art. 83 ust. 5 ustawy o VAT). Może to wywoływać wątpliwości po stronie podatników, czy w danym przypadku faktycznie mają prawo do zastosowania zerowej stawki. Ponadto, niekiedy usługodawcy (dostawcy) w ogóle nie są świadomi, że mogą stosować stawkę preferencyjną.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe