Czy rozliczenia między członkami konsorcjum podlegają VAT

Czynności rozliczeniowe między konsorcjantami nie są świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem jedynie czynnościami organizacyjno-technicznymi, które mają na celu rozliczenie okresowych lub ostatecznych obrotów uzyskiwanych przez poszczególnych członków konsorcjum.

Publikacja: 03.04.2017 05:00

Czy rozliczenia między członkami konsorcjum podlegają VAT

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 8 lutego 2017 r. (III SA/Wa 3413/15).

Spółka zawarła umowę konsorcjum, której celem jest udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz jego wykonanie. W umowie został wskazany lider rozliczający wykonanie poszczególnych etapów inwestycji. Następuje ono poprzez ewidencjonowanie przychodów i kosztów oraz ich alokację zgodnie z udziałem konsorcjantów w zyskach i stratach. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy, czy prawidłowe jest postępowanie lidera polegające na wystawianiu not obciążeniowych na kwoty wpłacane przez konsorcjantów na rachunek bankowy konsorcjum, a także not księgowych w związku z rozliczeniem wyniku konsorcjum. Zdaniem spółki rozliczenia te nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, właściwą formą ich dokumentowania nie może być faktura, co oznacza, że stosowanie w tym celu innych dokumentów księgowych jest prawidłowe.

Organ w interpretacji IPPP1/ 4512-591/15-4/IGo nie podzielił stanowiska spółki. Jego zdaniem rozliczenia między konsorcjantami, będącymi odrębnymi podatnikami VAT, dotyczą kwot należnych z tytułu czynności wykonanych w ramach zawartej umowy, w związku z czym podlegają opodatkowaniu jako odpłatne świadczenie usług i powinny być dokumentowane fakturami.

Rozpatrując skargę spółki na tę interpretację WSA uznał, że czynności rozliczeniowe między konsorcjantami pod koordynacją lidera są czynnościami o charakterze wewnętrznym, mającymi na celu rozliczenie okresowych i ostatecznych obrotów uzyskiwanych przez wszystkich członków, z których każdy rozlicza podatek w sposób indywidualny W związku z tym są to czynności, które nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Mateusz Bieda, starszy konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Kolejny raz kanwą sporu pomiędzy podatnikiem a fiskusem stało się podatkowe ujęcie rozliczeń przedsiębiorców współpracujących w ramach konsorcjum.

Z uwagi na brak specyficznych przepisów dotyczących podatkowych konsekwencji działalności konsorcjów, ustalenie skutków podatkowych zdarzeń zachodzących pomiędzy uczestnikami takich struktur często budzi wątpliwości podatników. Jednym z dyskusyjnych tematów jest kwestia rozliczeń następujących pomiędzy uczestnikami oraz liderami konsorcjów, np. wynikających z konieczności podziału wypracowanego przez konsorcjum zysku i skutków takich zdarzeń w VAT. Przykładem takiej dyskusji jest komentowany wyrok.

Konsorcjum nie jest odrębnym bytem prawnym, gdyż nie ma osobowości prawnej czy nawet zdolności prawnej. W konsekwencji, nie występuje w ustawie o VAT jako odrębny podatnik (krajowy ustawodawca nie skorzystał tutaj z możliwości jaką oferują w tej materii przepisy art. 11 Dyrektywy VAT).

Z zadowoleniem należy zauważyć, że komentowany wyrok jest przejawem umacniającej się linii orzeczniczej, zgodnie z którą czynności rozliczeniowe między konsorcjantami, polegające na podziale wyniku wypracowanego przez konsorcjum, są czynnościami o charakterze wewnętrznym, przez co nie podlegają opodatkowaniu VAT (podobne zdanie zaprezentowano m.in. w wyrokach NSA z 10 października 2014 r., I FSK 1493/13 i z 24 lutego 2015 r., I FSK 1954/13 oraz w wyroku WSA w Poznaniu z 18 listopada 2015 r., I SA/Po 1026/15).

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez sądy administracyjne, umowa konsorcjum co do zasady nie stanowi takiego rodzaju stosunku prawnego, w którym zdarzenie polegające na podziale zysku pomiędzy uczestnikami konsorcjum mogłoby być przedmiotem opodatkowania VAT.

Należałoby się zatem zgodzić z tezą komentowanego wyroku, że czynności rozliczeniowe między konsorcjantami pod koordynacją lidera nie są dostawą towarów ani świadczeniem usług, a zatem nie podlegają opodatkowaniu VAT i mogą być dokumentowane innym niż faktura dokumentem.

Niestety wziąwszy pod uwagę, że taka linia orzecznicza nie znalazła jak na razie powszechnego uznania w oczach organów podatkowych, czego przykładem jest skarżona interpretacja, należy się spodziewać, że spory wokół podatkowych konsekwencji rozliczeń prowadzonych w ramach konsorcjum nadal będą miały miejsce. Dlatego, mając na względzie wspomniane kontrowersje podatkowe wokół zdarzeń zachodzących w ramach działania konsorcjów, jak i niejednokrotnie znaczącą wysokość zaangażowanych w tychże środków finansowych, przedsiębiorcy działający w ramach tego typu struktur powinni zachowywać szczególną ostrożność w zakresie określania podatkowych skutków prowadzonych przez siebie działań i liczyć się z ryzykiem sporu z fiskusem w związku z przyjętymi rozwiązaniami.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 8 lutego 2017 r. (III SA/Wa 3413/15).

Spółka zawarła umowę konsorcjum, której celem jest udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz jego wykonanie. W umowie został wskazany lider rozliczający wykonanie poszczególnych etapów inwestycji. Następuje ono poprzez ewidencjonowanie przychodów i kosztów oraz ich alokację zgodnie z udziałem konsorcjantów w zyskach i stratach. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy, czy prawidłowe jest postępowanie lidera polegające na wystawianiu not obciążeniowych na kwoty wpłacane przez konsorcjantów na rachunek bankowy konsorcjum, a także not księgowych w związku z rozliczeniem wyniku konsorcjum. Zdaniem spółki rozliczenia te nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, właściwą formą ich dokumentowania nie może być faktura, co oznacza, że stosowanie w tym celu innych dokumentów księgowych jest prawidłowe.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona