VAT: zwrot nakładów jak dostawa towaru

Ocena skutków danej czynności w zakresie podatku od towarów i usług w wielu przypadkach wymaga odejścia od regulacji cywilnoprawnych.

Publikacja: 27.03.2017 06:00

VAT: zwrot nakładów jak dostawa towaru

Foto: 123RF

Tak wynika z wyroku NSA z 20 stycznia 2017 r. (I FSK 1204/15) dotyczącym rozliczenia nakładów poniesionych na budowę budynku na cudzym gruncie.

Spółka wybudowała na cudzym gruncie (należącym do jej wspólników) jednorodzinny budynek mieszkalny. Potem doszło do rozliczenia nakładów na tę budowę. Spór dotyczył tego, czy taką transakcję należy zakwalifikować jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług przez spółkę.

Organ podatkowy (i sąd pierwszej instancji) wyszedł od obowiązującej w prawie cywilnym zasady superficies solo cedit, zgodnie z którą budynek postawiony na gruncie stał się własnością właściciela tego gruntu. W analizowanej sytuacji budynek od początku był więc własnością właściciela gruntu. Nigdy nie stał się natomiast własnością spółki, która go postawiła i której z tego powodu była zwracana wartość nakładów. W konsekwencji, zdaniem organu, skoro podatnik nie miał prawa do budynku, to nie mógł także tego prawa przenieść. Oznacza to brak dostawy towaru, gdyż ta musi się charakteryzować przeniesieniem prawa do rozporządzania danym towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

Zwrot nakładów wiąże się z czynnością opodatkowaną, ale jest nią w tym przypadku świadczenie usług, podlegające – co istotne – opodatkowaniu 23-proc. stawką VAT.

Naczelny Sąd Administracyjny, potwierdzając stanowisko podatnika, przyjął jednak, że doszło do dostawy budynku. Pojęcie przeniesienia prawa do rozporządzania danym towarem (co jest warunkiem dostawy) należało bowiem rozumieć w danym przypadku szeroko, przy oderwaniu od regulacji cywilnoprawnych. Mimo, że właścicielowi gruntu cały czas przysługiwała własność także budynku, to nie jest wykluczone przyjęcie, że obiekt ten był przedmiotem dostawy na jego rzecz. Nie powinno się utożsamiać pojęcia dostawy z przeniesieniem własności.

Zwrot nakładów z tytułu postawienia budynku na cudzym gruncie, w przedstawionej sprawie, zdaniem NSA, powinien być traktowany jako dostawa tego budynku. Najważniejszym skutkiem takiej oceny była możliwość zastosowania stawki obniżonej w wysokości 8 proc. Opodatkowanie w takiej wysokości przysługuje przy dostawie jednorodzinnych budynków mieszkalnych o powierzchni poniżej 300 m2 (art. 41 ust. 12 i 12b ustawy o VAT).  —Michał Samborski

podstawa prawna: art. 7 i 8 oraz art. 41 ust. 12 i 12b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 710 ze zm.)

Zdaniem autora

Nie należy utożsamiać dostawy z przeniesieniem własności - Michał Samborski, konsultant podatkowy w ECDDP sp. z o.o.

W przedstawionej sprawie NSA skupił się na konkretnym efekcie materialnym przeprowadzanych czynności, jakim było uzyskanie budynku przez właściciela gruntu. Podatnik wybudował obiekt, który przypadł innemu podmiotowi, w zamian za co, de facto otrzymał wynagrodzenie (w formie zwrotu nakładów). Właściciel gruntu ostatecznie uzyskał budynek, za co jednak musiał ponieść określony koszt. Te okoliczności wystarczyły, zdaniem NSA, do zidentyfikowania dostawy towaru za wynagrodzeniem.

Przedstawiony wyrok pokazuje daleko idące skutki ogólne koncepcji, zgodnie z którą ocenę danej czynności w VAT należy oderwać od jej skutków cywilnoprawnych. Rozumowanie takie daje się zastosować także w innych przypadkach, zwłaszcza odnoszących się do nieruchomości.

Co więcej, można w tym względzie mówić o dość jednolitej linii orzeczniczej, zaprezentowanej przykładowo w wyroku NSA z 10 stycznia 2013 r. (I FSK 310/12). W tej sprawie także postawiono budynek na cudzym gruncie. Potem jednak nastąpiła sprzedaż tego gruntu na rzecz podmiotu, który postawił dany obiekt. Co istotne, budynek został zbudowany przez nabywcę z własnych środków bez udziału właściciela gruntu, a cena zbycia została tak skalkulowana, że nie obejmowała wartości tego budynku. NSA stanął na stanowisku, że przedmiotem dostawy nie był budynek nierozerwalnie związany z gruntem, ale sam grunt, mimo że własność budynku także przechodzi wraz ze sprzedażą gruntu. W konsekwencji, w tej konkretnej sytuacji zastosowanie znalazły zasady właściwe dla dostawy gruntu, a nie budynku (w VAT zasadą jest natomiast opodatkowanie gruntu według zasad właściwych dla budynku lub budowli, które są na nim posadowione).

Tak wynika z wyroku NSA z 20 stycznia 2017 r. (I FSK 1204/15) dotyczącym rozliczenia nakładów poniesionych na budowę budynku na cudzym gruncie.

Spółka wybudowała na cudzym gruncie (należącym do jej wspólników) jednorodzinny budynek mieszkalny. Potem doszło do rozliczenia nakładów na tę budowę. Spór dotyczył tego, czy taką transakcję należy zakwalifikować jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług przez spółkę.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami