Nie ma ulgi na złe długi po przekształceniu kontrahenta w spółkę kapitałową - wyrok WSA

Podatnik nie może skorygować podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w odniesieniu do nieuregulowanych należności z faktur wystawionych na przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, przekształconego w jednoosobową spółkę kapitałową.

Publikacja: 23.03.2017 01:00

Nie ma ulgi na złe długi po przekształceniu kontrahenta w spółkę kapitałową - wyrok WSA

Foto: 123RF

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 14 lutego 2017 r. (I SA/Po 1255/16).

Stan faktyczny

Spółka, która jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, świadczy usługi m.in. dla przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Zdarza się, że przedsiębiorcy przekształcają się w jednoosobowe spółki kapitałowe na podstawie kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tą procedurą, po zarejestrowaniu przekształcenia działalność gospodarcza przedsiębiorcy jest wykreślana z CEIDG. Z wniosku o interpretację wynikało, że może się zdarzyć, iż kontrahent nie zapłaci spółce za usługi, a 150-dniowy termin płatności upłynie po wpisie do rejestru spółki kapitałowej powstałej z przekształcenia przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może być wyrejestrowany z rejestru podatników VAT lub pozostać podatnikiem VAT.

Obecnie spółka odnotowała jeden przypadek, w odniesieniu do którego zastanawia się nad skorzystaniem z tzw. ulgi na złe długi. Przedsiębiorca, na którego zostały wystawione faktury, jest wykreślony z rejestru VAT, a jednoosobowa spółka z o.o., która powstała z jego przekształcenia, jest podatnikiem VAT. W druku VAT-ZD spółka planuje wpisać jako kontrahenta spółkę kapitałową powstałą z przekształcenia przedsiębiorcy.

Spółka uważała, że może skorygować podstawę opodatkowania i podatek należny w odniesieniu do nieuregulowanej już płatności i w odniesieniu do przyszłych zobowiązań. Podkreślała, że uprawnienie będzie przysługiwało niezależnie od tego, czy przedsiębiorca (osoba fizyczna) będzie zarejestrowany jako podatnik VAT.

Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Uznał, że spółka nie jest uprawniona do zastosowania ulgi na złe długi w odniesieniu do wierzytelności względem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który został przekształcony w jednoosobową spółkę kapitałową, ponieważ nie doszło do sukcesji podatkowej w zakresie zobowiązań.

Rozstrzygnięcie

Firma zaskarżyła interpretację, ale WSA w Poznaniu przyznał rację fiskusowi. Zdaniem sądu skarżąca nie może skorygować podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w odniesieniu do nieuregulowanych należności z faktur wystawionych na przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, przekształconego następnie w jednoosobową spółkę kapitałową. Nie dochodzi tu bowiem do sukcesji podatkowej w zakresie zobowiązań - obowiązku korekty odliczonego podatku naliczonego przez dłużnika. Nie ma więc znaczenia kogo spółka powinna wskazać w zawiadomieniu VAT-ZD jako dłużnika.

Zasady rozliczania VAT w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności dopuszczają możliwość korekty przez podatnika podatku należnego, który powstał w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług na terytorium kraju, gdy nabywca towaru bądź usługi nie zapłacił dostawcy w określonym terminie. Jednak w spornej sytuacji decydujące znaczenie ma to, czy dochodzi do następstwa podatkowego, tj. czy w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową następuje pełna sukcesja podatkowa.

Jak tłumaczył sąd, następstwo prawne polega na przejściu z jednego podmiotu na drugi podmiot określonych praw i obowiązków. W przypadku prawa podatkowego mamy do czynienia z pochodnym nabyciem praw, kiedy następca prawny nabywa prawa i obowiązki przysługujące jego poprzednikowi. Dotyczy to praw poprzednio już istniejących. W prawie podatkowym z reguły ma miejsce sukcesja uniwersalna, kiedy to mocą jednego zdarzenia prawnego dochodzi do nabycia całego lub części majątku, a nabywca wchodzi zarówno w prawa, jak i w obowiązki swego poprzednika prawnego. Wejście w prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształconego w jednoosobową spółkę kapitałową jest specyficznie ukształtowane. Ustawodawca nie zdecydował się bowiem na uznanie spółki za sukcesora na takich zasadach, jak w przypadku innych podmiotów prawa handlowego, a więc zarówno uznając sukcesję zupełną (prawa i obowiązki), jak i automatyczną, niewymagającą wydawania decyzji przez organ podatkowy. W ocenie sądu, w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową nie następuje pełna sukcesja podatkowa. Nie obejmuje ona bowiem zobowiązań, a jedynie prawa. Skarżąca spółka nie jest uprawniona do zastosowania ulgi na złe długi w odniesieniu do wierzytelności względem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który został przekształcony w jednoosobową spółkę kapitałową.

masz pytanie, wyślij e-mail do: a.tarka@rp.pl

Zdaniem eksperta

Piotr Wyrwa, doradca podatkowy Tax Consultant RSM Poland

Praktyka dotycząca ulgi na złe długi prezentowana zarówno przez organy podatkowe, jak i sądy administracyjne jest na tyle restrykcyjna, że korzystanie z tego uprawnienia w wielu przypadkach wiąże się z wejściem w spór z fiskusem. Na sprzedawcę przerzucane jest nie tylko ryzyko związane z nieotrzymaniem zapłaty od kontrahenta, ale również wystąpienia innych zdarzeń niezależnych od woli samego wierzyciela. Dotyczy to nie tylko przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową, ale także innych okoliczności, np. toczących się względem dłużnika postępowań restrukturyzacyjnych lub likwidacyjnych.

Tym samym, pomimo że podatnik może skorzystać z ulgi na złe długi, co do zasady, nawet w okresie dwóch lat licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura dokumentująca wierzytelność (poprzez skorygowanie deklaracji za okres, w którym nieściągalność została uprawdopodobniona), nie warto czekać z momentem skorzystania z tego uprawnienia. Komentowany wyrok pokazuje bowiem, że prawo do korekty z tytułu ulgi na złe długi może zostać utracone w wyniku działań, na które wierzyciel nie ma wpływu.

Niemniej, samo przekształcenie przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w spółkę kapitałową nie jest równoznaczne z tym, że taka osoba nie może być już zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. W praktyce, na takiej osobie może ciążyć obowiązek rejestracji z tytułu innych czynności niż wykonywane dotychczas w przedsiębiorstwie przekształconym w spółkę.

Warto przypomnieć, że wierzyciele mogą weryfikować status dłużnika jako zarejestrowanego podatnika VAT. Najbardziej sformalizowanym rozwiązaniem jest skorzystanie z uprawnienia z art. 96 ust. 13 ustawy o VAT. Na wniosek zainteresowanego naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT. Zainteresowanym może być podatnik bądź osoba trzecia mająca interes prawny w złożeniu wniosku. Kontrahent podatnika, chcący skorzystać z ulgi na złe długi, jest podmiotem mającym interes prawny, o którym mowa w tym przepisie.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 14 lutego 2017 r. (I SA/Po 1255/16).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe