VAT: dodatkowe zobowiązania podatkowe

1 stycznia br. do ustawy o VAT wprowadzono nowe rozwiązania o charakterze sankcyjnym. Mają się one przyczynić do poprawy ściągalności VAT i eliminacji zachowań patologicznych zmierzających do wyłudzania tego podatku, ale mogą również w sposób dotkliwy obciążyć uczciwych podatników, którzy w swoich rozliczeniach popełnią błędy.

Te nowe regulacje, to art. 112b–112c ustawy o VAT, w których określone zostały zasady ustalania tzw. dodatkowego zobowiązania podatkowego w odniesieniu do podatnika, który nieprawidłowo rozliczył VAT. Dodatkowe zobowiązania mogą wynosić 30 proc. kwoty nieprawidłowości albo w przypadku ciężkich czynów związanych z odliczeniem podatku naliczonego – 100 proc. kwoty nieuprawnionego podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 112b ust. 1 ustawy o VAT, w razie stwierdzenia, że podatnik w deklaracji wykazał:

- kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,

- kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,

- kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej,

- kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego

– właściwy organ podatkowy określi prawidłową wysokość tych kwot oraz ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30 proc. kwoty zaniżenia zobowiązania albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. Sankcja taka dotknie także podatnika, który nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił podatku.

Nowe przepisy przewidują przy tym odstępstwa od tej zasady. Dodatkowe zobowiązanie może bowiem zostać obniżone do 20 proc. kwoty nieprawidłowości (art. 112b ust. 2 ustawy o VAT) np. wtedy, gdy podatnik złoży korektę deklaracji oraz wpłaci podatek (zwróci nienależną kwotę zwrotu) po zakończeniu kontroli podatkowej. Co więcej, w art. 112b ust. 3 ustawy o VAT wymieniono sytuacje, w których sankcja nie będzie w ogóle stosowana. Tak stanie się np. gdy przed rozpoczęciem kontroli podatkowej podatnik złoży deklarację korygującą i zapłaci podatek wraz z odsetkami. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie zostanie również nałożone, jeśli np. zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie zwrotu nadwyżki podatku naliczonego wiąże się z oczywistymi omyłkami lub błędami rachunkowymi lub niepoprawnym rozliczeniem podatku w poprzednim okresie rozliczeniowym. Sankcja nie jest także stosowana w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.

Na podatnika może być nałożone dodatkowe zobowiązanie w wysokości 100 proc. podatku naliczonego wynikającego z faktur, które:

- zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,