Wykreślony podatnik wróci do rejestru VAT, jeśli przekona fiskusa

Wykreślony podatnik wróci do rejestru VAT, jeśli przekona fiskusa. Chyba że wcześniej jego biznes upadnie.

Aktualizacja: 03.03.2017 05:31 Publikacja: 02.03.2017 17:00

Wykreślony podatnik wróci do rejestru VAT, jeśli przekona fiskusa

Foto: 123RF

O tym, czy przedsiębiorca może ponownie zostać wpisany do bazy podatników VAT, zdecyduje naczelnik urzędu skarbowego. Wynika tak z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rzeczpospolitej" w sprawie, która wzbudza liczne kontrowersje. Chodzi o nowe sposoby walki z oszustami podatkowymi, jakie skarbówka zyskała od 1 stycznia. Może z urzędu wykreślić firmę z rejestru VAT, bez konieczności informowania jej o tym.

– Wykreślenie oznacza usunięcie podatnika z bazy online, która ma ułatwiać weryfikację kontrahenta, zwłaszcza przed dokonaniem zakupu – wyjaśniło w swojej odpowiedzi Ministerstwo Finansów.

– Konsekwencją wykreślenia może być upadłość biznesu. Firma, której nie ma w bazie, staje się niewiarygodna dla kontrahentów – ostrzega Dorota Pokrop, doradca podatkowy, partner w EY.

Udowodnić istnienie

Przedsiębiorcy mają wątpliwości, czy i na jakich zasadach można do rejestru wrócić. Przepisy tych wątpliwości nie wyjaśniają. Ministerstwo zaś twierdzi, że zależy to od powodu, dla którego fiskus usunął firmę z bazy. W większości przypadków nie trzeba składać ponownie zgłoszenia rejestracyjnego, ale przekonać urząd, że jego decyzja była niesłuszna. Dotyczy to m.in. firm, które skarbówka wykreśliła, gdyż uznała, że nie istnieją, nie mogła się z nimi skontaktować czy też dane w zgłoszeniu okazały się nieprawdziwe.

– Urząd przywraca zarejestrowanie podatnika, gdy udowodni, że powinien figurować w rejestrze – podkreśla resort. Nie wyjaśnia jednak, jak podatnik ma go przekonać.

Szeroka władza fiskusa

Najsurowiej traktowany jest ten, kto „wiedział lub miał uzasadnione podstawy, aby przypuszczać", że uczestniczy w wyłudzeniu VAT.

„Do ponownej rejestracji niezbędne będzie złożenie zgłoszenia rejestracyjnego – wyjaśnia MF. – Po weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego danych w zgłoszeniu może nastąpić ponowna rejestracja, zgodnie ze wskazaniem dokonanym w zgłoszeniu, tj. jako »podatnik VAT czynny« lub »zwolniony«" – czytamy.

MF wyjaśnia też, że zarejestrowana ponownie firma otrzyma ten sam numer identyfikacji podatkowej. „Bez względu na liczbę rejestracji danego podatnika (np. osoby fizycznej) do VAT, NIP będzie ten sam" – twierdzi.

Ustawa o VAT nie określa, co będzie, gdy podmiot wykreślony z rejestru złoży deklarację VAT. Ministerstwo odpowiada, że naczelnik urzędu skarbowego wyjaśni, czy zostały spełnione przesłanki ewentualnego powrotu do bazy podatników.

– Samo złożenie deklaracji nie będzie podstawą do przywrócenia rejestracji – ostrzega.

Eksperci obawiają się, że przepisy mogą być nadużywane.

– Ustawa daje urzędnikom niebezpiecznie szerokie możliwości decydowania o losie firmy. Zarówno o wykreśleniu, jak i ewentualnym przywróceniu podatnika do rejestru VAT skarbówka zdecyduje uznaniowo – mówi Jarosław Ziobrowski, adwokat, partner w kancelarii Kurpisz Ziobrowski.

Dorota Pokrop podkreśla zaś, że przepisy wymagają doprecyzowania.

– Idea jest słuszna. Nie ma wątpliwości, że baza VAT powinna zostać oczyszczona z firm nieistniejących czy nieaktywnych. Wykreślenie jest również właściwą sankcją dla oszustów wyłudzających podatek. Problem polega na tym, że taka sankcja może dotknąć również przedsiębiorcy, który został nieświadomie uwikłany w oszustwo podatkowe. Jeśli zostanie wykreślony z bazy VAT, ustawa nie przewiduje możliwości jego przywrócenia – mówi Pokrop.

Obawy kontrahentów

– Przypadki firm uwikłanych w oszustwa podatkowe nie należą do rzadkości. Wystarczy, że przedsiębiorca jest np. czwartym nabywcą w łańcuchu dostaw i kupi towar, od którego ktoś w drugim ogniwie łańcucha nie odprowadził VAT do urzędu skarbowego – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski. – Skarbówka zarzuca wtedy przedsiębiorcy, że nie dochował należytej staranności przy doborze kontrahentów i powinien się domyślać, że uczestniczy w wyłudzeniu podatku – dodaje.

Według Ziobrowskiego ustawa powinna też precyzyjnie określać, w jakim terminie skarbówka przywraca wykreślonego podatnika do rejestru VAT.

– Obecnie na rejestrację czeka się nawet kilka miesięcy – zaznacza.

Eksperci ostrzegają też, że wykreślona firma traci prawo do odliczenia VAT oraz – w przypadku dostaw unijnych – do zerowej stawki podatku. Konsekwencje poniosą też jej kontrahenci. Jeśli odliczą VAT z faktury wystawionej przez podmiot wykreślony, czyli nieistniejący, sami narażają się na zarzut udziału w wyłudzeniu podatku.

– Wcześniej przedsiębiorcy tylko na początku sprawdzali, czy ich kontrahent jest podatnikiem VAT. Teraz muszą to robić przynajmniej raz w miesiącu. A miewają wielu kontrahentów – mówi Ziobrowski.

Fiskus może wyrzucić z bazy VAT

Naczelnik urzędu skarbowego wykreśla podatnika z rejestru VAT:

1) gdy podatnik nie istnieje,

2) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem ani pełnomocnikiem,

3) dane w zgłoszeniu okażą się niezgodne z prawdą,

4) podatnik nie stawia się na wezwania skarbówki,

5) zawiesił wykonywanie działalności na ponad pół roku,

6) nie złożył deklaracji za sześć kolejnych miesięcy,

7) składał zerowe deklaracje VAT przez sześć kolejnych miesięcy,

8) gdy podatnik wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane,

9) gdy podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy, aby przypuszczać, że uczestniczy w tzw. karuzeli podatkowej.

Na podstawie art 96 ust. 9 i 9a ustawy o VAT

Zdzisław Modzelewski - wspólnik praktyki podatkowej GWW

Konieczne jest wprowadzenie jasnych procedur określających zasady „powrotu do rejestru VAT", jeśli wykreślenie okaże się niesłuszne. Bez nich przedsiębiorcy (zarówno wykreśleni, jak i ich kontrahenci) będą zdani na uznaniowe decyzje urzędników, które mogą mieć negatywne konsekwencje także dla Skarbu Państwa. Nie wiadomo też, jakie w opinii Ministerstwa Finansów są praktyczne konsekwencje usunięcia podatnika z rejestru. Jeśli np. urząd wykreślił firmę w styczniu, a przywróci w kwietniu, to z jaką datą? Czy między styczniem a kwietniem firma jest podatnikiem VAT i powinna składać deklaracje? Z przepisów dyrektywy VAT wynika, że tak, gdyż rejestracja lub jej brak nie wpływa na zakres praw i obowiązków. Ale czy musi zrobić remanent likwidacyjny? Tu już urzędnik może twierdzić, że tak. A jak powinna postąpić, jeśli np. za styczeń ma nadwyżkę VAT do przeniesienia na kolejny miesiąc? Niestety, ministerstwo nie wiedziało do końca, co chce osiągnąć, wprowadzając zmiany w VAT. Efektem jest ogromny chaos.

O tym, czy przedsiębiorca może ponownie zostać wpisany do bazy podatników VAT, zdecyduje naczelnik urzędu skarbowego. Wynika tak z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie „Rzeczpospolitej" w sprawie, która wzbudza liczne kontrowersje. Chodzi o nowe sposoby walki z oszustami podatkowymi, jakie skarbówka zyskała od 1 stycznia. Może z urzędu wykreślić firmę z rejestru VAT, bez konieczności informowania jej o tym.

– Wykreślenie oznacza usunięcie podatnika z bazy online, która ma ułatwiać weryfikację kontrahenta, zwłaszcza przed dokonaniem zakupu – wyjaśniło w swojej odpowiedzi Ministerstwo Finansów.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona