VAT: jak potwierdzić wewnątrzwspólnotową dostawę towarów

Jednym z warunków zastosowania zerowej stawki do wywozu towarów do kontrahenta unijnego jest dysponowanie dowodami, które jednoznacznie wykazują, że ładunek został dostarczony z Polski do nabywcy na terytorium innego państwa UE.

Publikacja: 12.02.2018 05:00

VAT: jak potwierdzić wewnątrzwspólnotową dostawę towarów

Foto: Fotolia

W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) stawka podatku wynosi, co do zasady zero proc., zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT. Przy czym opodatkowanie w tej wysokości ma charakter warunkowy, tzn. znajduje zastosowanie, gdy spełnione zostaną przesłanki dokumentacyjne. W myśl bowiem art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, jednym z warunków zastosowania zerowej stawki jest dysponowanie dowodami, które jednoznacznie potwierdzają, że będące przedmiotem dostawy towary zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Kwestia właściwego dokumentowania wywołuje liczne spory podatników i organów podatkowych. Warto mieć przy tym na uwadze stanowisko zaprezentowane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 lipca 2017 r. (I FSK 2169/15).

W rozpatrywanej sprawie podatnik utrzymywał, że przeprowadził dostawy do innego kraju członkowskiego UE, które jego zdaniem korzystały ze stawki preferencyjnej zero proc. Przedstawione przez niego w toku kontroli podatkowej dokumenty ograniczały się jednak do faktur z umieszczoną na nich informacją o treści: „potwierdzam odbiór przedmiotu dostawy w siedzibie nabywcy" wraz z datą. Podatnik powoływał się jeszcze na zeznania świadków.

NSA (potwierdzając stanowisko organu podatkowego oraz sądu I instancji) stwierdził, że takie dowody są niewystarczające dla potwierdzenia WDT.

Dowody podstawowe...

W przywołanej sprawie transport towaru miał być zorganizowany przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy (z uzasadnienia wyroku wynika, że transport nie był przeprowadzony przez przewoźnika lub spedytora). W tego rodzaju przypadkach, w świetle art. 42 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, dowodem na dokonanie WDT powinna być specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku. Przy czym, stosownie do art. 42 ust. 4 ustawy o VAT, oprócz wskazanej specyfikacji podatnik powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;

2) adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania nabywcy;

3) określenie towarów i ich ilości;

4) potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

5) rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary, lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.

W regulacjach tych wskazano na tzw. dokumenty podstawowe, które wystarczają do właściwego udokumentowania dostawy wewnątrzwspólnotowej.

...i uzupełniające

Można jednak wyróżnić także dokumenty uzupełniające, stosowane wówczas gdy dokumenty podstawowe nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego. W art. 42 ust. 11 ustawy o VAT, wskazano że są nimi w szczególności:

1) korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;

2) dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;

3) dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny – dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;

4) dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Przywołany wyrok potwierdził, że same dokumenty uzupełniające (przy braku podstawowych) mogą w niektórych przypadkach potwierdzać WDT w dostateczny sposób. NSA wskazał, przy tym, że przepisy przewidują pewną elastyczność w zakresie sposobu dokumentowania WDT. Można się więc posługiwać różnymi dowodami, pod warunkiem, że dowodzą wewnątrzwspólnotowy charakter danej dostawy.

Faktura z adnotacją może nie wystarczyć

Dopuszczalna elastyczność w przedstawionym zakresie nie oznacza jednak, zdaniem sądu, że podatnicy nie muszą dokładać staranności odnośnie do wypełniania obowiązków dokumentacyjnych. W rozpatrywanym przypadku dostawca przedstawił zasadniczo jeden rodzaj dowodu, jakim były faktury z adnotacjami o przyjęciu towaru w innym państwie. Zdaniem NSA, nie było to wystarczające. Adnotacji nie można było bowiem uznać za pochodzące od odbiorcy – zwłaszcza że nie zawierały one żadnych podpisów, a jedynie daty.

Ponadto sąd nie dopuścił, żeby braki dokumentacyjne były zastępowane dowodem z przesłuchań świadków. Zauważono bowiem, że w odpowiednich przepisach mowa jest zasadniczo o dokumentach. Świadkowie mogą być powoływani w takich sytuacjach co najwyżej dodatkowo. Z tych powodów NSA uznał dostawy podatnika za niedostatecznie udokumentowane, aby zastosować do nich zerową stawkę VAT.

podstawa prawna: art. 41 ust. 3, art. 42 ust. 1, 3 , 4 i 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

Zdaniem autora

Dowód odbioru powinien pochodzić od nabywcy - Michał Samborski, doradca podatkowy w ECDDP sp. z o.o.

Jak słusznie zauważył NSA, adnotacje na fakturach nie mogły być przypisane nabywcy. Niewątpliwie, nie sposób uznać takich dokumentów za wystarczające.

Zawraca przy tym uwagę to, że sąd jednocześnie zdaje się sugerować, iż gdyby adnotacje na fakturach były podpisane przez nabywcę, to rozstrzygniecie mogło być inne. Sąd przyjmuje tym samym zapewne, że dla udowodnienia WDT może wystarczać każdy dokument sporządzony przez nabywcę towarów. Jest to uzasadnione tym, że to właśnie unijny kontrahent może potwierdzać fakt dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej.

Przy czym należy zastrzec, że posługiwanie się jedynie fakturami z adnotacją nabywcy może w praktyce powodować problemy dowodowe, zwłaszcza jeśli w takiej fakturze nie byłoby wszystkich danych wskazanych w art. 42 ust. 4 ustawy o VAT. Nietrudno sobie bowiem wyobrazić, że organy podatkowe w wielu przypadkach kwestionowałyby rzetelność takiego dowodu. Dlatego też wskazane byłoby gromadzenie dodatkowych dokumentów takich jak korespondencja handlowa (np. w formie odrębnego oświadczenia nabywcy o tym, że towar do niego trafił), zamówienia oraz dowody zapłaty. Warto przy tym podjąć starania, żeby takie dowody były łatwe do powiązania ze sobą oraz z wystawioną fakturą (na przykład: w korespondencji nabywca wskazałby na otrzymanie towaru zgodnego z konkretną fakturą i zamówieniem). Na to, że warto posiadać cały komplet dokumentów wskazują liczne stanowiska organów, np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 lipca 2015 r. (IPPP3/4512-470/15-2/RD). Biorąc pod uwagę praktykę (prezentowaną przez organy zwłaszcza w trakcie kontroli podatkowych), rekomendowane jest, aby podatnicy dokonujący WDT nie poprzestawiali na jednym dowodzie, nawet jeśli jest to oświadczenie nabywcy.

WDT

W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) stawka podatku wynosi, co do zasady zero proc., zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o VAT. Przy czym opodatkowanie w tej wysokości ma charakter warunkowy, tzn. znajduje zastosowanie, gdy spełnione zostaną przesłanki dokumentacyjne. W myśl bowiem art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, jednym z warunków zastosowania zerowej stawki jest dysponowanie dowodami, które jednoznacznie potwierdzają, że będące przedmiotem dostawy towary zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego