Obrót bitcoinami ze zwolnieniem z VAT

- Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) zamierza prowadzić tran- sakcje w zakresie obrotu wirtualnymi walutami (m.in. jednostkami bitcoin). Działalność ta polegałaby na kupnie i sprzedaży prawa własności do wirtualnych walut. Sprzedaż wirtualnych walut (np. bitcoin) będzie się odbywać na rzecz osób (także podatników VAT) posiadających miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce. Sprzedaż ta będzie realizowana na odległość, bez bezpośredniej obecności obu stron transakcji, czyli za pośrednictwem Internetu. Transakcje obrotu wirtualnymi walutami będą przeprowadzane w ramach wirtualnej giełdy walut wirtualnych lub na podstawie umów sprzedaży zawieranych pomiędzy stronami. Wynagrodzeniem z tych transakcji byłaby marża będąca różnicą pomiędzy ceną sprzedaży wirtualnych walut a ceną kupna. Marża ta byłaby określana odrębnie do każdej transakcji i przedsiębiorca miałby dowolność w ustalaniu jej wysokości. Czy transakcje sprzedaży wirtualnych walut (m.in. jednostek bitcoin) mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT? – pyta czytelnik.

Podstawowa stawka VAT wynosi obecnie 23 proc. (zob. art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT), jednak dla niektórych czynności ustawodawca przewiduje zwolnienie z VAT.

Od podatku zwalnia się m.in.:

- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną (zob. art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT),

- usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (zob. art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT)

Waluty, banknoty, monety

Ustawa o VAT nie zawiera definicji waluty, banknotów i monet jako środków płatniczych. Należy zatem odwołać się w tym zakresie do przepisów z innych dziedzin prawa.

Znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze. Znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (zob. art. 31 i 32 ustawy o Narodowym Banku Polskim)

Z kolei, ustawa o usługach płatniczych określa zasady świadczenia usług płatniczych oraz wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego, w tym m.in.:

- warunki świadczenia usług płatniczych, w szczególności dotyczące przejrzystości postanowień umownych i wymogów w zakresie informowania o usługach płatniczych;

- prawa i obowiązki stron wynikające z umów o świadczenie usług płatniczych, a także zakres odpowiedzialności dostawców z tytułu wykonywania usług płatniczych;

- warunki wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego;

- zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze, biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, w tym za pośrednictwem agentów, oraz zasady sprawowania nadzoru nad tymi podmiotami.

Świadczenie usług...

Czynności, które zamierza wykonywać przedsiębiorca, nie stanowią dostawy towarów, gdyż waluty wirtualne (np. bitcoin) nie są towarem. Czynności te należy natomiast uznać za świadczenie usług.

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 22 października 2015 r. w sprawie C 264/14 (Skatteverket przeciwko Davidowi Hedqvistowi) stwierdził, że transakcje polegające na wymianie waluty tradycyjnej na jednostki wirtualnej waluty „bitcoin" i odwrotnie, dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną po jakiej je sprzedaje klientom są odpłatnym świadczeniem usług. Transakcje te są zwolnione z podatku od wartości dodanej na podstawie artykułu 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2006/112. Natomiast nie wchodzą one w zakres stosowania artykułu 135 ust. 1 lit. d) i f) dyrektywy 2006/112.

...objęte preferencją

Należy zatem przyjąć, że w analizowanej sprawie wirtualne waluty (np. jednostki bitcoin), które przedsiębiorca w ramach własnej działalności gospodarczej zamierza sprzedawać zarówno za pośrednictwem wirtualnej giełdy walut wirtualnych, jak i na podstawie umów sprzedaży zawieranych pomiędzy stronami, dla celów VAT należy uznać za formę prawnego środka płatniczego. Waluty wirtualne, które będą zaakceptowane przez strony transakcji jako alternatywny środek płatniczy, będą służyły jako nośnik wartości pieniężnej oraz środek płatniczy. Sprzedaż wirtualnych walut (np. bitcoin) za wynagrodzeniem jest świadczeniem usługi, w ramach której pojęcie walut używanych jako prawny środek płatniczy obejmuje również waluty wirtualne (np. bitcoin). Usługi te mogą więc być uznane za zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT niezależnie od tego czy nabywcy są podatnikami VAT (por. interpretację indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 września 2017 r., 0114-KDIP1-3.4012. 311. 2017.1.JG).

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

podstawa prawna: dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L.2006.347.1 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1373)

podstawa prawna: ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tekst jedn. DzU z 2017 r, poz. 2003)

Zwolnienia z VAT w dyrektywie

Państwa członkowskie zwalniają z VAT następujące transakcje:

- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności (art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy 2006/112),