VAT: Kiedy wykazać sprzedaż licencji

- Spółka zajmuje się dystrybucją treści w formatach cyfrowych oraz projektowaniem i wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań wykorzystujących internet i mobilne technologie. Zatrudnia specjalistów w tej dziedzinie i  nabywa prawa autorskie do wytworzonych produktów (aplikacji, albumów, grafiki itp.). Dystrybucja produktów odbywa się na podstawie umów o udzieleniu licencji, najczęściej bezterminowej, zawartych z zagranicznymi koncernami (niemającymi w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności), zajmującymi się profesjonalną sprzedażą za ośrednictwem stron internetowych. Osoba fizyczna lub prawna, za opłatą uiszczaną poprzez płatności on-line na rzecz dystrybutora, nabywa licencję umożliwiającą korzystanie z tego produktu. Po zakończonym okresie rozliczeniowym, ustalonym w  umowie, dystrybutor przedstawia spółce raport o wartości zakupionych przez klientów produktów. Spółka wystawia fakturę potwierdzającą sprzedaż licencji zgodnie z załączonym raportem. Strony ustaliły miesięczne okresy rozliczeniowe, jednak raporty od dystrybutorów przychodzą ze znacznym, nawet trzymiesięcznym opóźnieniem. To oznacza, że np. raport za wrzesień 2017 r. spółka może otrzymać po 31 grudnia 2017 r. Dystrybutorzy nie są w stanie przygotować raportu sprzedaży wcześniej, gdyż informacje są pozyskiwane z różnych stron świata i proces ten trwa klika tygodni. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży licencji? – pyta czytelniczka.

Obowiązek podatkowy powstaje – co do zasady – z chwilą wykonania usługi (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi (art. 19a ust. 3 ustawy o VAT).

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT). W analizowanej sprawie spółka nie otrzymuje zaliczek na poczet świadczonych usług, więc regulacja ta nie będzie miała zastosowania.

Poza terytorium kraju z informacją w ewidencji

Podatnicy świadczący usługi, których miejscem świadczenia nie jest terytorium kraju, są obowiązani w prowadzonej ewidencji podać nazwę usługi, wartość usługi bez podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, uwzględniając moment powstania obowiązku podatkowego określany dla tego rodzaju usług świadczonych na terytorium kraju. W przypadku usług świadczonych na rzecz podatnika stosuje się odpowiednio przepisy art. 19a ust. 1–3 i 8 ustawy o VAT. Zatem dla usług mających miejsce świadczenia poza terytorium kraju (w tym opisanych w pytaniu licencji) formalnie rzecz biorąc obowiązek podatkowy nie powstaje, gdyż nie może powstać dla czynności niepodlegających VAT (w Polsce). Usługi świadczone poza terytorium kraju należy jednak ujmować w prowadzonej ewidencji w dacie, w której powstawałby obowiązek podatkowy, gdyby usługi te były świadczone w  Polsce. Dlatego w praktyce mimo wszystko ustala się obowiązek podatkowy dla tych czynności.

Na podstawie art. 19a ust. 3 ustawy o VAT ustala się w sposób szczególny moment wykonania „usługi, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń", czyli takiej usługi, która jest wykonywana w sposób ciągły przez pewien czas, natomiast rozliczenie należności za nią następuje okresowo.

Na czym polega ciągłość świadczenia

Przepisy regulujące VAT nie definiują pojęcia „sprzedaż o charakterze ciągłym". Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 kwietnia 2012 r. (I FSK 935/11) wskazał, że „(...) sprzedaż o charakterze ciągłym (...) polega na świadczeniach ciągłych podatnika, obejmujących pewne stałe zachowania w czasie trwania stosunku obligacyjnego, zaspokajające interes odbiorcy tych świadczeń, poprzez ich trwały – pod względem czasowym i funkcjonalnym – charakter oraz cechujące się niemożliwością wyodrębnienia powtarzających się czynności podatnika, co jest charakterystyczne dla świadczeń ciągłych (okresowych)".

Wykładnia językowa pojęcia „sprzedaż o charakterze ciągłym" sprowadza się do ustalenia znaczenia przymiotnika „ciągły". W znaczeniu słownikowym (zob. https://sjp.pwn.pl ) «ciągły» to:

1. «trwający bez przerwy»,

2. «powtarzający się stale»,

3. «ciągnący się nieprzerwanie w przestrzeni».

Zatem za sprzedaż o charakterze ciągłym należy uznać każdą usługę trwającą bezustannie, stale, bez przerwy. Pojęcie ciągłości, rozumiane zgodnie z zasadami prawa cywilnego, należy odnieść do pojęcia zobowiązania o charakterze ciągłym. Zobowiązanie takie wytwarza stosunek prawny oznaczony terminem lub nim nieoznaczony. Charakter tego zobowiązania jest trwały i mogą z niego wypłynąć obowiązki ciągłe lub okresowe. W zobowiązaniu ciągłym nie da się wyróżnić powtarzających się odrębnych czynności, które można byłoby zakwalifikować jako świadczenie samodzielne w określonym momencie (czasie). Innymi słowy, w przypadku świadczenia ciągłego nie sposób stwierdzić, że zostało ono zrealizowane w konkretnej dacie, ponieważ jest ono realizowane stale – stan realizacji świadczenia trwa – przez określony czas. Pod pojęciem usługi „ciągłej" należy więc rozumieć wynikające zobowiązania o charakterze ciągłym, świadczenie polegające na stałym i powtarzalnym (trwałym) zachowaniu się strony zobowiązanej do świadczenia.