VAT: handel bitconami jest świadczeniem usług

Gdy występuje bezpośredni związek między zbyciem wirtualnej waluty a otrzymaniem z tego tytułu wynagrodzenia, wtedy odpłatne świadczenie usług podlega VAT.

Aktualizacja: 08.01.2017 11:51 Publikacja: 08.01.2017 08:46

VAT: handel bitconami jest świadczeniem usług

Foto: 123RF

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 29 listopada 2016 r. (I SA/Po 2393/15).

Stan faktyczny

Spółka zamierza przystąpić do społeczności użytkowników alternatywnych środków płatniczych bitcoin. Planuje nabyć sprzęt komputerowy o znacznych mocach obliczeniowych i wydobywać (uwalniać) bitcoiny z systemu teleinformatycznego społeczności, na podstawie zawartej z nią umowy. Będzie to quasi-pierwotne nabycie. Alternatywne środki płatnicze spółka zamierza przechowywać w portfelu elektronicznym i księgować w aktywach jako „inne środki pieniężne". W przypadku pojawienia się użytkowników zainteresowanych nabyciem wydobytych bitcoinów, będzie je sprzedawać.

Firma zapytała czy zbycie bitcoinów podlega opodatkowaniu VAT. Sama uważała, że nie jest to czynność podlegającą opodatkowaniu. Wskazywała, że ze względu na niematerialny charakter bitcoin nie jest rzeczą. Nie jest więc towarem, a jego wydanie lub zbycie nie jest dostawą (sprzedażą, eksportem, dostawą wewnątrzwspólnotową) towarów. Zbycie bitcoinów nie może być też świadczeniem usługi, ponieważ zbywca (wydający) zbywa (wydaje) aktywa już posiadane, które może posiadać dzień, tydzień, a nawet rok. Cechą usługi jest natomiast to, że nie można nabyć jej prawa własności. A tymczasem zbywany bitcoin ma właściciela (jest własnością zbywcy), który przenosi własność na nabywcę.

Fiskus nie potwierdził stanowiska spółki. Co prawda zgodził się, że czynności wykonywane przez wnioskodawcę nie są dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ w opisanym przypadku bitcoin nie jest towarem. Wskazał jednak, że czynności opisane przez spółkę mają charakter świadczenia usługi.

Rozstrzygnięcie

Podatniczka zaskarżyła interpretację, ale WSA w Poznaniu oddalił jej skargę.

Zauważył, że zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (C-264/14). Wynika z niego, że odpłatnym świadczeniem usług są transakcje polegające na wymianie waluty tradycyjnej na jednostki wirtualnej waluty bitcoin i odwrotnie. Chodzi o takie, które są dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną, po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną, po jakiej je sprzedaje klientom.

WSA podkreślił, że co prawda wyrok ten został podjęty w odmiennym stanie faktycznym, gdyż chodziło o wymianę waluty tradycyjnej na walutę bitcoin i pobieranie z tego tytułu marży. Jednak TSUE jednoznacznie wskazał, że zbywanie bitcoinów jest usługą. Wskazano, że świadczenie usług jest dokonywane „odpłatnie" w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy 112 i w konsekwencji jest opodatkowane VAT tylko wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a wynagrodzeniem otrzymanym przez podatnika.

Tego rodzaju bezpośredni związek ma przy tym miejsce, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych.

W ocenie WSA, w spornej sprawie rację ma fiskus, że w transakcjach występuje bezpośredni związek pomiędzy czynnością skarżącej a otrzymanym wynagrodzeniem, będącym świadczeniem wzajemnym. Pomiędzy stronami transakcji rzeczywiście istnieje bowiem stosunek prawny, z którego wynika z jednej strony obowiązek określonego zachowania (wykonywania czynności), z drugiej natomiast – obowiązek wypłaty umówionego wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego). W konsekwencji, czynność zbycia waluty wirtualnej bitcoin w spornej sprawie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług.

Sąd podkreślił, że czym innym są czynności niepodlegające VAT, a czym innym czynności zwolnione z VAT. Skarżąca spytała, czy zbycie alternatywnych środków płatniczych bitcoin podlega opodatkowaniu VAT. Sąd podzielił stanowisko fiskusa, że jest ono objęte zakresem VAT. Skarżąca nie pytała ani o stawkę podatku, ani o zwolnienie podatkowe w przypadku twierdzącej odpowiedzi na pytanie zadane we wniosku o interpretację. Zdaniem WSA, kwestia wysokości ewentualnego opodatkowania nie była więc problemem poruszanym przez skarżącą, zatem problemu wysokości stawki podatku bądź zwolnienia spornej czynności fiskus w ogóle nie rozpatrywał. Tym samym fiskus prawidłowo stwierdził, że w okolicznościach opisanych we wniosku zbycie waluty wirtualnej bitcoin będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług.

Aleksandra Tarka

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl

Zdaniem eksperta

Piotr Wyrwa, doradca podatkowy, tax konsultant RSM Poland

Stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji i zaakceptowane następnie przez WSA w Poznaniu potwierdza, że rozstrzygnięcia organów podatkowych coraz częściej uwzględniają aktualne orzecznictwo TSUE oraz dynamicznie zachodzące zmiany w otoczeniu gospodarczym – szczególnie wtedy, gdy może to prowadzić do rozszerzenia zakresu opodatkowania.

Omawiane zagadnienie, mimo że dotyczy stosunkowo nowej materii, doczekało się do tej pory wielu rozstrzygnięć organów podatkowych i sądów oraz było przedmiotem wyroku TSUE z 22 października 2015 r. (C-264/14). Wydaje się, że orzeczenie TSUE przesądziło na długi czas o konieczności uznawania transakcji mających za swój przedmiot tzw. kryptowaluty jako związanych z odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu regulacji o VAT.

Mając to na uwadze, WSA w Poznaniu nie mogły przekonać (skądinąd interesujące) argumenty podnoszone przez skarżącego, że sprzedaż bitcoinów nie jest świadczeniem usług, bowiem sprzedawca kryptowaluty zbywa aktywa już posiadane, zaś cechą usługi jest to, że nie można nabyć jej prawa własności. Sąd słusznie wskazał, że dla odpłatnego świadczenia usług konieczne jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a wynagrodzeniem, a związek ten powinien wynikać ze stosunku prawnego, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Mniejsze znaczenie w tym kontekście należy przypisywać samemu przedmiotowi transakcji. Skoro wszystkie te cechy wystąpiły w omawianej sprawie, to WSA w Poznaniu zasadnie uznał, że zbycie bitcoinów będzie odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Wydaje się przy tym, że pojęcie odpłatnego świadczenia usług (definiowanego w ustawie o VAT szeroko, jako każde świadczenie które nie stanowi dostawy towarów) jest na tyle pojemne, iż jego zakresem mogą zostać objęte prawie wszystkie przejawy aktywności gospodarczej podatników – również takie, które dotyczą nowinek technicznych i których występowanie nie było nawet przewidywane w momencie tworzenia regulacji ustawy o VAT.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 29 listopada 2016 r. (I SA/Po 2393/15).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów