Kiedy ruina nie może być skreślona z rejestru zabytków

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że jeśli obiekt będący ruiną zachowuje wartość naukową, historyczną lub artystyczną nie może zostać wykreślony z rejestru zabytków.

Aktualizacja: 01.08.2017 11:01 Publikacja: 01.08.2017 10:33

Kiedy ruina nie może być skreślona z rejestru zabytków

Foto: Fotolia.com

Fundacja nie zgodziła się z decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z listopada 2014 r. o utrzymaniu w mocy odmowy skreślenia z rejestru zabytków budynku pochodzącego z połowy XIX wieku, tzw. "klasztorówki".

Fundacja, jako właściciel obiektu wystąpiła o wykreślenie budynku z rejestru zabytków z uwagi na jego bardzo zły stan techniczny, uzasadniający rozbiórkę.

Fundacja wskazała, że odtworzony obiekt nie byłyby już zabytkiem.

Zgodnie z ekspertyzą powołanego w tej sprawie biegłego budynek stwarza ryzyko spowodowania katastrofy budowlanej.

Wnioskodawca załączył również opinię prof. dr. hab. J. S., w której zamieszczono opis obiektu i ocenę, iż znajduje się on w stanie katastrofy budowlanej, a odtwarzanie budynku nie ma merytorycznego sensu.

Akta sprawy zawierały ponadto wykonaną na prośbę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego opinię Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa. W tym opracowaniu przedstawiono w zarysie historię włączonego w 1934 r. w obręb miasta zespołu dworsko-folwarcznego, którego częścią był budynek klasztorówki.

Narodowy Instytut Dziedzictwa stanął na stanowisku, że aktualny stan zachowania obiektu i zaistniałe zniszczenia materialnej substancji nie doprowadziły do całkowitej utraty wartości zabytkowych. Następnie 19 września 2014 r. dokonano oględzin budynku. W protokole stwierdzono, że " pogorszył się stan więźby w partii środkowej i zachodniej w północnej połaci dachu."

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołał się art. 13 ust. 1 ustawy z 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami podając, iż z treści przepisu wynika, że przesłankami uprawniającymi do skreślenia zabytku z rejestru zabytków są: utrata wartości historycznej, artystycznej lub naukowej oraz brak potwierdzenia wartości zabytku w świetle nowych ustaleń naukowych.

Do utraty wartości zabytkowej obiektu może dojść na skutek jego zniszczenia, jednakże dla zaistnienia tej przesłanki konieczne jest istnienie bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy faktem częściowego czy całkowitego zniszczenia obiektu wpisanego do rejestru, a utratą przez ten obiekt wartości historycznej, artystycznej lub naukowej.

Minister uznał, że budynek nie utracił wartości artystycznej i historycznej.

Fundacja zaskarżyła decyzję do sądu podnosząc, iż minister pominął ocenę pisma Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz błędnie ocenił opinię prof. J. S.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę.

Zgodnie z przepisem, zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo którego wartość będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru. Z przepisu tego wynika, iż skreślenie zabytku z rejestru zabytków możliwe jest w dwóch przypadkach, a spełnienie chociażby jednego z nich obliguje organ do wydania decyzji o skreśleniu. Przy czym, instytucja przewidziana w przywołanym przepisie winna być traktowana w kategoriach wyjątku. Stopień zniszczenia zabytku ma znaczenie w sprawie skreślenia go z rejestru zabytków. Tylko techniczna możliwość zachowania obiektu zabytkowego w stanie pozwalającym na utrzymanie jego wartości zabytkowych ma charakter decydujący w sprawie skreślenia zabytku z rejestru zabytków. Nie jest nim natomiast ocena opłacalności prowadzenia prac przy zabytku. Innymi słowy nawet obiekt będący ruiną, jeżeli zachowuje jedną z podlegających ochronie wartości nie może zostać wykreślony z rejestru zabytków - uznał sąd I instancji.

Fundacja wniosła kasację od wyroku, zarzucają nie uwzględnienie opinii ekspertów. NSA także oddalił skargę. Stwierdził bowiem, że z opinii biegłych wynika, iż obiekt nie utraci wartości zabytkowych, choć jest zniszczony. Sędzia Jacek Chlebny podkreślił, że Instytut Kultury i Dziedzictwa Narodowego potwierdził wartości historyczne i naukowe obiektu. A więc nadal musi on być chroniony.

Nie doszło także do naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wyliczenie zawarte w tym ostatnim przepisie, ma charakter katalogu otwartego: "ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania zabytki nieruchome będące, w szczególności ", a zatem jest jedynie przykładowe.

NSA wskazał, że katastrofalny stan zabytku nie uzasadnia jego wykreślenia z rejestru, a obowiązkiem właściciela jest zadbanie o jego wartość artystyczną.

Wyrok z dnia 25 lipca 2017 r., sygnatura akt II OSK 2907/15

Fundacja nie zgodziła się z decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z listopada 2014 r. o utrzymaniu w mocy odmowy skreślenia z rejestru zabytków budynku pochodzącego z połowy XIX wieku, tzw. "klasztorówki".

Fundacja, jako właściciel obiektu wystąpiła o wykreślenie budynku z rejestru zabytków z uwagi na jego bardzo zły stan techniczny, uzasadniający rozbiórkę.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe