O budżetowe pieniądze trzeba dbać i je egzekwować

Poprawa skuteczności windykacji należności i wiarygodności prowadzonych ksiąg rachunkowych mogą poprawić stan finansów państwa – uważa NIK.

Aktualizacja: 25.10.2017 18:14 Publikacja: 25.10.2017 17:32

O budżetowe pieniądze trzeba dbać i je egzekwować

Foto: 123RF

„Rzeczpospolita" dotarła do raportu Najwyższej Izby Kontroli o ściągalność i egzekucja należności niepodatkowych skarbu państwa. Wynika z niego, że nie jest dobrze, bo system nie był w pełni skuteczny. W raporcie wylicza błędy: przewlekłość, przedawnienia, brak monitorowania terminów czy złe rozkładanie płatności na raty.

O jakie należności chodzi? Dotacje podlegające zwrotowi, należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez skarb państwa czy wpływy z grzywien i mandatów za wykroczenia drogowe.

Nie ściągają i źle wyceniają

NIK skontolowała m.in. 11 jednostek budżetowych, w tym Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad - Centrala w Warszawie, Komendę Stołeczną Policji, Główny Urząd Miar, Urzęd Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Inspektorat Uzbrojenia)oraz Prokuratorię Generalną. Sprawdzano jak sobie radzą z wyceną; czy współpracują z Prokuratorią Generalną i jak często upominają się o zaległe pieniądze. Chodzi o należności niepodatkowe. A poziom dochodów budżetu państwa zależy m.in. od prawidłowości wyceny i efektywności windykacji należności Skarbu Państwa.

Wynik kontroli nie napawa optymizmem. Wszystkie kontrolowane jednostki – z wyjątkiem UOKiK – nie wywiązały się z obowiązku należytego dochodzenia należności. Zastrzeżenia pojawiły się też przy wycenie i ewidencji.

–Natomiast działalność Prokuratorii Generalnej SP, w związku z wykonywaniem zastępstwa procesowego to przykład rzetelnego i efektywnego wykonywania zadań - uważa NIK.

Przedawnienie

Jakie nieprawidłowości wykryła NIK? Najczęściej - przewlekłość postępowań windykacyjnych lub wręcz zaniechanie dochodzenia należności. Wskutek takich zaniechań w dwóch kontrolowanych jednostkach (Urząd Miasta Łodzi, KSP) dopuszczono nawet do przedawnienia należności. Na drugim miejscu NIK wymienia opieszałość w ustalaniu należności i wystawianiu not obciążeniowych. Opóźnienia przekraczały nawet trzy lata. Kolejne miejsca wśród nieprawidłowości zajmują: nienależyte zabezpieczanie interesów skarbu państwa w zawieranych umowach czy ustalanie w umowach niewspółmiernie wysokich kar, co również w istotny sposób utrudniało ich dochodzenie. Przykład? GDDKiA Centrala nie prowadziła ewidencji księgowej należności z tytułu kar pieniężnych nakładanych przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego (GITD) za naruszenie obowiązków związanych z uiszczeniem opłaty elektronicznej. Nie posiadała również informacji o wysokości naliczonych i nierozliczonych do końca grudnia 2015 r. kar pieniężnych nałożonych przez GITD. Opłaty te przekazywane były bezpośrednio na rachunek bankowy GDDKiA Centrala.

O jakie kwoty chodzi ?

W latach 2011–2015 należności jednostek objętych kontrolą systematycznie wzrastały. W ciągu pięciu lat łączny stan należności zwiększył się blisko czterokrotnie z 247,1 mln zł na koniec 2010 r. do 985,0 mln zł na dzień 31 grudnia 2015 r. Spośród skontrolowanych największe należności posiadał Oddział GDDKiA w Warszawie.

– Egzekwowanie należności to rzecz znana od wielu lat. Problem w tym, że chodzi nie tylko o wymiar finansowy ale i prewencyjny. W przypadku grzywien i kar administracyjnych brak skutecznego egzekwowania kar obniża bowiem ich prewencyjny charakter i wzmaga poczucia bezkarności - mówi Paweł Dąbrowski, analityk rynku finansowego.

54,4 mld zł wynosiły należności skarbu państwa w 2010 roku

139 mld zł wyniosły należności skarbu państwa w 2015 roku

„Rzeczpospolita" dotarła do raportu Najwyższej Izby Kontroli o ściągalność i egzekucja należności niepodatkowych skarbu państwa. Wynika z niego, że nie jest dobrze, bo system nie był w pełni skuteczny. W raporcie wylicza błędy: przewlekłość, przedawnienia, brak monitorowania terminów czy złe rozkładanie płatności na raty.

O jakie należności chodzi? Dotacje podlegające zwrotowi, należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez skarb państwa czy wpływy z grzywien i mandatów za wykroczenia drogowe.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe