Urzędnik w ministerstwie (urzędzie centralnym) składa odwołanie do ministra (kierownika urzędu centralnego). Tak stanowi art. 20 ust.3 uopup. Kłopot w tym, że w obecnym kształcie administracji publicznej urzędnicy państwowi zatrudniani są w urzędach, które nie podlegają hierarchizacji, co oznacza, że odwołanie się do kierownika jednostki nadrzędnej nad danym urzędem często nie jest możliwe. Stąd w piśmiennictwie podkreśla się, że przepis ten w obecnym kształcie jest martwy i wymaga interwencji ustawodawcy (por. M. Mazuryk Ustawa o pracownikach urzędów państwowych – komentarz – Lex on line). Dotyczy to również drugiej części przepisu, który określa mechanizm odwoławczy w przypadku urzędników zatrudnionych w ministerstwach. Tutaj problemem jest zmiana zakresu stosowania ustawy, będąca konsekwencją utworzenia korpusu służby cywilnej (por. Ł.Pisarczyk – Komentarz do ustawy o pracownikach urzędów państwowych w: Prawo urzędnicze pod red. prof. K. Barana – Wolters Kluwer Polska).
Co do odwołania się od oceny do sądu pracy ani ustawa o pracownikach urzędów państwowych ani rozporządzenie nie przewidują takiej możliwości. W piśmiennictwie podkreśla się jednak (odwołując się do orzecznictwa w sprawie możliwości odwołania się do sądu pracy od oceny okresowej pracownika samorządowego, w którego pragmatyce również wprost droga sądowa nie została przewidziana), że brak takiego zapisu nie oznacza, że urzędnik państwowy mianowany nie może kwestionować rzetelności i prawdziwości okresowej oceny kwalifikacyjnej przed sądem pracy. Jak uznał, bowiem SN w wyroku z 31 stycznia 2017 r. (I PK 49/16), kwestionowanie negatywnej oceny okresowej przez pracownika samorządowego, dokonanej na podstawie art. 27 ustawy o pracownikach samorządowych, podlega kontroli sądu pracy rozpatrującego odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę.
Jest to możliwe, nawet, jeżeli pracownik ten nie odwołał się od oceny do kierownika jednostki w trybie art. 27 ust. 5 ustawy (wyrok SN z 7 marca 2012 r., II PK 155/11, OSNP 2013 nr 3–4, poz. 31; por. też wyrok SN z a 28 kwietnia 1997 r., I PKN 116/97, OSNAPiUS 1998 nr 5, poz. 148). Ma to również zastosowanie do urzędników państwowych mianowanych. Dodatkowo w cytowanym wyroku, SN nie wykluczył dochodzenia innych roszczeń związanych z dokonaną oceną okresową opartych na innej podstawie materialnej. Według niego nie można, bowiem wykluczyć, że negatywna ocena może wywołać skutki w zakresie praw lub obowiązków pracowniczych (por. uzasadnienie uchwały SN z 18 listopada 2014 r., II PZP 2/14, OSNP 2015 nr 9, poz. 117). Może także naruszyć dobra osobiste pracownika. Jednak w każdym z tych przypadków konieczne jest wskazanie konkretnej podstawy materialnej dochodzonych roszczeń.
Czy negatywna ocena oznacza zwolnienie?
- Urzędnik państwowy otrzymał negatywną ocenę kwalifikacyjną. Wkrótce jednak – jak zapowiedział mu jego przełożony – będzie oceniany po raz drugi. Czy to, jaką ocenę otrzyma może mieć wpływ na jego dalszą pracę w urzędzie? Czy jeśli zostanie ponownie złą ocenę pracodawca będzie musiał go zwolnić?
Co do zasady ocen kwalifikacyjnych dokonuje się, co dwa lata, z tym, że w razie negatywnej oceny urzędnik państwowy może być poddany następnej ocenie po upływie trzech miesięcy, nie później jednak niż po upływie sześciu miesięcy.
Każda ocena może mieć wpływ na dalszą karierę zawodową urzędnika, zarówno pozytywna jak i negatywna. Na przykład zgodnie z art. 21 ust. 2 uopup urzędnik państwowy, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki, powinien być awansowany do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko. Przepis ten, choć nie zobowiązuje kierownictwa urzędu do awansowania pozytywnie ocenionego urzędnika powinien być jednak dla nich pewną wskazówką. Natomiast otrzymanie oceny negatywnej, zwłaszcza drugiej oceny negatywnej wiąże się już z ryzykiem dla ocenianego. Otrzymanie przez urzędnika państwowego mianowanego ujemnej oceny kwalifikacyjnej, potwierdzonej ponowną ujemną oceną, która nie może być dokonana wcześniej niż po upływie trzech miesięcy stanowić może przyczynę wypowiedzenia mu stosunku pracy (art. 13 ust.1pkt1 uopup). Może, ale nie musi. Jest to, bowiem fakultatywna przyczyna wypowiedzenia i to czy pracodawca skorzysta z tego instrumentu zależeć może od wielu okoliczności w tym np. wcześniejszych ocen jakie otrzymywał urzędnik, przyczyn obecnego niedostatecznego wywiązywania się z obowiązków itp.
—Małgorzata Jankowska
Kto musi odbyć aplikację administracyjną
Ustawa o pracownikach urzędów państwowych określa obowiązki i prawa urzędników państwowych oraz innych pracowników zatrudnionych w:
- Kancelarii Sejmu;
- Kancelarii Senatu;
- Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
- Sądzie Najwyższym;
- Kancelarii Trybunału Konstytucyjnego;
- Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich;
- Biurze Rzecznika Praw Dziecka;
- Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców;
- Biurze Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
- Urzędzie Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach nieuregulowanych w odrębnych przepisach;
- Krajowym Biurze Wyborczym;
- regionalnych izbach obrachunkowych;
- Urzędzie Ochrony Danych Osobowych;
- Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
podstawa prawna: art. 20 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2142 ze zm.)
podstawa prawna: art. 13, art. 20-21 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2142 ze zm.)
podstawa prawna: art. 20 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2142 ze zm.)