Reforma wynagrodzeń w służbie cywilnej jest potrzebna

Mimo zeszłorocznych podwyżek, nie poprawiła się sytuacja materialna w urzędniczym korpusie. Inspektor ochrony środowiska zarabia zaledwie 1588 zł netto. Niewiele więcej, bo 1680 zł – kontroler weterynaryjny.

Publikacja: 10.04.2018 07:00

Reforma wynagrodzeń w służbie cywilnej jest potrzebna

Foto: 123RF

Potrzebna jest reforma systemu wynagradzania w służbie cywilnej – to jeden z najważniejszych wniosków zawartych w sprawozdaniu szefa służby cywilnej za zeszły rok.

– Dopóki wzrost realnych wynagrodzeń w korpusie służby cywilnej będzie zdecydowanie niższy niż w pozostałych korpusach urzędniczych ? w administracji państwowej i samorządowej – dopóty konkurencyjność płacowa korpusu sc będzie maleć. Niesie to ze sobą widmo exodusu pracowników administracji rządowej do sektora biznesu – podkreśla Dobrosław Dowiat-Urbański. Wskaźnik fluktuacji kadr, czyli odejść ze służby cywilnej, wynosi już 11 proc. W 2016 r. stanowił 7 proc.

Rozpiętość płac

Zdaniem szefa służby cywilnej system płac powinien być bardziej motywacyjny. A konieczność zwiększenia konkurencyjności wynagrodzeń w służbie cywilnej dotyczy zwłaszcza wysoko specjalistycznych stanowisk oraz urzędów, w których sytuacja płacowa jest szczególnie trudna. Takim urzędem jest na przykład Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Sławinie. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto wynosi tam 1 873 zł. Wynagrodzenie całkowite to tylko 2 485 zł. I to brutto.

– Członkowie korpusu służby cywilnej działają w imieniu państwa. Powinni zarabiać więcej – podkreśla Prof. Jakub Stelina, dziekan Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Gdańskim.

Dużo lepiej wyglądają dane dotyczące płac w placówkach zagranicznych i ministerstwach. Dla przykładu, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych przeciętne miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto wynosi 5 757 zł. Wynagrodzenie całkowite to zaś 9 499 zł. Rozpiętość płac w służbie cywilnej jest więc ogromna.

Bieda w terenie

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie członków korpusu służby cywilnej w 2017 r. wyniosło 5 524 zł brutto (w 2016 r. –5 266 zł). Realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia, uwzględniając inflację na poziomie 2,0 proc., w stosunku do 2016 r. wyniósł jednak zaledwie 2,8 proc. W 2017 r. w ok. 60 proc. (1092) urzędów, które zatrudniają członków korpusu służby cywilnej, wynagrodzenie było niższe od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej(4 272 zł brutto). W 2016 r. udział takich urzędów wyniósł ok. 57 proc. Największy wzrost realnych wynagrodzeń odnotowano w grupie stanowisk z najniższymi wynagrodzeniami, tj. wspomagających (o 4,0 proc.) i specjalistycznych (o 3,1 proc.). To do nich były skierowane zeszłoroczne podwyżki.

Spadła natomiast wysokość realnych wynagrodzeń w pozostałych grupach stanowisk. Najgorzej sytuacja wygląda w administracji terenowej. Dotyczy urzędów niedużych, które jednak realizują ważne zadania z punktu widzenia bezpieczeństwa i zdrowia obywateli. Takich urzędników wcale nie jest mało. Prawie 27 tysięcy członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w administracji terenowej (62 proc. pracowników tej administracji) w 2017 r. miało wynagrodzenie zasadnicze niższe niż 3000 zł brutto, czyli około 2100 zł netto. Kto zarabia najmniej? Na rękę inspektor ochrony środowiska dostaje zaledwie 1 588 zł. Niewiele więcej, bo 1 680 zł, zarabia kontroler weterynaryjny. Inspektor ochrony zabytków dostaje 1 808 zł netto, a kontroler transportu drogowego ?1 990 zł netto. Więcej zarobiliby w dyskoncie.

Trzeba dorabiać

Jak podkreśla szef służby cywilnej w swoim sprawozdaniu za zeszły rok, prawie niezmienione od 2008 r. wynagrodzenia doprowadziły do obniżenia statusu materialnego, a czasem nawet do biedy wielu osób. Wielu członków korpusu służby cywilnej musi dorabiać. Część korzysta nawet z pomocy społecznej.

Do grupy najmniej zarabiających w całym korpusie służby cywilnej należą pracownicy komend, inspektoratów i innych terenowych jednostek administracji rządowej. Jak wyjaśnia szef służby cywilnej, pracownicy tych instytucji najczęściej pełnią swoją służbę w terenie, przeprowadzając codziennie szczegółowe kontrole dotykające wszystkich aspektów codziennego życia. Odpowiadają za bezpieczeństwo obywateli, w tym życie i zdrowie. Na przykład inspektor weterynaryjny chroni zdrowie ludzi, umożliwiając zakup bezpiecznych dla zdrowia produktów mięsnych i nabiału, a inspektor nadzoru budowlanego zapewnia dzieciom bezpieczeństwo w szkołach i halach sportowych.

W latach 2009– 2017 kwota bazowa wynagrodzeń nie zmieniła się. Wcześniej tłumaczono to kryzysem gospodarczym. Wynagrodzenie w korpusie służby cywilnej wzrosło w tym czasie realnie o 11,0 proc., a w gospodarce narodowej – o 22,2 proc. Spowodowało to dysproporcje w płacach. Warto jednocześnie zauważyć, że ponad 80 proc. członków korpusu służby cywilnej ma wykształcenie wyższe. Udział osób z wykształceniem wyższym w gospodarce narodowej jest znacznie niższy i wynosi około 1/3. Co więcej, sytuacja płacowa na rynku pracy stale się poprawia.

Potrzebna jest reforma systemu wynagradzania w służbie cywilnej – to jeden z najważniejszych wniosków zawartych w sprawozdaniu szefa służby cywilnej za zeszły rok.

– Dopóki wzrost realnych wynagrodzeń w korpusie służby cywilnej będzie zdecydowanie niższy niż w pozostałych korpusach urzędniczych ? w administracji państwowej i samorządowej – dopóty konkurencyjność płacowa korpusu sc będzie maleć. Niesie to ze sobą widmo exodusu pracowników administracji rządowej do sektora biznesu – podkreśla Dobrosław Dowiat-Urbański. Wskaźnik fluktuacji kadr, czyli odejść ze służby cywilnej, wynosi już 11 proc. W 2016 r. stanowił 7 proc.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami