Sadowski: Bańki będą powracać niczym huragany

- Można spekulować nawet na tym, czego nie ma, jak w początkach giełdy londyńskiej, gdy oferowano akcje firm zajmujących się technologiami, które ludzkość opanowała wieki później - mówi Andrzej Sadowski, ekonomista, prezydent Centrum im. Adama Smitha, członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP.

Aktualizacja: 13.12.2017 23:04 Publikacja: 13.12.2017 18:47

Sadowski: Bańki będą powracać niczym huragany

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński

Rzeczpospolita: Istnieją obawy, że bitcoin okaże się kolejną bańką giełdową. Kiedy narodziła się spekulacja?

Andrzej Sadowski: Jest stara jak nasz świat. XVII-wieczna bańka spekulacyjna związana z cebulkami tulipanów doczekała się nawet filmu „Tulipanowa gorączka“. Nadzwyczajny zysk rozpalał umysły i odbierał trzeźwość osądu, dlatego m.in. cebulki tulipanów zyskiwały niebotyczne ceny, jak dziś kryptowaluty oraz dodrukowywane pieniądze bez realnego pokrycia w rzeczywistej produkcji.

Na czym poza tulipanami spekulowano na giełdach?

Na wszystkim. Właściwie przedmiot spekulacji tak naprawdę nie ma żadnego znaczenia, bo można spekulować nawet na tym, czego nie ma, jak w początkach giełdy londyńskiej, gdy oferowano akcje firm zajmujących się technologiami, które ludzkość opanowała wieki później. Wystarczy, że stworzy się przekonanie osiągnięcia nieprawdopodobnego zysku, by ludzie, jak w Londynie, wyszli na ulicę i demonstrowali, aby sprzedać im przynajmniej po jednej akcji. I tak jest z kolejnymi spekulacjami, które co jakiś czas pojawiają się na dowolnych rynkach: czy to nieruchomości, srebra, złota, franka szwajcarskiego, czy też kryptowalut. Nie ma znaczenia, czy to jest tulipan czy akcje Kanału Panamskiego. Bańki niczym huragany będą się pojawiać co jakiś czas na świecie. Obywatel, który zapragnął być kowalem własnego zysku, i to bez kwalifikacji, nie ma szans ze zorganizowanymi instytucjami, które je tworzą. To zwykły hazard, gdzie na koniec wygranym jest ten, kto prowadzi kasyno, oraz nieliczni, którzy potrafią w odpowiednim momencie poskromić swoją chciwość i wycofać się w porę.

Dlaczego zatem ludzie wciąż dają się wciągać w inwestowanie w bańki giełdowe?

To wina marnej edukacji publicznej. Takich zdarzeń nie ma w Szwajcarii, gdzie obywatele niejednokrotnie w referendach okazywali swój obywatelski rozsądek, głosując czy to przeciwko wydłużeniu tzw. bezpłatnych urlopów, czy przeciwko tzw. bezpłatnej służbie zdrowia, bo wiedzieli, że na koniec i tak sami za to zapłacą. Gdybyśmy mieli taki poziom edukacji publicznej jak Szwajcarzy, to nie byłoby sytuacji, w których obywatelom wmawia się, i to skutecznie, że mogą liczyć na nieprawdopodobny zysk czy – jak w reklamach obligacji rządowych – zysk bez ryzyka.

Rzeczpospolita: Istnieją obawy, że bitcoin okaże się kolejną bańką giełdową. Kiedy narodziła się spekulacja?

Andrzej Sadowski: Jest stara jak nasz świat. XVII-wieczna bańka spekulacyjna związana z cebulkami tulipanów doczekała się nawet filmu „Tulipanowa gorączka“. Nadzwyczajny zysk rozpalał umysły i odbierał trzeźwość osądu, dlatego m.in. cebulki tulipanów zyskiwały niebotyczne ceny, jak dziś kryptowaluty oraz dodrukowywane pieniądze bez realnego pokrycia w rzeczywistej produkcji.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Społeczeństwo
ReImagine TALKS. Rozmowa o migracji z Antóniem Vitorino
Społeczeństwo
Po zamachu w Moskwie: rosyjska prowincja nienawidzi stolicy
Społeczeństwo
Rekordowa sprzedaż leków w rosyjskich aptekach. Na co masowo leczą się Rosjanie?
Społeczeństwo
Szybko nasila się spór o aborcję w Niemczech
Społeczeństwo
Komisją Statusu Kobiet ONZ pokieruje państwo, gdzie żona ma być posłuszna mężowi