Marek Domagalski: Rozproszona kontrola w realu

Nie ma nic lepszego dla jakości prawa jak jego praktyczny test. Właśnie Sąd Najwyższy przetestował rozproszoną kontrolę konstytucyjności, tak teraz lansowaną.

Aktualizacja: 01.04.2017 08:23 Publikacja: 01.04.2017 07:54

Marek Domagalski: Rozproszona kontrola w realu

Foto: Fotorzepa, Piotr Kowalczyk

W opinii działaczy sędziowskich niesprawny ich zdaniem Trybunał mogłaby zastąpić sprawowana bezpośrednio przez sądy powszechne i SN kontrola konstytucyjności stosowanych przepisów. Może być też, nie kryją, użytecznym narzędziem walki o pozycję sądów w ramach trójpodziału władzy. Krótko mówiąc, zwykłe sądy mogłyby orzekać, które przepisy są do przyjęcia, a które niekonstytucyjne.

Trzeba przypomnieć, co umyka w tym  gorącym sporze, że konstytucja polska przez swoją obszerność i miejscami ogólnikowość daje sądowi wykładającemu potencjalnie dużo władzy.

Sprawa, którą zajmował się SN, dotyczyła przymusowego umieszczenia w ośrodku w Gostyninie 30-letniego mężczyzny, który jako dziecko doznał urazu głowy, mając 17 lat trafił do poprawczaka, potem wiele lat spędził w więzieniach, w tym cztery lata za usiłowanie gwałtu. W więzieniu nie godził się na terapię, obnosił się ze swoją brutalnością. W tej sytuacji sądy niższych instancji na wniosek dyrektora zakładu karnego orzekły o umieszczeniu go w ośrodku w Gostyninie. Jego pełnomocnik domagał się uznania w ogóle niekonstytucyjności ustawy o izolacji najgroźniejszych przestępców z zaburzeniami psychicznymi, jako naruszającej istotę wolności (art. 31), ale ubiegłej jesieni TK orzekł, że jest ona uzasadniona, gdyż chroni potencjalne ofiary.

Co powiedział SN?

– W tej sprawie sądy nie miały wątpliwości, że przepisy są zgodne z konstytucją, bo gdyby je miały, to ich obowiązkiem byłoby zwrócić się do Trybunału – powiedziała sędzia SN Irena Gromska-Szuster. – Orzeczenie TK zaś nie zwalnia sądów z wykładni, czy w tej konkretnej sprawie nie została ona naruszona, tutaj art. 31 dotyczący warunków ograniczenia wolności. To jest właśnie stosowanie art. 8 konstytucji.

Stanowi on, że przepisy konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że stanowi ona inaczej, i to ten artykuł ma być podstawą rozproszonej kontroli konstytucyjności. Ma jednak granice: gdy sąd ma wątpliwości, to pyta TK, a nie go wyręcza. To mądra lekcja stosowania konstytucji w praktyce. ©?

W opinii działaczy sędziowskich niesprawny ich zdaniem Trybunał mogłaby zastąpić sprawowana bezpośrednio przez sądy powszechne i SN kontrola konstytucyjności stosowanych przepisów. Może być też, nie kryją, użytecznym narzędziem walki o pozycję sądów w ramach trójpodziału władzy. Krótko mówiąc, zwykłe sądy mogłyby orzekać, które przepisy są do przyjęcia, a które niekonstytucyjne.

Trzeba przypomnieć, co umyka w tym  gorącym sporze, że konstytucja polska przez swoją obszerność i miejscami ogólnikowość daje sądowi wykładającemu potencjalnie dużo władzy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Opinie Prawne
Artur Nowak-Far: Crowdfunding. Zmagania Dawidów i Goliatów
Opinie Prawne
Prof. Marlena Pecyna: O powadze prawa czyli komisja śledcza czy „śmieszna”
Opinie Prawne
Marek Isański: Dla NSA Trybunał Konstytucyjny zawsze był zbędny
Opinie Prawne
Stanisław Biernat: Czy uchwała Sejmu wpływa na status sędziów-dublerów
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Konfiskata auta. Rząd wchodzi w buty PiS