Skąd się wzięli masoni

27 kwietnia 1961 r. w przemówieniu wygłoszonym w hotelu Waldorf-Astoria w Nowym Jorku prezydent USA John F. Kennedy powiedział: „Samo słowo »tajemnica« jest odrażające w wolnym społeczeństwie. Jako ludzie jesteśmy tak z natury, jak i historycznie przeciwnikami tajemnych stowarzyszeń, tajnych przysiąg oraz ukrytych biegów wydarzeń. (...) Na całym świecie działa przeciwko nam monolityczny i bezwzględny spisek, bazujący przede wszystkim na ukrytych środkach, by rozszerzać swą strefę wpływów poprzez infiltrację (szpiegostwo) zamiast inwazji, poprzez działalność wywrotową zamiast wyborów, poprzez zastraszanie zamiast wolnego wyboru. Jest to system, który zgromadził ogromne ludzkie i materialne zasoby, dla zbudowania zjednoczonej i wysoce skutecznej maszyny, która łączy operacje militarne, dyplomatyczne, wywiadowcze, ekonomiczne, naukowe i polityczne. Jej przygotowania są ukrywane, a nie ogłaszane, jej pomyłki są grzebane, a nie publikowane, jej przeciwnicy są uciszani, a nie pochwalani. Żaden wydatek nie jest kwestionowany, żaden sekret nie jest ujawniany".

W tym fragmencie swojego wystąpienia pierwszy amerykański prezydent wyznania katolickiego zawarł całą istotę zjawiska, które swe prapoczątki miało u zarania naszej cywilizacji, a więc jeszcze w czasach sumeryjskich, w starożytnej Mezopotamii, Babilonie, Egipcie, Chinach, Persji, Asyrii, Judei, Grecji, Rzymie itd. Na każdym z wielkich dworów królewskich czy książęcych istniały od zawsze najrozmaitsze koterie czy stronnictwa pałacowe skupione wokół jednej osoby i spiskujące przeciw sobie wzajemnie. Ich celem nadrzędnym było zdobycie jak największego wpływu na władcę, a tym samym na prowadzoną przez niego politykę wewnętrzną i zagraniczną. Koterie dworskie nie były jednak tajnymi organizacjami i na ogół władca dzięki swoim szpiegom wiedział doskonale, kto trzyma z kim i przeciw komu. Pozwalało mu to utrzymywać równowagę na dworze, a nawet zręcznie rozgrywać jedne stronnictwa przeciw drugim. Zgoła inaczej rzecz się miała, gdy w państwie zawiązywały się tajne bractwa czy stowarzyszenia, o których mało kto wiedział i które stawały się równoległą, utajnioną władzą. Wywierały one znaczący i często destrukcyjny wpływ na politykę i gospodarkę kraju.

Żeby odnaleźć prapoczątki współczesnego ruchu wolnomularskiego należy się cofnąć aż do X wieku p.n.e., kiedy królem Izraela był Salomon syn Dawida. Współcześni historycy niewiele o nim wiedzą, praktycznie jedynym źródłem informującym nas o dziejach panowania tego władcy jest biblijna Pierwsza Księga Królewska i Druga Księga Kronik. Biblia informuje nas, że Salomon był synem króla Dawida i Batszeby. Jako władca państwa żydowskiego stworzył flotę i silną armię, w skład której wchodziła konnica używająca rydwanów i składająca się w znacznej mierze z najemników. Poprzez małżeństwo z córką faraona nawiązał kontakty dyplomatyczne z Egiptem oraz arabskim Królestwem Saby. Przekaz biblijny przedstawia Salomona jako człowieka niezwykle światłego, wybiegającego przed własną epokę, budowniczego pałaców, murów okalających Jerozolimę oraz jej spichlerzy. Ale to nie one czynią z Salomona władcę o szczególnym znaczeniu w historii cywilizacji judeochrześcijańskiej. Syn Dawida zasłynął bowiem przede wszystkim z wybudowania Świątyni Jerozolimskiej, której sercem był najświętszy przybytek wznoszący się nad centralną skałą jerozolimskiego wzgórza Moria, w miejscu, które wyznaczył przed śmiercią król Dawid. Zgodnie z tradycją właśnie na tym miejscu ojciec wszystkich religii monoteistycznych, patriarcha Abraham, miał złożyć Bogu swego syna Izaaka w ofierze. Wiele wieków później powstanie inna legenda stworzona tym razem przez proroka trzeciej wielkiej religii monoteistycznej – Mahometa, który twierdził, że z tego miejsca udał się w sennej podróży przed samo oblicze Stwórcy. To na tej skale, w miejscu najświętszym pierwszej świątyni, Salomon kazał umieścić Arkę Przymierza. Ale co wspólnego ma Pierwsza Świątynia Jerozolimska, o której wspomina jedynie Biblia, z początkami ruchu masońskiego?

„Na początku było Słowo..." głosi ewangelista Jan. A słowo zamienia się w legendę. W latach 966–957 p.n.e., w ciągu 7 lat wzniesiona została Wielka Świątynia Jerozolimska zwana dzisiaj Świątynią Salomona. Zbudował ją wielki budowniczy fenicki Hiram Abiff przysłany przez zaprzyjaźnionego z Salomonem króla Tyru (obecnie Sur) Hirama I. Wraz z architektem do Jerozolimy wysłane zostały materiały budowlane i przybyli robotnicy. Dla współczesnych historyków i archeologów postać fenickiego budowniczego Hirama Abiffa jest czysto legendarna. Nie ma o nim żadnej wzmianki nawet w Biblii. Zupełnie innego zdania są masoni, dla których legenda, zgodnie z którą mistrz Hiram Abiff jako jedyny człowiek opanował nie tylko wszystkie tajniki budowania, ale znał „Słowo", czyli był w posiadaniu wiedzy uniwersalnej, a więc wyjaśniającej wszystkie prawa rządzące Wszechświatem i życiem na Ziemi – stanowi fundament ich organizacji.

Masoni wierzą, że zawistni, podlegli Hiramowi trzej pracownicy kolejno usiłowali wymusić na nim wyjawienie tajemnicy owego ,,Słowa", ale wobec odmowy trzeci z nich zabił mistrza, uderzając go młotkiem w głowę. Część historyków uważa, że plastyczność opisu śmierci Hirama mogła mieć związek z autentycznymi wypadkami murarskimi w średniowieczu, przy budowie wielkich budowli sakralnych. Masoński mit głosi, że po wykryciu zbrodni król Salomon przywrócił Hirama do życia poprzez mistyczny uścisk dłoni, a pierwsze słowo, jakie wypowiedział wskrzeszony mistrz Hiram, było właśnie owym ,,Słowem", które stanowiło fundament kreacji wszechświata.

Bractwo wolnych murarzy

Na przestrzeni stuleci w rytuałach i obrzędach masońskich przywoływano pamięć tamtych legendarnych wydarzeń. Z upływem czasu nabrały one dla członków lóż wolnomularskich wymiaru symbolicznego. Zabójstwo mistrza dla tajemnej wiedzy, a później jego wskrzeszenie i przekazanie ,,Słowa" Salomonowi obrazowały podstawowe cechy ludzkie: z jednej strony zazdrość, chciwość i głupotę prowadzącą do zbrodni i unicestwienia szansy na zdobycie wiedzy, z drugiej zaś potęgę i mądrość władcy, który przezwycięża przez swoje cnoty śmierć mistrza i odzyskuje dla ludzkości największy skarb – ,,Słowo", czyli wiedzę.

Określenie wolnego murarza (free mason) pojawiło się po raz pierwszy w pewnym angielskim tekście z 1376 r. i oznaczało zawód człowieka obrabiającego kamienie (freestone), a także pracującego przy konstruowaniu najrozmaitszych budowli. Pojęcie „wolny" w odniesieniu do tego fachu oznaczało możliwość swobodnego przemieszczania się rzemieślnika z miejsca na miejsce, co przy okazji owocowało poznawaniem nowych ludzi, wymianą myśli, poglądów i idei. W XIV w. murarze przestali liczyć jedynie na własne siły i łaskę swoich mocodawców. Żeby nie popaść w niewolę, tak jak chłopi czy część mieszczan, łączyli się w elitarne cechy i bractwa. Na czele cechu stał mistrz, a pod nim w hierarchii cechowej byli czeladnicy i uczniowie. Na każdej budowie wydzielony był warsztat budowlany – pomieszczenie, w którym pracownicy zbierali się na odpoczynek, posiłek, rozmowę albo żeby wysłuchać uwag i wskazówek mistrza. Uważa się, że właśnie te pomieszczenia były prawzorem pierwszych loży bractw masońskich, które na swoje zgromadzenia przeznaczały miejsca o planie prostokąta. Zawodowe bractwa wolnych murarzy przechodziły w okresie XVI i XVII w. stopniową i tajemną transformację.

Pierwsze bractwa wolnych murarzy i budowniczych powstały w Anglii i Szkocji. Wykwit tych organizacji był związany z kasatą i prześladowaniami Zakonu Świątyni, czyli templariuszy. Część rycerzy salwowała się ucieczką do Brytanii, gdzie nie groziło im więzienie lub wymuszane torturami przyznawanie się do niepopełnionych win. Ratując życie, uciekinierzy z represyjnej Francji Filipa Pięknego przywieźli ze sobą całe bogactwo umiejętności, jakie zgromadzili od czasów wypraw krzyżowych. A była to jak na tamte czasy wiedza ogromna i pilnie strzeżona. Począwszy od zagadnień wojskowych, gospodarczych, a na finansach i nowoczesnej bankowości kończąc. Templariusze potrafili w finezyjny sposób oznakowywać swoje działania i skrytki poprzez kodowanie ich w budowlach obronnych lub sakralnych, a także w rzeźbach i płaskorzeźbach, malowidłach, inskrypcjach i liczbach. Ślady rycerzy Świątyni można podziwiać w historycznych zakątkach Szkocji, Anglii, Portugalii, Cypru, a nawet – jak twierdzą niektórzy poszukiwacze skarbów – w Nowej Szkocji (Money Pitt).

Warto zwrócić uwagę, że kasata Zakonu Świątyni i diaspora jego rycerzy przyniosła niespodziewane skutki, wkrótce zawiał ożywczy wiatr Renesansu, a wraz z nim powstały ruchy reformatorskie. Niezachwiana dotąd władza i nieomylność papieska zaczęła być kwestionowana i poddawana bezwzględnej krytyce. Narodziła się reformacja płodna w rozmaite prądy myślowe i religijne: luteranizm, kalwinizm, arianizm. Rozpoczęli swą działalność edukacyjną Bracia Czesi (husyci), Bracia Polscy (arianie). W Anglii Henryk VIII ogłosił całkowite oderwanie się od katolicyzmu i zależności polityczno-religijnej od papiestwa. Sekularyzacja dóbr kościelnych i powstanie narodowego Kościoła anglikańskiego było krokiem milowym w rozwoju ruchu wolnomularskiego.

24 czerwca 1717 r. dwaj protestanccy pastorzy: John Theophilus Desaguliers, syn mieszkających w Londynie francuskich hugenotów, doktor prawa i fizyki, członek Royal Society i przyjaciel Izaaka Newtona, oraz Szkot James Anderson podczas spotkania w londyńskiej gospodzie „Pod Jabłonią" złączyli cztery loże w jedną Wielką Lożę Londynu. Dzień 24 czerwca jest od tamtego zdarzenia największym świętem ruchu wolnomularskiego na świecie. Sześć lat później 17 stycznia 1723 r. wspomniany James Anderson wydał drukiem napisaną przez siebie pierwszą konstytucję wolnomularską. Znana jest jako „Konstytucja Wolnych Mularzy" lub potocznie Konstytucja Andersona. Loże wolnomularskie zaczęły coraz liczniej zapełniać XVIII-wieczną Europę. Do tych tajnych organizacji wstępowali bogaci mieszczanie, arystokraci, wojskowi, prawnicy, lekarze, a nawet duchowni. Byli to głównie protestanci. Bractwa wspomagały się w całej Europie, także w Warszawie, gdzie loża masońska powstała w 1729 r. W drugiej połowie XVIII w. ich działalność zaczęła się wylewać poza granice Europy. Kolejne loże powstawały także w brytyjskich koloniach na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, a ich działalność wywarła wielki wpływ na walkę przeciw monarchii brytyjskiej i proklamowanie 4 lipca 1776 r. Stanów Zjednoczonych. Należy pamiętać, że aż 53 z 56 sygnatariuszy Deklaracji Niepodległości było masonami. Do najwybitniejszych amerykańskich wolnomularzy należeli Jerzy Waszyngton, Benjamin Franklin, John Adams i Thomas Jefferson.

Walka z Kościołem

Ruch masoński wyrastał na gruncie racjonalizmu, który zrodził epokę oświecenia w Europie. Podobnie jak z renesansowego humanizmu wyrosły ruchy protestanckie, tak XVIII-wieczny racjonalny i empiryczny masonizm skierowany był już otwarcie przeciw Kościołowi katolickiemu i jego dogmatom. Reakcja Watykanu na gwałtowną ekspansję tej organizacji była zdecydowana. Od 1738 r. i w ciągu w wieku XIX papieże wydali 12 bulli, które były skierowane przeciw organizacjom masońskim. Pierwsza z nich, wydana przez Klemensa XII „in eminenti Apostolatum speculo", zakazywała pod groźbą ekskomuniki wstępowania i działalności w lożach masońskich. Francja, w której 6–10 proc. ziemi ornej należało do Kościoła katolickiego, stała się w drugiej połowie XVIII w. sceną dramatycznego podziału duchowieństwa katolickiego w państwie, gdzie tradycyjnie katolicyzm był religią panującą, a zgodnie z prawem każdy władca musiał być wyznawcą religii rzymskokatolickiej. Część duchownych francuskich zaangażowana była w prace Zgromadzenia Narodowego, tzw. Konstytuanty. Wstępowanie księży katolickich do bractw masońskich było wyrazem buntu przeciw hierarchom kościelnym i ich rozpustnemu stylowi życia. Pomimo edyktu króla Ludwika XV z 1757 r. zakazującego wydawania tekstów atakujących Kościół, wśród warstw wykształconych krążyło wiele prześmiewczych pamfletów, których ostrze skierowane było m.in. przeciw wyższemu duchowieństwu.

Znajomość twórczości Kartezjusza, Monteskiusza, Woltera czy Jana Jakuba Rousseau należała do dobrego tonu, a nawet mody na salonach Paryża. Brytyjskie elity czytały rozprawy Johna Locke'a, Johna Stuarta Milla czy Tomasza Hobbesa. W luterańskich Prusach największym autorytetem elit dworskich był Immanuel Kant. Nie trzeba dodawać, że autorami, wydawcami i kolporterami publikacji antykościelnych były głównie loże masońskie podsycające atmosferę rewolucyjną, która w myśl hasła „lilia pedibus destrue" zaowocowała 14 lipca 1789 r. zdobyciem Bastylii i faktycznym wybuchem Wielkiej Rewolucji Francuskiej. W czasie jej trwania działały na terenie Francji dwa Kościoły. Jeden oficjalny, państwowy, w którym w myśl konstytucji cywilnej duchowni musieli składać przysięgę wierności wobec państwa i odpowiadać wyłącznie przed nim. I drugi nieoficjalny, legalistycznie oddany Stolicy Apostolskiej. Podsycana przez masonów Wielka Rewolucja Francuska dokonała spustoszenia wśród tamtejszego kleru. W niektórych częściach kraju podejmowane były akcje dechrystianizacyjne przybierające nieraz formy obsceniczne, ściśle wplatające się w atmosferę terroru rozpętanego przez masonów pokroju Maksymiliana de Robespierra czy Marata. Niszczenie porządku monarchicznego, tradycji chrześcijańskiej, laicyzacja i ateizacja społeczeństwa stały się fundamentem przemian rewolucyjnych. Protestancka i katolicka Europa z uwagą i obawą obserwowała wydarzenia francuskie, gdzie terror skierowany przeciw resztkom ustroju feudalnego osiągnął rozmiary ludobójstwa. Na tym podlanym krwią arystokracji i duchowieństwa gruncie wyrosła epoka napoleońska i potężna armia „małego Korsykanina", w której wszyscy marszałkowie byli członkami lóż masońskich. Do ich szacownego grona należał także mianowany marszałkiem Francji książę Józef Poniatowski.

Iluminaci – początki anarchii

Z końcem XVIII w. powstała organizacja, która miała ambicje dorównania masonerii. 1 maja 1776 r. Adam Weishaupt, profesor i doktor prawa kanonicznego na Uniwersytecie w Ingolstadt w Bawarii, założył tajny Związek Iluminatów, którego symbolem była egipska piramida z umieszczonym na jej szczycie wszechwidzącym okiem Horusa. Do iluminatów wstępowali profesorowie uniwersyteccy, arystokraci i artyści. Do wybitnych iluminatów należeli m.in. Johann Wolfgang Goethe, filozof i pastor ewangelicki Johann Gottfried von Herder, który był prekursorem romantyzmu w sztuce i filozofii, Fryderyk Schiller, Wolfgang Amadeusz Mozart. Weishaupt w swym programie założycielskim głosił odrzucenie wszystkiego, czego nie można udowodnić, ogarnąć rozumem i wyjaśnić w jakikolwiek racjonalny sposób. Na gruncie polityczno-społecznym postulował całkowite zerwanie z jakąkolwiek religią, likwidację monarchii, zniesienie instytucji rodziny i inne radykalne rozwiązania, które miały ponoć służyć wolności, braterstwu i równości.

Niektórzy historycy i poszukiwacze teorii spiskowych są skłonni uważać, że to właśnie iluminaci poprzez swoje publikacje i działania przygotowali grunt pod Wielką Rewolucję Francuską, a dziwnym losu zrządzeniem w 65 dni po powstaniu iluminatów proklamowano powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Ruch stworzony przez Weishaupta rozprzestrzenił się na Szwajcarię, Francję, Polskę, Rosję i inne kraje europejskie. Po okresie chwilowego zainteresowania uważni obserwatorzy zaczęli dostrzegać w filozofii i korespondencjach Weishaupta groźne dla porządku europejskiego elementy antypaństwowe, wywrotowe i antychrześcijańskie. Papież Pius VI dwukrotnie potępił działalność związku, a książę elektor bawarski Karol Teodor trzecim z kolei dekretem w 1787 r. rozwiązał organizację Weishaupta. Powstaje pytanie, czy Związek ten zniknął całkowicie z polityczno-społecznego krajobrazu Europy, czy też przetrwał w utajonej formie? Bez wątpienia większość iluminatów przeniknęła do bractw masońskich, aby głosić w nich swoje, jakże anarchizujące i kosmopolityczne idee.

Loże wolnomularskie ułatwiały iluminatom przenikanie do najrozmaitszych struktur administracji państwowej. W kilkadziesiąt lat po rozwiązaniu ich Związku, idee iluminatów znalazły odbicie w programie Ligi Sprawiedliwych i Lidze Komunistycznej, dla której Manifest Komunistyczny napisał Karol Marks. Niektóre teorie spiskowe wiążą Weishaupta z rodziną Rothschildów, która miała ponoć finansować jego działalność, jako propagatora tego, co wiele dekad później zaczęto postrzegać jako burzącą wszelki ład społeczny anarchię komunistyczną. W drugiej połowie XIX w. masoni poruszali publicznie zagadnienia asymilacji, emancypacji i równouprawnienia Żydów. Uczestnictwo w działalności bractw masońskich mogło być znakomitą przykrywką dla opanowywania przez bankierów nowych obszarów władzy finansowej i polityczno-społecznej.

W 1871 r. stworzona została przez kanclerza Bismarcka II Rzesza Niemiecka pod berłem Hohenzollernów. W młodych Stanach Zjednoczonych stałe rozszerzanie terytorium i wojna secesyjna były u narodzin wielkich oligarchów finansowych i przemysłowych. W laickim, opartym o protestancki etos pracy, racjonalizm i pragmatyzm młodym państwie, powstawały fortuny Rockefellerów, Morganów, Vanderbiltów, Mellonów i innych. Europejski porządek świata powoli zmieniał swe oblicze, a ludzie dzierżący władzę na Starym Kontynencie dostrzegli, że w równoważącym stylu za oceanem wyrosła nowa potęga gospodarcza i finansowa. Na działalność lóż masońskich zaczęto z biegiem czasu spoglądać coraz bardziej podejrzliwie. Szereg publikacji, głównie katolickich, atakowało programy lóż wolnomularskich, przypisując im wszelkie zło tego świata. Kościół głosił, że masoneria jest odpowiedzialna za wywoływanie wojen, burzenie opartego na etosie chrześcijańskim porządku społecznego, sztuczne kreowanie kryzysów ekonomicznych i tworzenie monopolu na drukowanie pieniędzy.

Niewidzialna ręka masonerii

W połowie XX w. powstały teorie mówiące, że wprawdzie to Niemcy wywołały I i II wojnę światową, ale gdzieś w cieniu tych wydarzeń kryją się działania światowych bankierów i przemysłowców zrzeszonych z lożach wolnomularskich. Idee masońskie, w tym także iluminatów, poprzez publikacje Marksa czy Engelsa znalazły swoje zbrodnicze urzeczywistnienie w Rosji sowieckiej, komunistycznych Chinach czy krwawych reżimów w rodzaju Czerwonych Kmerów Pol Pota. We współczesnym świecie do utajnionych działań masońskich wpisuje się osławiona Grupa Bilderberg oraz Komisja Trójstronna. Słynna loża P2 we Włoszech miała ścisłe powiązania ze wszystkimi członami administracji państwowej, w tym z policją, armią i służbami bezpieczeństwa. Mafijność tej organizacji objawiła się w akcie zamordowania premiera Aldo Moro, zamachu na Jana Pawła II czy zabójstwie bankiera watykańskiego Banku Ambrosiano Roberta Calviego. Loże wolnomularskie oddziałują na losy swojego kraju poprzez ludzi często pełniących najwyższe funkcje państwowe. Słynna loża studencka Skull&Bone to istna kuźnia polityków i działaczy politycznych związanych masońską przysięgą. Zagadką jest, czy członkowie tej loży, jak George W. Bush czy John Kerry, pozostają wierni przysiędze złożonej swojej loży?