Z cywilnoprawnego charakteru umowy zawartej przez szpital z NFZ wynika równość podmiotów. Istnieją jednak przypadki, w których równość ta jest zaburzona. Takim sytuacjom dyrektor szpitala powinien przeciwdziałać.
Zgodnie z art. 146 ustawy o świadczeniach (...) Prezes NFZ ma prawo wydawać zarządzenia, w których określa m.in. szczegółowe warunki umów o udzielanie świadczeń opieki z uwzględnieniem taryfy świadczeń. W ostatnim okresie zdarzało się, że prezes NFZ wprowadzał w czasie trwania umowy nowe wysokości taryf poprzez zmianę wartości punktowej dla poszczególnych świadczeń. Nie były to taryfy ustalone przez prezesa AOTMiT, ani też opublikowane w BIP Agencji. Takie działanie NFZ budzi poważne wątpliwości natury prawnej. Należy podkreślić, że zmiana ceny świadczenia nie może być arbitralnie dokonywana w trakcie trwania umowy. W praktyce dzieje się tak przez ingerowanie w wartość punktową danej procedury.
Zmiana tak istotnych warunków umowy obarczona jest sankcją nieważności, co wynika z art. 158 ustawy o świadczeniach, gdyż dotyczy warunków podlegających ocenie przy wyborze oferty. Nie ma wątpliwości, że ceny świadczeń podlegają ocenie w toku postępowania o zawarcie umowy. Tym samym nie mogą być zmieniane w trakcie trwania umowy.
Sytuacja się komplikuje, gdy świadczeniodawcy przedstawiony jest do podpisu aneks z nowymi taryfami, a niepodpisanie aneksu do umowy grozi sankcją rozwiązania przez NFZ umowy. Oczywiste jest, że dyrektor szpitala podpisze aneks; konieczne jest jednak aby wystosował do NFZ pismo z zastrzeżeniem, że zmiany wprowadzane do umowy dotknięte są nieważnością, a aneks podpisuje w sytuacji przymusowej. Takie oświadczenie może być przydatne podczas procesu sądowego.
Nadwykonania
Wykonanie świadczeń ponad limit wskazany w umowie z NFZ to bolączka większości szpitali. Nie zawsze możliwe jest zawarcie ugody, na mocy której szpital ma szanse odzyskać choć część zapłaty za udzielone świadczenia. Często też same szpitale, w imię zachowania dobrej relacji z Funduszem rezygnują z dochodzenia roszczeń.