- jednostki które dla celów podatkowych wybrały bilansową metodę ustalania różnic kursowych (art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT).
Przedsiębiorstwa mogą także podlegać badaniu dobrowolnemu, co roku lub raz na kilka lat, co czasami wykorzystywane jest przez właścicieli mniejszych podmiotów w celu sprawdzenia jakości prowadzonej księgowości i sporządzanych sprawozdań finansowych.
*Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską po średnim kursie NBP na dzień bilansowy.
Uprawniony podmiot
Jednostki zobowiązane do zbadania rocznego sprawozdania finansowego powinny wybrać biegłego rewidenta. Co do zasady, zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor), wyboru dokonuje podmiot zatwierdzający sprawozdanie (wspólnicy, walne zgromadzenie akcjonariuszy itp.). Uprawnienie do wyboru może być jednak scedowane na organ nadzorczy (np. radę nadzorczą). Z uwagi na to, że do sporządzenia sprawozdania finansowego zobowiązany jest zarząd – jako kierownik jednostki – oraz przez pryzmat tego sprawozdania będzie on oceniany, uor wyklucza możliwość wyboru biegłego rewidenta przez ten organ i taki wybór jest nieważny z mocy ustawy. Zarząd jest jednak zobligowany do zawarcia umowy z wybranym biegłym rewidentem. W praktyce, w celu uniknięcia zamieszania podczas negocjacji warunków umownych, w szczególności ceny za badanie, odpowiednie organy spółki zbierają oferty na usługi badania sprawozdania od pewnej grupy podmiotów uprawnionych do badania (biegłych rewidentów) w celu przedstawienia tych ofert organowi odpowiedzialnemu za wybór. Następnie, gdy biegły zostanie wybrany, ustalenie ceny opiera się na przesłanej wcześniej ofercie, a uszczegółowieniu podlegają ewentualnie inne, pozacenowe warunki umowy. Podczas wyboru biegłego należy jednak zwrócić uwagę na wiele dodatkowych czynników, które mogą stać się bardziej istotne od ceny, w zależności od sytuacji spółki.
Cena to nie wszystko
Rynek audytowy w naszym kraju składa się z wielu drobnych, często jednoosobowych audytorów, wielu podmiotów uprawnionych do badania średniej wielkości oraz kilku większych spółek o ugruntowanej pozycji i dużym zaufaniu rynku do ich pracy. Jeżeli ze sprawozdania finansowego mają korzystać zewnętrzne podmioty i na jego podstawie mają być podejmowane ważne dla spółki decyzje, np. o przyznaniu ważnego kredytu, to celowy może okazać się wybór jednego z największych audytorów w kraju, pomimo że oferowane przez niego usługi są droższe. Większe zaufanie zewnętrznych instytucji finansowych do zaprezentowanych danych może w razie wątpliwości przechylić szalę na korzyść zbadanej spółki. Dodatkowo, pomimo wyższej ceny, więksi audytorzy posiadają szersze doświadczenie, np. w zakresie konkretnych branż, którym często dzielą się ze swoimi klientami. To może przyczynić się do pewnych usprawnień w sposobie funkcjonowania spółki. Dlatego podczas wyboru audytora należy wziąć pod uwagę nie tylko kryterium ceny. Dodatkowo, wybór tego samego podmiotu rokrocznie przez kilka okresów pozwala na zmniejszenie nakładu pracy i zaangażowania pracowników spółki w procesie badania, ze względu na to, że audytor jest już zaznajomiony z funkcjonowaniem badanego podmiotu. Należy jeszcze zaznaczyć, że generalnie wybiera się podmiot uprawniony do badania, czyli spółkę audytową, natomiast biegły rewident jest zazwyczaj przydzielany do konkretnej spółki przez podmiot uprawniony. Wyjątkiem są biegli rewidenci, którzy nie są zrzeszeni w ramach większych podmiotów i prowadza jednoosobową działalności gospodarczą na własny rachunek.
Podpisanie umowy
Ustawa o rachunkowości ani żaden inny akt prawny nie wskazują żadnego konkretnego terminu podpisania umowy o badanie sprawozdania finansowego. Należy jednak wziąć pod uwagę, że na proces badania składa się wiele procedur i biegły rewident powinien mieć np. możliwość udziału w inwentaryzacji. Dodatkowo, w przypadku większości spółek, badanie składa się z dwóch etapów:
