W maju b.r. został opublikowany nowy standard rachunkowości – KSR 11 „Środki trwałe". Jest on odpowiedzią na wiele występujących w praktyce pytań w kontekście rzeczowego majątku trwałego podmiotów. Standard uwzględnia przepisy ustawy o rachunkowości (dalej: uor), dotychczas opublikowane krajowe standardy rachunkowości, jak również prawo przedmiotowe, np. prawo budowlane czy zapisy kodeksu cywilnego, które mają zastosowanie w przypadku klasyfikacji czy ustalania wartości początkowej środków trwałych. KSR 11 odnosi się również do funkcjonującego od lat MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe". Nowy standard jest uporządkowaniem i zebraniem wypracowanych dotychczas – na podstawie dość ogólnych przepisów uor – praktyk, wytyczającym wszystkim podmiotom właściwą interpretację przepisów bilansowych. Efektem wprowadzonego KSR 11 ma być ujednolicenie działań przedsiębiorstw i polepszenie porównywalności sprawozdań finansowych.
Regulacje z ustawy
Ustawa o rachunkowości odnosi się do kwestii środków trwałych bezpośrednio lub pośrednio w kilku rozdziałach. Przede wszystkim w uor znajdziemy odniesienie do takich kwestii jak definicja środka trwałego, wycena początkowa i bilansowa, sposoby i terminy inwentaryzacji, zmiany wartości początkowej, zagadnienia dotyczące amortyzacji czy omówienie prezentacji środków trwałych. Wydawałoby się więc, że środki trwałe zostały dość szeroko opisane w uor. Praktyka gospodarcza przynosiła jednak dotychczas wiele wątpliwości odnośnie do zapisów ustawowych i niejednokrotnie wskazywała na potrzebę uszczegółowienia tych zapisów w drodze KSR. Szukając odpowiedzi na nurtujące je pytania firmy zmuszone były do analizowania regulacji MSR 16 bądź weryfikowania wyroków sądowych. Obecnie proces ten został uproszczony, ponieważ interpretacja przepisów i wypracowane dobre praktyki zostały zebrane w jednym dokumencie, jakim jest właśnie KSR 11 „Środki trwałe".
Na co zwrócić uwagę
KSR 11 został podzielony na 11 rozdziałów. Zgodnie z pierwszym rozdziałem, głównym celem standardu jest ujednolicenie rozwiązań stosowanych przez podmioty w kontekście środków trwałych. Rozdział drugi wskazuje na zakres standardu. Element ten przedstawia zakres, w jakim standard różni się od rozwiązań zaprezentowanych w MSR 16 oraz dotychczasowe rozwiązania prawne, które uwzględnia, m.in. funkcjonujące KSR czy przepisy ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
Wyjaśniono ważne pojęcia
W dalszej kolejności zaprezentowany został słowniczek definicji przyjętych na potrzeby standardu. Zostają wprowadzone pojęcia, nieuwzględnione dotychczas w przepisach rachunkowych, takie jak wartość brutto i wartość netto środka trwałego.
Szczególnie istotnym pojęciem z listy definicji jest „dzień przyjęcia środka trwałego do użytkowania". Zgodnie z zapisami punktu 3.9 KSR 11 wskazuje się, że przyjęcie środka trwałego do użytkowania warunkuje wykonanie wszystkich czynności faktycznych i prawnych oraz potwierdzenie tego właściwym dokumentem. Oznacza to więc, że w przypadku środków trwałych nie wystarczy przejąć kontroli nad danym obiektem, lecz należy również spełnić wymogi prawne. Jest to o tyle nowość, zwłaszcza w kwestii środków trwałych, że np. w przypadku budowy, przyjęcie budynku do użytkowania wymaga obecnie skompletowania wszystkich zezwoleń. Dotychczas, gdy podmiot zaczynał korzystać z budynku pomimo braku zezwoleń budowlanych, można już było przyjąć, że nastąpiło przejęcie kontroli.
