W ostatnich tygodniach Ministerstwo Finansów kilkakrotnie zapowiadało nasilenie walki z obchodzeniem prawa podatkowego. W komunikatach precyzujących, jakie schematy biznesowe mogą być uznane za takie nadużycie, wskazano, że ostrze kontroli w tym zakresie skieruje się nie tylko przeciwko firmom stosującym agresywne optymalizacje. Fiskus zamierza skontrolować też doradców, którzy takie struktury planowali. Według zapowiedzi wiceministra Pawła Gruzy jeszcze w tym tygodniu ma się pojawić projekt ustawy, która wręcz zobowiąże firmy i ich doradców do ujawniania takich schematów.

W praktyce owe biznesowe struktury są znane nie tylko przez firmy i ich doradców. W przypadku większych firm sporo wiedzą też biegli rewidenci. Jak mają się zachować w przypadku, gdy podczas audytu wykryją jeden ze schematów opisywanych przez MF?

Jak zauważa Krzysztof Burnos, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, wśród standardów zawodowych jego profesji jest m.in. sprawdzanie zgodności działań audytowanej jednostki z prawem. – Dotyczy to oczywiście także prawa podatkowego. Dlatego biegły rewident powinien o tym poinformować komitet audytowy lub radę nadzorczą i ostrzec, że taka struktura czy transakcja może zostać uznana przez skarbówkę za sztuczną i obliczoną główne na korzyści podatkowe – przypomina Burnos. I dodaje, że nie chodzi tylko o kwestię powiadomienia o nadużyciu prawa. Konsekwencją może być wszak nie tylko wydanie decyzji określającej zobowiązanie podatkowe, ale także zmiana wyceny danego przedsiębiorstwa i jego wyniku – już bez korzyści podatkowych.

Dotychczas biegli rewidenci mogli także aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu polityki podatkowej firm, które badają. Jednak według oczekującej na podpis prezydenta nowej ustawy audytorskiej stracą takie uprawnienie, gdy badana firm należy do kategorii tzw. jednostek zainteresowania publicznego (są to m.in. banki i spółki giełdowe). – Ustawa nie daje nam możliwości doradztwa, polegającego np. na pomocy w przebudowie takiej struktury lub projektowaniu nowej dla jednostek zainteresowania publicznego – przyznaje szef samorządu biegłych rewidentów. Zastrzega on też, że audytorzy nie mogą rekomendować żadnych kancelarii doradczych, które mogłyby to zrobić. – Jednak mamy możliwości dokonania oceny atestacyjnej takiej struktury pod kątem zgodności z prawem. Oczywiście biegły rewident może taką usługę wykonać niezależnie od dorocznego audytu w danej firmie – przypomina Krzysztof Burnos.