Przypomnijmy, że przepisy FATCA zostały uchwalone w 2010 roku i mają przede wszystkim na celu dostarczanie przez instytucje finansowe do administracji podatkowej informacji o rachunkach ich klientów. Niemal równolegle rozpoczęto prace w Unii Europejskiej zmierzające do tego samego celu – stworzenia standardu automatycznej wymiany informacji podatkowych z państwami członkowskimi UE. Ich efektem było przyjęcie dyrektywy 2014/107/UE z 9 grudnia 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania. Zawarte w niej zapisy bazują na rozwiązaniach opracowanych przez OECD w ramach procedury Common Reporting Standard. Zasadniczym celem przy projektowaniu dyrektywy było zapewnienie pełnej zgodności wymiany informacji w Unii ze zmianami na szczeblu międzynarodowym.
Istotą wypracowanego na szczeblu międzynarodowym mechanizmu był stworzenie efektywnych narzędzi prawnych, organizacyjnych i technicznych umożliwiających pozyskiwanie od instytucji finansowych określonych informacji dotyczących rachunków finansowych prowadzonych na rzecz nierezydentów oraz ich wymiana pomiędzy poszczególnymi współpracującymi państwami. W efekcie tych rozwiązań polskie instytucje finansowe zostały zobligowane do identyfikowania, zbierania, przetwarzania i przekazywania do krajowej administracji podatkowej informacji o rachunkach finansowych posiadanych przez nierezydentów. Na zasadzie wzajemności polska administracja skarbowa otrzymuje natomiast dane o rachunkach finansowych posiadanych przez polskich rezydentów poza granicami kraju.
Raport dla administracji podatkowej
Informacje o rachunkach prowadzonych na rzecz nierezydentów są gromadzone przez instytucje finansowe (takie jak np. banki, domy maklerskie, TFI, zakłady ubezpieczeń, czy tzw. podmioty inwestujące). Raportująca instytucja finansowa przeprowadza weryfikację rachunków finansowych oraz identyfikację rachunków objętych obowiązkiem raportowania, czyli tzw. rachunków raportowanych. Następnie ww. instytucje przekazują te informacje w formie raportu do własnej administracji podatkowej. W dalszej kolejności informacje te zostają przekazane zagranicznej władzy podatkowej właściwej ze względu na rezydencję posiadacza rachunku. Pozyskane w tym trybie informacje mogą zostać użyte przez krajowe organy skarbowe w ramach procedur ukierunkowanych na walkę z uchylaniem się od opodatkowania, w tym w szczególności postępowań w sprawie opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych.
Druk do zmiany
Celem automatycznej wymiany informacji o amerykańskich rachunkach raportowanych jest umożliwienie administracji skarbowej pozyskiwania z raportujących polskich instytucji finansowych określonych z góry informacji o amerykańskich rachunkach raportowanych, zidentyfikowanych przez nie jako prowadzone dla amerykańskich osób raportowanych, w ustalonych z góry, regularnych odstępach czasu. Uzyskane w tym trybie informacje są w dalszej kolejności systematycznie przekazywane Stanom Zjednoczonym Ameryki. Obowiązki te wynikają z umowy zawartej między Rządem Rzeczypospolitej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA.
Wspomniana wymiana informacji o amerykańskich rachunkach raportowanych następuje przy wykorzystaniu formularza FAT-1. Druk FAT-1(2) służył polskim raportującym instytucjom finansowym do składania informacji wyłącznie za rok 2016. Dla raportowania w 2018 r. danych – dotyczących roku 2017 i za lata kolejne – zostanie opublikowany formularz FAT-1(3).