Obowiązek wystosowania ujawnień w tym zakresie wynika z paragrafu 30 MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów". Standard ten wymaga przede wszystkim ujawnienia „znanych lub wiarygodnie oszacowanych informacji potrzebnych do oceny możliwego wpływu zastosowania nowego standardu lub interpretacji na sprawozdania finansowe jednostki za okres, w którym zostaną one zastosowane po raz pierwszy". Celem tych wymogów jest umożliwienie użytkownikom sprawozdań finansowych wcześniejszego zrozumienia wpływu, jaki przyszłe zastosowanie nowego standardu będzie miało na sytuację finansową i wyniki działalności jednostki. Innym słowy, ujawnienia te mają uświadamiać inwestorów o zmianach w sprawozdaniu finansowym w związku z wdrożeniem nowych MSSF oraz zapewnić uniknięcie zaskoczeń inwestorów w momencie, kiedy te zmiany już zostaną finalnie uwzględnione w sprawozdaniach finansowych za rok 2018.
Dwa nowe standardy rachunkowości: MSSF 9 oraz MSSF 15, weszły w życie 1 stycznia 2018 r. Oznacza to, że standardy te już powinny być efektywne wdrożone w księgach rachunkowych spółek stosujących MSSF i co za tym idzie, teoretycznie znany powinien być wpływ wdrożenia tych standardów na statutowe sprawozdania finansowe spółek. Nie należy się zatem dziwić, że obecnie ujawnienia danych na temat standardów pozostają przedmiotem szczególnego zainteresowania, zwłaszcza organów nadzoru, takich jak Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Europejski Organ Nadzoru Papierów Wartościowych i Giełd (ESMA). Oba organy wydały w październiku 2017 roku stosowne komunikaty w tym temacie. Natomiast ESMA już w 2016 roku wydał dwa publiczne oświadczenia, podkreślające znaczenie terminowego ujawnienia wpływu wdrożenia MSSF 9 i MSSF 15 w sprawozdaniach finansowych MSSF za lata 2016 i 2017 >patrz ramka powyżej.
Dotychczasowa praktyka
W celu koordynowania europejskich działań w zakresie egzekwowania przepisów ESMA zebrał informacje od krajowych organów nadzoru w odniesieniu do rocznych sprawozdań finansowych MSSF za rok 2016 i półrocznych śródrocznych sprawozdań finansowych MSSF za rok 2017, publikowanych przez notowane europejskie spółki. Głównym celem tego badania była ocena przejrzystości i skuteczności ujawniania informacji na temat wpływu wdrożenia nowych standardów rachunkowości w poszczególnych branżach. Należą do nich:
- instytucje kredytowe w odniesieniu do ujawnień związanych z wdrożeniem i efektem przejścia MSSF 9 oraz
- emitenci z branży niefinansowej, głównie branży budowlanej, telekomunikacyjnej, dostawcy oprogramowania oraz przedsiębiorstwa użyteczności publicznej i przedsiębiorstwa przemysłowe, w związku z ujawnieniem informacji na temat wdrażania i wpływu MSSF 15.
Przeprowadzona przez ESMA analiza sprawozdań finansowych za rok obrotowy 2016 wykazała, że jedynie niewielki odsetek emitentów dostarczył przydatnych informacji zarówno o charakterze jakościowym, jak i ilościowym na temat spodziewanego wpływu nowych standardów oraz że jakość ujawnień w znaczny sposób się różniła. Chociaż ESMA przyznał, że więcej niż połowa emitentów w próbie dostarczyła coraz więcej informacji, zakres dostarczanych informacji pozostawał w dalszym ciągu mocno ograniczony. Może to odzwierciedlać różne postępy we wdrażaniu nowych standardów i wynikający z nich brak pewności co do dokładności dostępnych informacji. Może to również oznaczać niski poziom przejrzystości w zakresie wdrażania i oczekiwanego wpływu tuż przed zastosowaniem MSSF 9 i MSSF 15, szczególnie w śródrocznym sprawozdaniu finansowym.