Od kiedy obowiązkowe prowadzenie ksiąg rachunkowych - limit przychodów

Do prowadzenia ksiąg rachunkowych są zobowiązani przedsiębiorcy, u których sprzedaż za poprzedni rok podatkowy wyniosła co najmniej 2 mln euro. Przy ustalaniu tego pułapu nie bierze się pod uwagę zysku z udziału w spółce komandytowej.

Publikacja: 09.03.2017 01:00

Od kiedy obowiązkowe prowadzenie ksiąg rachunkowych - limit przychodów

Foto: 123RF

- Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie, a od marca 2017 r. jest także wspólnikiem spółki komandytowej. Spółka komandytowa prowadzi księgi rachunkowe, natomiast przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Czy przy obliczaniu limitu wielkości sprzedaży obligującego go do zapro- wadzenia ksiąg rachunkowych z prowadzonej działalności gospodarczej należy uwzględniać przychody z udziału w zysku spółki komandytowej? W konsekwencji, czy w zakresie działalności indywidualnej przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, nawet jeśli przychody z wykonywania tej działalności indywidualnej (bez uwzględniania przychodów z udziału w zysku spółki komandytowej) nie osiągną wartości obligującej go do założenia ksiąg rachunkowych, ale łącznie z udziałem w przychodach spółki komandytowej kwota ta zostanie przekroczona? – pyta czytelniczka.

Stosownie do art. 24a ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22a–22o ustawy o PIT.

Próg z ustawy o rachunkowości

Limit wielkości sprzedaży, której przekroczenie w poprzednim roku obliguje do założenia ksiąg rachunkowych, jest określony w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT.

Przepis ten stanowi, że obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt  2 ustawy o rachunkowości, przepisy tej ustawy stosuje się obowiązkowo do osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli mają siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro.

Według kursu NBP

Do prowadzenia ksiąg rachunkowych są zatem zobowiązani przedsiębiorcy, których przychody, w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej 2 000 000 euro. Wielkości wyrażone w euro przelicza się przy tym na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy (zob. art. 24a ust. 6 ustawy o rachunkowości).

W 2017 r. limit ten wynosi: 8 595 200 zł (2 000 000 euro × 4,2976 zł/euro). Średni kurs euro ogłoszony przez NBP na pierwszy dzień roboczy października 2016 r., tj. na 3 października wynosił bowiem 4,2976 zł.

Jak rozumieć przepisy

Organy podatkowe akceptują pogląd, że przy obliczaniu limitu określonego w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT, tj. kwoty 2 000 000 euro przychodów, którego przekroczenie obliguje do założenia ksiąg rachunkowych, przedsiębiorca nie powinien uwzględniać przychodów z udziału w zysku spółki komandytowej.

Wynika to z faktu, że art. 24a ust. 4 ustawy o PIT należy interpretować łącznie z ust. 1 tego artykułu. Oznacza to, że dla ustalenia limitu określonego w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT należy uwzględnić wyłącznie te przychody, których uzyskanie jest następstwem wykonywania działalności gospodarczej.

Przez działalność gospodarczą należy natomiast rozumieć, stosownie do art. 5a pkt 6 ustawy o PIT, działalność zarobkową prowadzoną we własnym imieniu. Skoro więc przychody, które podatnik (osoba fizyczna – przedsiębiorca) uzyskuje w związku z udziałem w zysku spółki komandytowej, nie są przychodami z działalności gospodarczej wykonywanej we własnym imieniu (działalność tę prowadzi we własnym imieniu spółka komandytowa), to przychodów tych nie należy uwzględniać przy obliczaniu limitu, o którym mowa w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT. Taką interpretację potwierdza treść art. 5b ust. 2 ustawy o PIT, z którego bezsprzecznie wynika, że to spółka niebędąca osobą prawną (np. spółka komandytowa), a nie wspólnik (np. osoba fizyczna) jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą.

W konsekwencji, w zakresie indywidualnej działalności gospodarczej przedsiębiorca nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, jeśli przychody z wykonywania tej działalności (bez uwzględnienia przychodów z udziału w zysku spółki komandytowej) nie osiągną wartości określonej w art. 24a ust. 4 ustawy o PIT.

Przykład

Załóżmy, że przychody z udziału w spółce komandytowej za 2016 r. wyniosły równowartość 250 000 euro, natomiast przychody z indywidualnej działalności gospodarczej za 2016 r. wyniosły:

wariant I:

równowartość 1 000 000 euro – przedsiębiorca nie musiał od 1 stycznia 2017 r. zakładać ksiąg rachunkowych i może nadal dla indywidualnie prowadzonej działalności gospodarczej prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów

wariant II:

równowartość 2 100 000 zł – od 1 stycznia 2017 r. przedsiębiorca powinien był założyć księgi rachunkowe i nie może już dla indywidualnej działalności gospodarczej prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 17 marca 2011 r., IPPB1/415-43/11-2/MS oraz interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 7 czerwca 2013 r., IBPBI/1/ 415-245/13/KB).

Autor jest doradcą podatkowym z Warszawy

Księgi jedynie dla przedsiębiorców

Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich wykonujących działalność gospodarczą.

Działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza, stosownie do art. 5a pkt 6 ustawy PIT, oznacza działalność zarobkową:

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy o PIT.

W myśl art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, to przychody wspólnika z udziału w takiej spółce uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. art. 5b ust. 2 ustawy o PIT).

- Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie, a od marca 2017 r. jest także wspólnikiem spółki komandytowej. Spółka komandytowa prowadzi księgi rachunkowe, natomiast przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Czy przy obliczaniu limitu wielkości sprzedaży obligującego go do zapro- wadzenia ksiąg rachunkowych z prowadzonej działalności gospodarczej należy uwzględniać przychody z udziału w zysku spółki komandytowej? W konsekwencji, czy w zakresie działalności indywidualnej przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, nawet jeśli przychody z wykonywania tej działalności indywidualnej (bez uwzględniania przychodów z udziału w zysku spółki komandytowej) nie osiągną wartości obligującej go do założenia ksiąg rachunkowych, ale łącznie z udziałem w przychodach spółki komandytowej kwota ta zostanie przekroczona? – pyta czytelniczka.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami