- „Rozrachunki z odbiorcami";
- „Rachunek bieżący";
- „Pozostałe przychody operacyjne";
- „Pozostałe koszty operacyjne".
Odpis aktualizujący wartość należności z tytułu dostaw i usług nie jest prezentowany w bilansie osobno, ale koryguje kwotę należności z tytułu dostaw i usług. Warto podkreślić, że uor daje możliwość tworzenia również tak zwanego odpisu ogólnego, który dotyczy danej grupy dłużników, a nie jednego kontrahenta. Odpis ogólny oblicza się na podstawie danych statystycznych, które dana jednostka zbiera podczas swoich obserwacji i doświadczeń, jako procent odpisu ogólnego.
Przykład
ABC sp. z o.o. otrzymała informację, że jeden z jej dłużników, od którego wartość należności (niezabezpieczonych) wyniosła 10 000 zł, został postawiony w stan upadłości. Jednostka oceniła prawdopodobieństwo zapłaty należności zgodnie z polityką (zasadami) rachunkowości. Ustalono, że prawdopodobieństwo braku zapłaty wynosi 70 proc. i utworzono odpis aktualizujący wartość tej należności (10 000 zł x 70 proc. = 7000 zł), który ujęto w księgach rachunkowych ABC sp. z o.o.
Ujęcie odpisu w księgach ABC sp. z o.o. mogło wyglądać następująco:
- Ma „Odpisy aktualizujące wartość należności" (w analityce na dłużnika postawionego w stan likwidacji) – 7000 zł;
- Wn „Pozostałe koszty operacyjne" – 7000 zł;
Wartość należności od dłużnika postawionego w stan upadłości prezentowana w bilansie to 3000 zł (10 000 –7000).
Przykład
Analiza należności z tytułu dostaw i usług wykazała, że 10 proc. klientów ABC sp. z o.o., którzy kupują wytwarzane przez nią produkty w systemie ratalnym, nie reguluje swoich zobowiązań. Polityka (zasady) rachunkowości ABC Sp. z o.o. szczegółowo reguluje tworzenie odpisów aktualizujących wartość należności z tytułu dostaw i usług, dopuszcza również tworzenie odpisów ogólnych. Na dzień 31 grudnia 2017 roku wartość należności od klientów, którzy zakupili towar na raty, wyniosła 200 000 zł. ABC sp. z o.o. ujęła więc na ten dzień odpis ogólny w kwocie 20 000 zł w swoich księgach rachunkowych. ?
podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 2342 ze zm.)
Decyduje okres wykorzystania w firmie
Z dyspozycji art. 3 ust. 1 pkt 18 uor przez aktywa obrotowe rozumie się tę część aktywów jednostki, które w przypadku:
- aktywów rzeczowych – są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy);
- aktywów finansowych - są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne;
- należności krótkoterminowych – obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego;
- rozliczeń międzyokresowych – trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Z kolei ust. 13 tego samego artykułu określa aktywa trwałe jako te aktywa, które nie są zaliczane do wymienionych powyżej aktywów obrotowych.
Zdaniem autorki
Magdalena Kraszewska-Szuba
Prawo bilansowe opisuje pewne ogólne zasady i podaje ramowe wytyczne, na podstawie których dana jednostka gospodarcza powinna stworzyć i spisać politykę (zasady) rachunkowości i na jej podstawie prowadzić księgi rachunkowe oraz sporządzać sprawozdania finansowe. To właśnie polityka rachunkowości jednostki powinna dokładnie określać m.in. sposób tworzenia odpisów aktualizujących wartość aktywów, które prezentowane są w bilansie – tak, aby rzetelnie i jasno prezentować sytuację majątkowo- -finansową danej jednostki gospodarczej oraz wynik finansowy. ?
