Split payment - podzielona płatność: dane o rachunku VAT trzeba będzie ujawnić w sprawozdaniu

Wdrożenie mechanizmu podzielonej płatności pociągnęło za sobą zmiany w ustawie o rachunkowości. Kwota zgromadzona na wyodrębnionym koncie służącym do obsługi split payment będzie wykazywana w dodatkowych informacjach i objaśnieniach.

Aktualizacja: 31.01.2018 07:00 Publikacja: 31.01.2018 06:00

Split payment - podzielona płatność: dane o rachunku VAT trzeba będzie ujawnić w sprawozdaniu

Foto: Adobe Stock

Podzielona płatność (ang. split payment) to mechanizm mający na celu przeciwdziałanie oszustwom podatkowym i powiększającej się luce podatkowej w VAT. Rozwiązanie dotyczące podzielonej płatności przewidziane jest ustawą z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zmieniająca została ogłoszona 10 stycznia 2018 r. (DzU poz. 62). Przepisy nowo dodanego rozdziału 1a działu XI „Mechanizm podzielonej płatności", tj. art. 108a do art. 108d ustawy o VAT będą obowiązywać od 1 lipca 2018 r. Termin wejścia w życie przesunięto z 1 kwietnia 2018 r. na prośbę banków, które muszą przygotować swoje systemy na wdrożenie i obsługę tego rozwiązania.

Na czym polega nowy system

Warunkiem zastosowania metody podzielonej płatności jest otrzymanie faktury przed dokonaniem zapłaty z wykazaną kwotą podatku. Mechanizm podzielonej płatności znajduje zastosowanie do regulowania zobowiązań na rzecz sprzedawców wyłącznie w walucie polskiej za pośrednictwem rachunków bankowych albo rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w przypadku gdy obie strony transakcji są zarejestrowanymi podatnikami VAT. Polega on na podzieleniu jednej płatności na dwa strumienie, czyli kwotę netto, która wpłacana jest przez nabywcę na konto bieżące dostawcy lub regulowana jest w inny sposób, oraz kwotę VAT, trafiającą bezpośrednio na odrębne konto bankowe (konto VAT sprzedawcy). Stosowanie tego mechanizmu nie jest obligatoryjne dla nabywcy, który dokonuje zapłaty. Jeśli jednak zdecyduje się on na jego wykorzystanie, to kwota VAT trafi na wyodrębnione konto VAT, niezależnie od woli sprzedawcy.

Trzeba podkreślić, że ani podatnik (posiadacz rachunku VAT), ani organ podatkowy nie mogą swobodnie korzystać z pieniędzy zgromadzonych na tym rachunku. Uznanie kwoty VAT na wyodrębnionym rachunku sprzedawcy nie jest równoznaczne z zapłatą podatku. W przypadku obowiązku zapłaty VAT środki zgromadzone na tym rachunku zostaną przez podatnika przesłane na rachunek organu podatkowego.

Model zautomatyzowany

W przyjętym przez Polskę modelu, wpłata kwoty VAT nie następuje bezpośrednio na konto organu podatkowego, lecz na specjalny indywidualny rachunek dostawcy, który utworzony będzie przez bank lub SKOK dla każdego podatnika VAT. Posiadacz rachunku powinien zostać poinformowany o numerze rachunku VAT oraz ustalonych zasadach i terminach informowania go o saldzie na rachunku VAT.

Komunikat przelewu udostępniony przez bank lub SKOK powinien zawierać cztery niezbędne elementy określone przez podatnika dokonującego zapłaty:

- kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;

- kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;

- numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;

- numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Te cztery elementy zobowiązany jest wskazać podatnik dokonujący podzielonej płatności. Po stronie banków leży doprecyzowanie, jak powinien wyglądać pełen komunikatu przelewu.

Założenie i prowadzenie rachunku VAT przez banki oraz SKOK-i ma być neutralne finansowo dla podatników. Oznacza to, że przedsiębiorcy nie poniosą kosztów otwarcia dodatkowych rachunków VAT. Podmioty obsługujące te rachunki nie mogą również wprowadzać wyższych niż standardowe opłat w związku z obsługą przelewu w tym mechanizmie.

Uwaga! Do rachunków VAT nie wydaje się instrumentów płatniczych.

Korzyści oferowane przez ustawodawcę mogą zachęcić podatników do korzystania z tego systemu.

Co ustawodawca daje na zachętę

Jeżeli zapłata VAT do urzędu skarbowego następuje w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty tego podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku do zapłaty można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru wskazanego w art. 108d ust. 1 ustawy o VAT, tj. kwotę odpowiadającą wartości zobowiązania odniesioną do stopy referencyjnej NBP (obowiązującą na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku) i liczbę dni, o którą przyśpieszono zapłatę. Wiąże się to z koniecznością wcześniejszego złożenia deklaracji VAT przez podatnika.

Czynnikiem, który może przyczynić się do wzrostu popularności tego rozwiązania, są w szczególności zachęty oferowane nabywcom, takie jak brak odpowiedzialności solidarnej z dostawcą (art. 108c ust. 1 ustawy o VAT), czy brak podwyższonych odsetek za zwłokę (art. 108c ust. 2 ustawy o VAT).

Przepisy przewidują bowiem, że nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości powstałej w wyniku złożenia deklaracji VAT, w której podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95 proc. wynika z faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (art. 108c ust. 2 ustawy o VAT). Przepis ten nie znajdzie zastosowania do zaległości podatkowej w VAT, przekraczającej dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji podatkowej.

Mechanizm ten nie zwalnia jednak podatników z obowiązku weryfikacji kontrahentów. Nabywca nie skorzysta bowiem z ochrony przed solidarną odpowiedzialnością czy podwyższonymi odsetkami, jeśli wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności została wystawiona przez podmiot nieistniejący, stwierdza czynności, które nie zostały dokonane, podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością lub potwierdza czynności nieważne, w rozumieniu przepisów art. 58 i art. 83 kodeksu cywilnego. ?

Jak to wpłynie na sytuację sprzedawcy

Stosowanie przez nabywców podzielonej płatności może ograniczyć płynność finansową sprzedawców, bowiem nie będą oni mogli wówczas swobodnie dysponować kwotami na rachunku VAT. Rachunek VAT może być obciążony wyłącznie w celach wskazanych w ustawie — Prawo bankowe, czyli m.in. do płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT (przy użyciu komunikatu przelewu), wpłaty podatku od towarów i usług, odsetek za zwłokę w podatku od towarów na rachunek urzędu skarbowego (bez użycia komunikatu przelewu).

Ustawodawca przewidział również możliwość wycofania środków z rachunku VAT na wniosek podatnika. Jednak przekazanie środków na rachunek bieżący możliwe jest na podstawie postanowienia naczelnika urzędu skarbowego.

Zalecane jest określenie przez przedsiębiorców poziomu wskazanego wyżej ryzyka. W tym celu podatnicy mogą zwrócić się do swoich kontrahentów, szczególnie do stałych odbiorców, o udzielnie informacji czy planują stosowanie wobec nich tego systemu oraz w jakim zakresie.

Przyśpieszony zwrot

Jeśli podatnik zdecyduje się na zwrot VAT na wydzielony rachunek VAT, to nastąpi on w przyspieszonym terminie (25 dni licząc od dnia złożenia deklaracji wraz z wnioskiem). Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik otrzymuje od swoich kontrahentów zapłatę dotyczącą VAT na ten rachunek. Organ podatkowy zobowiązany jest do posługiwania się w takim przypadku określonym komunikatem przelewu wskazującym kwotę zwrotu VAT, okres rozliczeniowy, którego dotyczy wniosek o zwrot oraz numer VAT podatnika.

Wpływ na rejestr i JPK

W zaproponowanym kształcie stosowanie podzielonej płatności nie będzie miało wpływu na sposób prowadzenia ewidencji dla celów VAT oraz na struktury jednolitego pliku kontrolnego dotyczące VAT i faktur.

Zdaniem autorki

Emilia Wolnowska, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO, biuro w Poznaniu

Zastosowanie mechanizmu split payment nie wpłynie na sposób dokonywania zapisów na kontach w księgach rachunkowych w związku z otrzymaniem czy wystawieniem faktury. Zmieni się jednak sposób księgowania związany z obciążeniem i uznaniem rachunku VAT. Stan rachunku VAT powinien być ewidencjonowany dla celów księgowych. W praktyce może to oznaczać konieczność stworzenia dodatkowego analitycznego konta zespołu 1 (rachunek VAT). Przykładowo, w związku z otrzymaniem zapłaty u sprzedawców pojawi się konieczność księgowania dwóch przelewów, tj. na bieżący rachunek bankowy i na rachunek VAT.

Poza wskazaną zmianą sposobu księgowania, podatnicy powinni dostosować swoje systemy finansowo-księgowe do obsługi przelewów w mechanizmie podzielonej płatności, tak aby możliwe było prawidłowe wygenerowanie komunikatu przelewu.

W związku z wdrożeniem me- chanizmu podzielonej płatności wprowadzono również zmiany w ustawie o rachunkowości. W dodatkowych informacjach i objaśnieniach w sprawozdaniu finansowym trzeba będzie wskazywać środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT. Zgodnie z art. 2 ustawy z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości, w części „Dodatkowe informa- cje i objaśnienia" w ust. 1 dodano pkt 18, obejmujący właśnie informacje o środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunku VAT.

Podzielona płatność (ang. split payment) to mechanizm mający na celu przeciwdziałanie oszustwom podatkowym i powiększającej się luce podatkowej w VAT. Rozwiązanie dotyczące podzielonej płatności przewidziane jest ustawą z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zmieniająca została ogłoszona 10 stycznia 2018 r. (DzU poz. 62). Przepisy nowo dodanego rozdziału 1a działu XI „Mechanizm podzielonej płatności", tj. art. 108a do art. 108d ustawy o VAT będą obowiązywać od 1 lipca 2018 r. Termin wejścia w życie przesunięto z 1 kwietnia 2018 r. na prośbę banków, które muszą przygotować swoje systemy na wdrożenie i obsługę tego rozwiązania.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe