Donald Trump w Londynie. Brexit razy dwa

Donald Trump wylądował w czwartek na lotnisku Stansted pod Londynem niemal dokładnie rok po tym, jak odwiedził Warszawę. Na liście jego zagranicznych podróży kraj, z którym Stany Zjednoczone oficjalnie łączą „specjalne stosunki", zajął odległe 17. miejsce. Tym razem nie będzie też entuzjastycznych tłumów, jakie przyjęły amerykańskiego prezydenta na placu Krasińskich w Warszawie. Przeciwnie: blisko 2 mln Brytyjczyków podpisało petycję przeciwko wizycie Trumpa.

Balon nad Westminsterem

Aby nie zetknąć się z protestującymi, prezydent będzie więc cały czas trzymany z dala od tłumów. W czwartek wieczorem premier Theresa May wydała na jego cześć kolację w oddalonym o 1,5 godz. drogi od Londynu pałacu Blenheim, a w piątek spotka się z Amerykaninem w położonej równie daleko od centrum stolicy rezydencji Chequers. Podobnie królowa przyjmie prezydenta „na herbatę" w Windsorze, a nie w pałacu Buckingham w środku Londynu. Po czym Trump poleci do Szkocji, aby spędzić weekend we własnym centrum golfowym koło Aberdeen.

Czytaj także: Prezydent USA w Europie: wizyta dużego ryzyka

Sama wizyta została zredukowano do statusu roboczej, gdy okazało się, że deputowani nie zgodzili się, aby gość wystąpił przed połączonymi izbami parlamentu. Dodatkowa obraza: burmistrz Londynu wydał zezwolenie, aby w piątek przez dwie godziny nad Westminsterem unosił się gigantyczny balon w kształcie niemowlaka z głową Trumpa: sygnał, jak nisko Brytyjczycy oceniają inteligencję amerykańskiego przywódcy.

– „Specjalne stosunki" między Ameryką i Wielką Brytanią w tej chwili zasadniczo sprowadzają się do wywiadu i obrony – przyznaje „Rzeczpospolitej" Leslie Vinjamuri, szefowa działu amerykańskiego w Chatham House.

To zbieg okoliczności, ale także w czwartek May po wielu tygodniach zwłoki opublikowała białą księgę ze szczegółami propozycji dla Brukseli przyszłych stosunków brytyjsko-unijnych. W chwili, gdy rokowania z Unią wchodzą w decydującą fazę, premier miała nadzieję na wsparcie ze strony Ameryki, sygnał, że może w niej znaleźć alternatywnego wobec zjednoczonej Europy partnera.

Jednak przed przylotem do Londynu Trump w jednym z tweetów uznał, że Wielka Brytania pod rządami May znalazła się w stanie „chaosu". Prezydent nie wykluczył też, że spotka się w czasie pobytu na Wyspach z Borisem Johnsonem. Były szef MSZ, który złożył dymisję w poniedziałek, uznając, że plan May sprowadzi Wielką Brytanię do roli kraju „wasalnego" Brukseli, próbuje teraz zbudować w parlamencie grupę zwolenników twardego rozwodu z Unią, która obali rząd May. Trudno więc, aby premier przychylnie przyjęła plany Trumpa.

Sama biała księga pokazuje, że Brytyjczycy stracili nadzieję na zawarcie z Ameryką umowy handlowej rekompensującej członkostwo w Unii. Plan przewiduje bowiem wspólne normy towarowe ze UE, które byłyby modyfikowane w miarę ich zmiany przez Brukselę.

– To oznacza, że Londyn nie przyjmie amerykańskich regulacji w tym względzie odnoszących się np. do żywności genetycznie zmodyfikowanej czy zwierząt hodowanych z użyciem hormonów wzrostu – mówi „Rzeczpospolitej" Willem Post, ekspert w holenderskim instytucie spraw międzynarodowych Clingendael. – May uznała, że takie rozstrzygnięcie jest konieczne, aby uniknąć kontroli na granicy Irlandii Północnej i Republiki Irlandii, a także masowego wyprowadzenia produkcji przemysłowej z Wysp na kontynent – dodaje.

Przegrana City

Wymiana brytyjsko-amerykańska, ok. 150 mld USD rocznie, jest porównywalna z handlem Polski z Niemcami: zbyt mało, aby zrekompensować straty we współpracy z Unią.

May liczy, że jej plan pozwoli na zwarcie umowy o strefie wolnego handlu między Wielką Brytanią a krajami „27". Londyn wyjdzie natomiast ze wspólnego rynku przede wszystkim z powodu usług. Zamiast planu wzajemnego uznania regulacji finansowych, na co liczył minister finansów Philip Hammond, May postawiła na znacznie mniej ambitną „kohabitację" tych regulacji z europejskimi rozwiązaniami. To oznacza, że londyńska City utraci możliwość świadczenia usług dla strefy euro, co stanowiło 1/3 jej biznesu. Odpływ banków z Londynu, m.in. do Warszawy, może teraz przyspieszyć.