Naprzemienna opieka nad dzieckiem wpływa na prawo do świadczenia 500+

W sytuacji gdy dziecko jest pod naprzemienną opieką obojga rodziców, którzy żyją w rozłączeniu, kwotę świadczenia 500+ ustala się każdemu z rodziców jako połowę należności za dany miesiąc. Ustawodawca zastrzegł, że opieka naprzemienna, pełniona w porównywalnych i powtarzających się okresach, musi być zgodna z orzeczeniem sądu.

Aktualizacja: 15.10.2017 09:30 Publikacja: 15.10.2017 09:00

Naprzemienna opieka nad dzieckiem wpływa na prawo do świadczenia 500+

Foto: AdobeStock

- W ustawie 500+ mowa jest o opiece naprzemiennej sprawowanej nad dzieckiem przez oboje rodziców. Czy przepisy te mają zastosowanie w każdym przypadku, gdy rodzice dziecka mieszkają oddzielnie, ale oboje opiekują się dzieckiem?

Nie. W ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. ustawa 500+) kilkakrotnie jest mowa o opiece naprzemiennej (regulacje te uzupełniono od 1 sierpnia 2017 r.). Zgodnie z art. 2 pkt 16 ustawy 500+ w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji bądź żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców. Zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy 500+ w takich przypadkach kwotę świadczenia wychowawczego (tzw. świadczenia 500+) ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy tego świadczenia przysługującej za dany miesiąc. W art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy 500+ zastrzeżono, że w sytuacji gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, uzyskanie świadczenia wychowawczego przez osobę samotnie wychowującą dziecko nie jest uzależnione od ustalenia, na rzecz tego dziecka od drugiego rodzica, świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd.

Warunkiem uznania, że w danym przypadku mamy do czynienia z opieką naprzemienną jest ustalenie względnie równego podziału opieki nad dzieckiem. Okresy przebywania dziecka u każdego z rodziców muszą być porównywalne i powtarzające się na przemian. Opieka nie ma charakteru naprzemiennego, jeżeli nie jest wykonywana systematycznie. Ustawodawca zastrzegł także, że opieka naprzemienna musi być zgodna z orzeczeniem sądu. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 sierpnia 2017 r. (sygn. I OSK 947/17, LEX nr 2339734) podkreślono zatem, że tylko taki sposób ustalenia zasad zajmowania się potomkiem pozwala na jego włączenie do składu dwóch rodzin.

W orzecznictwie zwraca się jednak także uwagę, że przepisy ustaw, które regulują kwestie związane z relacjami między rodzicami w zakresie opieki nad dzieckiem, co do zasady przewidują, że sąd wkracza w te relacje dopiero wtedy, gdy sami rodzice nie potrafią dojść do porozumienia (por. art. 582 kodeksu postępowania cywilnego i art. 58 § 1-1b kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). O sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem, którego rodzice nie żyją wspólnie, w pierwszej kolejności decydują sami rodzice. Wymuszanie na rodzicach żyjących w rozłączeniu, którzy sami ustalili zasady opieki nad dzieckiem (bez ingerencji sądu), aby występowali do sądu o wydanie orzeczenia przewidującego wprost opiekę naprzemienną byłoby nieracjonalne.

Z uwagi na cel ustawy 500+, podnosi się, że organy orzekające w sprawie powinny ocenić, czy w razie sprawowania opieki nad dzieckiem przez rodziców żyjących w rozłączeniu uzasadnione jest przyjęcie istnienia opieki naprzemiennej, przez ustalenie faktycznego zakresu opieki wykonywanej w czasie przebywania dziecka u każdego z rodziców (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 6 czerwca 2017 r., sygn. III SA/Kr 418/17, LEX nr 2301795).

podstawa prawna: art. 2 pkt 16, art. 5 ust. 2a, art. 8 ust. 2 pkt 5, art. 15 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (DzU z 2016 r. poz. 195 ze zm.)

podstawa prawna: art. 582 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 1822 ze zm.)

podstawa prawna: art. 58 § 1-1b ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 682)

- W ustawie 500+ mowa jest o opiece naprzemiennej sprawowanej nad dzieckiem przez oboje rodziców. Czy przepisy te mają zastosowanie w każdym przypadku, gdy rodzice dziecka mieszkają oddzielnie, ale oboje opiekują się dzieckiem?

Nie. W ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. ustawa 500+) kilkakrotnie jest mowa o opiece naprzemiennej (regulacje te uzupełniono od 1 sierpnia 2017 r.). Zgodnie z art. 2 pkt 16 ustawy 500+ w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji bądź żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców. Zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy 500+ w takich przypadkach kwotę świadczenia wychowawczego (tzw. świadczenia 500+) ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy tego świadczenia przysługującej za dany miesiąc. W art. 8 ust. 2 pkt 5 ustawy 500+ zastrzeżono, że w sytuacji gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, uzyskanie świadczenia wychowawczego przez osobę samotnie wychowującą dziecko nie jest uzależnione od ustalenia, na rzecz tego dziecka od drugiego rodzica, świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe