Wiele ze spraw o 500+, które trafiają do sądów administracyjnych, to skargi rozwodników, którzy dzielą się opieką nad wspólnymi dziećmi. Chcą udowodnić, że opiekę sprawują naprzemiennie, a co za tym idzie, dzieci powinno zaliczać się do rodzin obojga rodziców, a świadczenie wychowawcze dzielić między nich. Jest problem, bo pojęcie opieki naprzemiennej pojawia się tylko w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Nigdzie indziej nie ma jej definicji. Wkrótce ma się to zmienić.
Brak definicji
Według projektu nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci opieka naprzemienna ma być sprawowana zgodnie z orzeczeniem sądu w porównywalnych i powtarzających się okresach. Zgodnie zaś z uzasadnieniem do projektu zmiana uwzględnia orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych. Projekt jednak uwzględnia orzecznictwo tylko częściowo. Zdaniem wojewódzkich sądów administracyjnych powierzenie pieczy nad dzieckiem naprzemiennie nie musi bowiem wynikać bezpośrednio z wyroku sądu rodzinnego. Gdy nie ma potrzeby, sąd nie wkracza w dokładne ustalenie relacji między rozwiedzionymi w kwestiach opieki nad dzieckiem. To pracownik socjalny w wywiadzie środowiskowym powinien stwierdzić, czy ma do czynienia z pieczą naprzemienną.
– Sąd rodzinny zazwyczaj powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Nie wkracza w obszar sprawowania opieki przez rodziców, jeśli potrafią się porozumieć. Wyroki, w których jest mowa o opiece naprzemiennej, to rzadkość – mówi sędzia Dorota Hildebrand-Morowiec, prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce.
I dodaje, że w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym nie ma słowa o opiece naprzemiennej. A to na podstawie kodeksu, a nie na podstawie przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, orzekają sędziowie. Na orzekanie o takiej opiece pozwala tylko art. 5821 § 4 kodeksu postępowania cywilnego, ale nie ma w nim tego pojęcia, ani tym bardziej definicji.
Dla rodziców ubiegających się o świadczenia wychowawcze planowana przez Ministerstwo Rodziny nowelizacja zmieni więc niewiele. Jeśli sami doszli do porozumienia w sprawie opieki nad dziećmi, a sąd powierzył pieczę nad dzieckiem obojgu, aby dostać 500+, będą musieli odwołać się do sądu administracyjnego.