Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika to fikcja

Od początku roku ordynacja podatkowa jest bogatsza o przepis nakazujący rozstrzyganie nieusuwalnych wątpliwości na korzyść podatnika.

Eksperci mówią, że stanowisko organów podatkowych mimo to się nie zmieniło, a jedynym jak dotąd względnie pozytywnym akcentem jest grudniowa interpretacja ogólna ministra finansów. Można z niej było m.in. wywnioskować, że nie tylko prawne, ale i faktyczne wątpliwości powinno się wyjaśniać na korzyść podatnika.

– Kilka dni temu mój klient otrzymał decyzję urzędu kontroli skarbowej, w której kluczowe było ustalenie tzw. dobrej wiary, tj. czy klient o czymś widział bądź powinien wiedzieć. In dubio pro tributario nie znalazło zastosowania – mówi Michał Roszkowski, radca prawny, partner w Accreo. Dodaje, że nie zna rozstrzygnięcia organów opartego na zasadzie in dubio pro tributario.

Argument gorszego sortu

– W praktyce największe znaczenie będzie miało rozstrzyganie wątpliwości co do stanu faktycznego, a reguła ich rozstrzygania na korzyść podatnika nie wynika z brzmienia nowego art. 2a ordynacji podatkowej – ocenia Daniel Gawlas, doradca podatkowy prowadzący własną kancelarię. – Co do wątpliwości prawnych, to te rozstrzygane są m.in. w interpretacjach indywidualnych, ale tam również nie widać zmiany podejścia fiskusa – dodaje Gawlas.

Zdaniem mec. Roszkowskiego, biorąc pod uwagę orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, zapisanie w ordynacji podatkowej wspomnianej zasady było tylko zmianą porządkową, i to nie do końca udaną, bo zasada nie odnosi się wprost do najważniejszych wątpliwości: oceny materiału dowodowego.

Również w orzecznictwie sądowym zasada ta była powoływana, choć niezmiernie rzadko.

– Sądy w niekorzystnych dla podatników wyrokach tę argumentację podatników z reguły pomijały. Zasada in dubio pro tributario pojawiała się wyłącznie w korzystnych, i to jako dopełnienie wywodów zasadniczo opartych na innych argumentach. Mam wrażenie, że pełnomocnicy, choć podkreślam, że niesłusznie, również z rezerwą podchodzą do takiej argumentacji, obawiając się uznania, że z braku lepszych argumentów sięgają po frazesy – tłumaczy.

Nic nowego

Sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Stefan Babiarz, członek popierającej zasadę in dubio pro tributario Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego, twierdzi, że widzi jej przydatność jako jednego z argumentów. I choć sam nie pamięta, by się na nią powoływał, mówi, że Naczelny Sąd Administracyjny już przed nowelizacją zasadę tę przywoływał w wydawanych orzeczeniach.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora, m.maj@rp.pl

Opinia

prof. Adam Mariański, doradca podatkowy, adwokat właściciel kancelarii Mariański Group

Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, wynikająca z konstytucji, nie była stosowana przez urzędy i z moich obserwacji wynika, że po nowelizacji niewiele się zmieniło.