Nowelizacja ordynacji podatkowej: można zapłacić podatek za inna osobę

Od początku 2016 r. obowiązują zmiany w ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), których celem jest ułatwienie rozliczeń podatkowych. Nowością jest możliwość zapłaty daniny za innych podatników. Zgodnie z nowym art. 62b o.p. zapłata podatku może nastąpić także przez: małżonka podatnika, jego zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

W tym przypadku przepisy nie przewidują żadnych limitów kwotowych. Zmiana ta wynika z faktu, że podatek nierzadko jest płacony przez osoby z bliskiej rodziny podatnika. W praktyce małżonkowie płacą za siebie nawzajem, często też regulują należność za swoje dzieci lub rodziców. Ustawodawca uznał, że sytuacje takie ze względów pragmatycznych powinny być prawnie sankcjonowane bez potrzeby prowadzenia czasochłonnych procedur wyjaśniających.

Dotychczas zgodnie z art. 60 § 1 pkt 2 o.p. za termin zapłaty uznawano dzień obciążenia konta podatnika. Także zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2008 r. (I FPS 8/07) zapłata przez inny podmiot nie powodowała wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

Także dla osób niespokrewnionych

Nowością jest też możliwość zapłaty podatku za inne osoby niż członkowie rodziny. W tym przypadku wprowadzono jednak limit kwotowy, aby zapobiegać przerzucaniu ciężaru opodatkowania. Przepis stanowi, że zapłata podatku może nastąpić też przez inny podmiot, gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł. W praktyce limit ten odnosi się zarówno do członków dalszej rodziny, np. ciotka, teść, zięć czy synowa, jak też osób niespokrewnionych, w tym także wspólników spółek czy kontrahentów.

Górna granica

Wprowadzenie limitu kwotowego jest konsekwencją tego, że zapłata przez inny podmiot jest wyjątkiem od zasady, że zapłata następuje bezpośrednio przez zobowiązanego. Dlatego przyjęto domniemanie, że w przypadku zapłaty podatku przez inny podmiot do kwoty 1000 zł, jeśli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do jej przeznaczenia na zobowiązanie podatnika, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika. Przy spełnieniu tych warunków zapłata podatku do 1000 zł nie powinna być przedmiotem czynności sprawdzających.

W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy powinni uważać na limit wpłaty np. podatku, raty czy zaliczki za swoich partnerów biznesowych. Z uzasadnienia do projektu ordynacji podatkowej wynika bowiem, że jeżeli okaże się, iż wpłacone pieniądze w kwocie przekraczającej 1000 zł nie były własnością podatnika, to organ podatkowy może podjąć w stosunku do niego działania egzekucyjne. Jednak to praktyka pokaże, jak nowe przepisy będą interpretowane przez organy podatkowe. Powstaje też wątpliwość, czy ewentualna zaległość podatkowa powstanie od części czy od całości zobowiązania.

Przykład

Spółka osobowa ma dwóch wspólników. Wspólnik A wpłacił za wspólnika B 1100 zł zaliczki za podatek dochodowy od osób fizycznych za styczeń. Może się okazać, że u wspólnika A powstała nadpłata, podczas gdy wspólnik B nie ma zapłaconej zaliczki.

Zmiany w odpowiedzialności

Przepisy ordynacji podatkowej wprowadzają też zmiany w zakresie odpowiedzialności solidarnej małżonków.

Nowelizacja zmieniła dotychczasowe brzmienie art. 92 par. 3 o.p. i dodała nowy par. 3a. W praktyce oznacza to, że w razie śmierci jednego z małżonków, który opodatkował swoje dochody łączniez dochodami drugiego, tylko drugi z małżonków będzie ponosił odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe zmarłego i tylko jemu będzie przysługiwała wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku. W praktyce wyłącza to odpowiedzialność spadkobierców jednego z małżonków za zobowiązania podatkowe wynikające ze wspólnego rozliczenia.

Komentarz eksperta

Adrian Artowicz, dyrektor departamentu postępowań podatkowych w ECDDP sp. z o.o.

Można zapłacić cudzy podatek