Zawieszenie biegu przedawnienia a wszczęcie postępowania karnego - wyrok NSA

Żeby skutecznie zyskać na czasie, wystarczy, że fiskus zawiadomi podatnika, od kiedy bieg przedawnienia został zawieszony z uwagi na wszczęcie sprawy karnej.

Publikacja: 19.06.2018 09:57

Zawieszenie biegu przedawnienia a wszczęcie postępowania karnego - wyrok NSA

Foto: Fotorzepa/Dominik Pisarek

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny wydał ważną uchwałę dotyczącą zawieszenia biegu terminu przedawnienia w podatkach. Siedmioosobowy skład NSA opowiedział się za podejściem korzystniejszym dla fiskusa.

Spór dotyczył konkretnie wymogów, jakie musi spełnić fiskus, żeby skutecznie zawiesić bieg terminu przedawnienia, gdy w sprawie pojawia się wątek karnoskarbowy. Niemniej uchwała ma też szerszy kontekst związany z praktyką „kupowania” sobie czasu przez urzędników skarbówki, w przypadku gdy postępowania czy kontrole wszczynane są tuż przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przepisy pozwalają bowiem zawiesić bieg terminu po wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie ich popełnienia wiąże się z niewykonaniem danego zobowiązania.

Z tej opcji fiskus skorzystał w sprawie, na kanwie której zapadła poniedziałkowa uchwała. Spółce zarzucono , że nieprawidłowo rozliczała VAT w 2009 r. Gdy zaczęła się bronić, wskazując na przedawnienie, fiskus zasłonił się skutecznym zawieszeniem jego biegu. W październiku 2014 r. zostało bowiem wszczęte śledztwo w sprawie podania nieprawdy przez spółkę w deklaracjach VAT-7 , w wyniku czego podatek miał zostać narażony na uszczuplenie – co stanowi przestępstwo skarbowe.

Spółka nie zgadzała się, że urzędnikom udało się skutecznie zawiesić bieg terminu. Wskazywała, że została poinformowana jedynie o zawieszeniu terminu przedawnienia na skutek z przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, tj. wszczęcia postępowania karnoskarbowego. Nie wynika z niego zaś, czy wszczęto postępowanie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe i ewentualnie, czego ono dotyczy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał, że fiskus dopełnił wymogów zawieszenia biegu przedawnienia. Takiej pewności nie miał już NSA. Wystąpił o rozstrzygnięcie uchwałą, czy zawiadomienie podatnika informujące, że z określonym co do daty dniem, „na skutek przesłanki z art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej” nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania za wskazany okres rozliczeniowy, jest wystarczające, by fiskus skutecznie zyskał na czasie. Inaczej mówiąc, czy do zawieszenia biegu przedawnienia wystarczy poinformować podatnika o skutku czy też o samej przyczynie, tj. wszczęciu śledztwa.

Siedmiu sędziów NSA uznało, że zawiadomienie podatnika o samym skutku, czyli o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia jest wystarczające. NSA przeanalizował przepisy w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2012 r. (P30/11), którym zakwestionowano konstytucyjność art. 70 § 6 pkt 1 ordynacji podatkowej. To orzeczenie ma charakter zakresowy. Trybunał uznał, że sporny przepis narusza konstytucję jedynie dlatego, że podatnik nie został zawiadomiony o skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnia w wyniku postępowania karnoskarbowego.

W ocenie NSA zawiadomienie o skutku spełnia standard konstytucyjności. Możliwe jest wszak po uprzednim wystąpieniu przyczyny. W spornym przypadku – w kontekście wytycznych TK – najistotniejsze jest to, by podatnik nie pozostawał w nieświadomości.

A jak tłumaczył sędzia NSA Artur Mudrecki, wskutek takiego zawiadomienia podatnik uzyskuje wiedzę o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia.

Sygn. akt: I FPS 1/18

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego