Archipelag Gułag współczesnej Rosji

Skazany na 20 lat kolonii karnej ukraiński reżyser Oleg Siencow trafi do łagru o zaostrzonym reżimie.

Publikacja: 26.08.2015 21:07

Oleg Sencow

Oleg Sencow

Foto: AFP

– Kolonia karna to jest łagier, zwykły łagier. Po dojściu bolszewików do władzy szybko zaczęło brakować miejsc w zwykłych więzieniach, stworzono więc łagry – powiedział „Rz" jeden z działaczy rosyjskiego Memoriału.

Ukrainiec Oleg Siencow został skazany przez Rosjan pod zarzutem terroryzmu i działania przeciwko rosyjskiej okupacji Krymu. Przeciw sądowi nad nim protestowali filmowcy z całego świata, od Hollywood po Moskwę.

Prawie 100 lat temu bolszewicy grodzili drewnianym płotem (rzadziej drutem kolczastym) łąkę i spędzali tam więźniów. Obecnie wszystkie kolonie karne mają ogrodzenia betonowe lub z drutu kolczastego. Wzdłuż ogrodzenia stoją wieżyczki strażników, a w środku są baraki.

Obecnie w 729 rosyjskich łagrach siedzi ponad pół miliona więźniów. Jedyne różnice w porównaniu z czasami bolszewików są takie, że skazani na dożywocie odsiadują wyrok w osobnych pięciu łagrach. Do kolejnych 59 skierowano więźniów chorych na gruźlicę, a w kolejnych siedmiu siedzą tylko narkomani (lub po prostu skazani za posiadanie narkotyków).

Dawniej też o rozrzuconych po całej Rosji obozach mówiono „Archipelag Gułag", dzisiaj to „Zeklandia" (od słowa „zek" – „zakluczonnyj", czyli więzień).

Zgodnie z rosyjskim prawem więzień skazany na kolonię karną powinien siedzieć w obwodzie (województwie), z którego pochodzi. Ale nie wiadomo, czy rosyjskie władze zdążyły już utworzyć łagry na Krymie, pozostaje więc zagadką, gdzie trafi filmowiec Siencow. Poza tym doświadczenia najsłynniejszego „zeka" XXI wieku, byłego multimiliardera Michaiła Chodorkowskiego, pokazują, że znani więźniowie nie mogą liczyć na to, że władze będą stosowały wobec nich zasady prawa. Chodorkowskiego kilka razy przerzucano z łagru do łagru.

W dodatku reżyser dostał wyrok, jaki w Rosji dają za morderstwa, i znajdzie się wśród 6 proc. „łagierników" skazanych na kary powyżej 15 lat więzienia. To oznacza, że obowiązkowo będą go wozić z kolonii karnej do kolonii, może trafić nawet na Syberię.

W samych łagrach, niezależnie od tego, w jakiej są części Rosji, dyscyplina jest taka sama. Pobudka o szóstej rano, gimnastyka, o 7.30 wymarsz do pracy. Z tym ostatnim jest kłopot, nie we wszystkich łagrach jest ona dla więźniów, „łagiernicy" mogą też sami zgłosić, że nie chcą pracować. Ale wtedy tracą prawo do przedterminowego zwolnienia. Jeśli natomiast godzą się pracować i dostaną pracę, to pracują codziennie do 18.30, nie mają wolnego w sobotę i niedzielę.

Wszyscy więźniowie starają się jednak o pracę. Formalnie budżet FSIN, czyli rosyjskiego odpowiednika polskiego Zarządu Zakładów Karnych, jest większy niż rosyjskiego Ministerstwa Zdrowia czy Rolnictwa. Tak jak w Polsce utrzymanie więźnia kosztuje więcej niż chorego – formalnie. Ale pieniądze „nie dochodzą do więźniów" (jak stwierdziła jedna ze społecznych komisji badających sytuację w łagrach) i jeśli finansowo nie wspierają ich rodziny lub nie pójdą do pracy, to grozi im śmierć z głodu. Wśród młodych i najbiedniejszych kwitnie homoseksualna prostytucja.

Oficjalnie co roku w rosyjskich łagrach umiera około 5 tysięcy więźniów, przy czym władze przyznają się do wykrycia za drutami tylko kilkunastu morderstw. To dziwne, bowiem 1/3 łagierników to skazani za morderstwa.

– Kolonia karna to jest łagier, zwykły łagier. Po dojściu bolszewików do władzy szybko zaczęło brakować miejsc w zwykłych więzieniach, stworzono więc łagry – powiedział „Rz" jeden z działaczy rosyjskiego Memoriału.

Ukrainiec Oleg Siencow został skazany przez Rosjan pod zarzutem terroryzmu i działania przeciwko rosyjskiej okupacji Krymu. Przeciw sądowi nad nim protestowali filmowcy z całego świata, od Hollywood po Moskwę.

Prawie 100 lat temu bolszewicy grodzili drewnianym płotem (rzadziej drutem kolczastym) łąkę i spędzali tam więźniów. Obecnie wszystkie kolonie karne mają ogrodzenia betonowe lub z drutu kolczastego. Wzdłuż ogrodzenia stoją wieżyczki strażników, a w środku są baraki.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Polityka
Macron dobija porozumienie UE-Mercosur. Co teraz?
Polityka
Eksperci ONZ nie sprawdzą sankcji wobec Korei Północnej. Dziwna decyzja Rosji
Polityka
USA: Nieudane poszukiwania trzeciego kandydata na prezydenta
Polityka
Nie żyje pierwszy Żyd, który był kandydatem na wiceprezydenta USA
Polityka
Nowy sondaż z USA: Joe Biden wygrywa z Donaldem Trumpem. Jest jedno "ale"