PIT od najmu: żona doniosła na męża i sama musi zapłacić podatek

To, że umowa najmu przez kłótnię małżeńską jest nieważna na gruncie prawa rodzinnego, nie oznacza jeszcze, że fiskus nie dostanie od niej PIT.

Publikacja: 17.07.2015 08:00

PIT od najmu: żona doniosła na męża i sama musi zapłacić podatek

Foto: 123RF

Brudy lepiej prać we własnym domu. Zwłaszcza angażowanie w kłótnię małżeńską skarbówki może się skończyć katastrofą. Przekonała się o tym kobieta, gdy przy pomocy urzędu skarbowego chciała wyrównać rachunki z mężem, który bez jej zgody wynajmował ich wspólne mieszkanie.

Uprzejmie informuję

Sprawa dotyczyła zysków z wynajmowanego lokalu. Dorobkowe lokum mąż wynajął za plecami żony. Umowę zgłosił oficjalnie do urzędu skarbowego, złożył oświadczenie o wyborze ryczałtu. Na czterech studentach w 2010 r. dorobił prawie 13 tys. zł.

Gdy ta informacja dotarła do żony, poinformowała skarbówkę, że mąż mieszkanie stanowiące współwłasność małżeńską wynajmuje bez jej zgody i bez pełnomocnictwa.

Fiskus przyjrzał się sprawie. Informacja o tym, że mieszkanie stanowi majątek wspólny małżonków, potwierdziła się.

Nieoczekiwanie mąż postanowił skorygować swoje rozliczenie. W PIT-28 za 2010 r. zamiast 12 900 zł wykazał 6450,00 zł, tj. połowę przychodów z najmu.

Urzędnicy sprawdzili, że żona w swoim PIT-37 za 2010 r. nie wykazała przychodów z najmu. W tej sytuacji oczekiwali skorygowania deklaracji. Kobieta stanowczo odmówiła. Tłumaczyła, że nigdy nie była beneficjentem dochodów uzyskiwanych z najmu. Pieniądze z tego tytułu trafiały wyłącznie na prywatne konto jej męża.

Fiskus tymi tłumaczeniami się nie przejął i zrobił swoje. Wszczął postępowanie i określił kobiecie zobowiązanie w PIT za 2010 r. Ponieważ nie mogła już złożyć skutecznego oświadczenia o wyborze ryczałtu (termin jest nieprzywracalny), do jej połowy przychodów z najmu zastosowano opodatkowanie na zasadach ogólnych. W konsekwencji podatniczka miała dopłacić prawie 2000 zł daniny.

Po jej stronie opowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. Jego zdaniem dla sprawy istotna jest ważność umowy. Skarżąca odmówiła potwierdzenia umowy najmu zawartej przez jej męża. A to na gruncie prawa cywilnego oznacza, że stała się ona nieważna ex tunc.

Sąd uznał, że w celu uzyskania przychodu z najmu konieczne jest skuteczne zawarcie umowy. Gdy do jej zawarcia nie dochodzi, to przychód z rozporządzenia rzeczą wspólną przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego nie pochodzi z najmu.

Tego stanowiska nie zaakceptował jednak Naczelny Sąd Administracyjny. Zauważył, że nie każda nieskuteczność umowy na gruncie prawa cywilnego przekłada się wprost na prawo podatkowe. Gdy chodzi np. o podatek dochodowy, opodatkowaniu w zasadzie nie podlega sama czynność, ale jej skutki.

Były skutki, jest PIT

Zdaniem NSA nieważność umowy najmu wynikająca z regulacji prawa rodzinnego nie musi oznaczać, że skutki, które wywołała, nie podlegają opodatkowaniu PIT.

Jak zauważył sędzia NSA Tomasz Kolanowski, nie ma wątpliwości, że najem był wykonywany, a przychody z niego zostały osiągnięte. W konsekwencji należało uznać, że przychód z najmu powstał. A skoro tak, to u małżonków co do zasady jest on uważany za równy (art. 8 ust. 1 i 3 ustawy o PIT).

– Nieporozumienia małżeńskie nie mogą przekładać się na konsekwencje w prawie publicznym – konkludował sędzia Kolanowski.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt: II FSK 1585/13

Opinia

Artur Nowak, radca prawny, partner w kancelarii DZP Domański Zakrzewski Palinka

W mojej ocenie rozstrzygnięcie NSA może budzić pewne wątpliwości w szczególności w zakresie uznania skutków nieważności umowy najmu. Wprawdzie trudno nie zgodzić się z sądem, że nieporozumienia małżeńskie nie mogą przekładać się na konsekwencje w prawie publicznym. Jednak trudno kwalifikować do źródła przychodu, jakim jest najem i dzierżawa, dochody, które wskutek nieważności umowy po prostu nie mogą być tak kwalifikowane. Trzeba podkreślić, że system źródeł przychodów w PIT zawiera pewien wentyl bezpieczeństwa dla organów podatkowych w postaci tzw. innych źródeł. Kontrowersyjne nie byłoby zaliczenie do tej kategorii przychodów uzyskiwanych przez małżonka faktycznie oddającego mieszkanie do odpłatnego używania i opodatkowanie ich wyłącznie u niego.

Brudy lepiej prać we własnym domu. Zwłaszcza angażowanie w kłótnię małżeńską skarbówki może się skończyć katastrofą. Przekonała się o tym kobieta, gdy przy pomocy urzędu skarbowego chciała wyrównać rachunki z mężem, który bez jej zgody wynajmował ich wspólne mieszkanie.

Uprzejmie informuję

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe