Chodzi o przypadki, kiedy Skarb Państwa w ramach powództwa cywilnego dochodzi należności, wynikających z uprzednio zwróconego podatku. Za podstawę prawną takich roszczeń uznawane są przepisy o nienależnym świadczeniu i bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 410 w związku z art. 405 kodeksu cywilnego).
W ocenie Rzecznika takie praktyki są niedopuszczalne.
- Obywatele nie powinni być zaskakiwani dodatkową możliwością dochodzenia zwrotu należności publicznoprawnej na drodze cywilnej. W szczególności dotyczy to sytuacji, kiedy organy próbują odzyskać należności, wobec których upłynął już 5-letni termin przedawnienia określony w przepisach podatkowych - uważa RPO.
Minister Rozwoju i Finansów wskazał na dwie podstawy prawne dochodzenia zwrotu nienależnej nadpłaty/zwrotu podatku VAT w zależności od obowiązującego stanu prawnego:
- do 31 grudnia 2015 r. - w tym okresie przepisy Ordynacji podatkowej nie regulowały wszystkich możliwych przypadków, w których po stronie podatnika mógł wystąpić obowiązek zwrotu nienależnie otrzymanej nadpłaty / zwrotu podatku VAT. W związku z tym, zdaniem resortu, odzyskanie od podatnika nienależnie zwróconych mu kwot mogło nastąpić tylko na drodze cywilnoprawnej.