Powództwa o zwrot zwróconego podatku są niedopuszczalne - uważa RPO

Organy podatkowe zaskakują obywateli powództwami o zwrot należności publicznoprawnej. To niedopuszczalne - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich.

Aktualizacja: 25.04.2017 11:54 Publikacja: 25.04.2017 11:14

Powództwa o zwrot zwróconego podatku są niedopuszczalne - uważa RPO

Foto: Adobe Stock

Chodzi o przypadki, kiedy Skarb Państwa w ramach powództwa cywilnego dochodzi należności, wynikających z uprzednio zwróconego podatku. Za podstawę prawną takich roszczeń uznawane są przepisy o nienależnym świadczeniu i bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 410 w związku z art. 405 kodeksu cywilnego).

W ocenie Rzecznika takie praktyki są niedopuszczalne.

- Obywatele nie powinni być zaskakiwani dodatkową możliwością dochodzenia zwrotu należności publicznoprawnej na drodze cywilnej. W szczególności dotyczy to sytuacji, kiedy organy próbują odzyskać należności, wobec których upłynął już 5-letni termin przedawnienia określony w przepisach podatkowych - uważa RPO.

Minister Rozwoju i Finansów wskazał na dwie podstawy prawne dochodzenia zwrotu nienależnej nadpłaty/zwrotu podatku VAT w zależności od obowiązującego stanu prawnego:

- do 31 grudnia 2015 r. - w tym okresie przepisy Ordynacji podatkowej nie regulowały wszystkich możliwych przypadków, w których po stronie podatnika mógł wystąpić obowiązek zwrotu nienależnie otrzymanej nadpłaty / zwrotu podatku VAT. W związku z tym, zdaniem resortu, odzyskanie od podatnika nienależnie zwróconych mu kwot mogło nastąpić tylko na drodze cywilnoprawnej.

- po 1 stycznia 2016 r. - sytuacja zmieniła się w związku z nowelizacją art. 52 Ordynacji podatkowej. Od 1 stycznia 2016 r. przepis ten określa przypadki, w których zwrotowi bez wezwania podlega nadpłata lub zwrot podatku, które wcześniej zostały zwrócone lub zaliczone na poczet zaległości podatkowych w wyniku błędnego działania organu podatkowego. W takich przypadkach, jeżeli podatnik nie dokona dobrowolnego zwrotu, organ wydaje decyzję o obowiązku zwrotu należności w terminie 30 dni. W przypadku, gdy upłynie ten termin a podatnik nie dokona zwrotu, sporna kwota traktowana jest jako zaległość podatkowa.

Resort stoi na stanowisku, że zmiana stanu prawnego skutkuje tym, że po 1 stycznia 2016 r. odzyskiwanie od podatników nienależnie wypłaconych im należności podatkowych powinno odbywać się na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, a nie przepisów prawa cywilnego.

Z danych przekazanych przez resort rozwoju i finansów wynika, że od 1 stycznia 2007 r. do 31 marca 2017 r. organy podatkowe skierowały 41 powództw do sądów cywilnych, domagając się zwrotu należności na podstawie przepisów o nienależnym świadczeniu / bezpodstawnym wzbogaceniu.

Rzecznik Praw Obywatelskich zapowiada monitorowanie orzecznictwa w sprawach podatników, wobec których Skarb Państwa wytoczył powództwo cywilne. Nie wyklucza skorzystania z przewidzianych w ustawie kompetencji procesowych.

Chodzi o przypadki, kiedy Skarb Państwa w ramach powództwa cywilnego dochodzi należności, wynikających z uprzednio zwróconego podatku. Za podstawę prawną takich roszczeń uznawane są przepisy o nienależnym świadczeniu i bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 410 w związku z art. 405 kodeksu cywilnego).

W ocenie Rzecznika takie praktyki są niedopuszczalne.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe