Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 20 lipca 2017 r. (II FSK 1731/15, II FSK 453/16).
Spółka rozważa ustanowienie odrębnej własności lokali w budynku wzniesionym na jej nieruchomości gruntowej i przeniesienie ułamkowej części prawa własności lokali na rzecz innego podmiotu. W związku z tym skierowała do organu podatkowego pytanie, w jaki sposób powinien zostać ustalony podatek od nieruchomości, jeśli spółka i nabywca staną się właścicielami powierzchni wspólnych budynku w odpowiednich częściach ułamkowych.
Zdaniem spółki podatek od nieruchomości, naliczany od części budynków oraz od gruntu, stanowiących współwłasność, powinien zostać ustalony według proporcji, w jakiej powierzchnia użytkowa wszystkich lokali, stanowiących odrębną nieruchomość, będzie się odnosić do całkowitej powierzchni użytkowej budynków. Podstawę opodatkowania w podatku od nieruchomości powinna stanowić łączna powierzchnia użytkowa lokali wyodrębnionych, będących własnością spółki oraz udział w częściach wspólnych budynku i w powierzchni gruntu obliczony przy zastosowaniu tej proporcji.
Organ podatkowy, a następnie WSA nie podzieliły stanowiska spółki. Ich zdaniem, nie można zastosować art. 3 ust. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l), gdyż nie został spełniony warunek dotyczący współwłasności. Gdy wyodrębniony lokal zostanie przeniesiony w całości lub w części na osobę trzecią, wówczas stanowi on odrębny przedmiot opodatkowania, z przypadającym na niego gruntem oraz udziałem w częściach wspólnych budynku. Jednak obowiązek podatkowy od pozostałej części nieruchomości zarówno budynkowej, jak i gruntowej pozostaje na właścicielu budynku i gruntu. Na te wyroki WSA spółka złożyła skargi kasacyjne do NSA.
Rozpoznając łącznie sprawy, NSA nie zgodził się ze stanowiskiem organów podatkowych, a w konsekwencji uchylił wyroki sądu I instancji oraz zaskarżoną interpretację i decyzję. Ustanowienie odrębnej własności lokali stwarza z mocy prawa szczególny rodzaj współwłasności – współwłasności przymusowej, który nie jest ściśle regulowany przez przepisy prawa cywilnego. Sąd podniósł ponadto, że art. 3 ust. 5 u.p.o.l. ma zastosowanie w przypadku, gdy dotyczy on jednego podmiotu, który jest zarówno właścicielem lokali, w których wyodrębniono własność, a także właścicielem części nieruchomości, jak również w przypadku, gdy odrębna własność lokali przeszła na podmiot trzeci.